Net als bij ADD en ADHD zit er geen leeftijd gebonden aan ODD. De stoornis kan zich namelijk voortzetten op een latere leeftijd. Een ODD stoornis komt in de meeste gevallen bij kinderen voor en de kenmerken kom daar ook beter tot uiting.
Oppositioneel gedrag - Gedrag is oppositioneel als iemand zich verzet tegen leiding van volwassenen. Agressief gedrag - Gedrag is agressief als je iemand anders lichamelijk of geestelijk pijn doet of een voorwerp beschadigt.
Kinderen in de leeftijd van zo'n 2 jaar krijgen een eigen willetje, zijn vaak ongehoorzaam (willen niet luisteren) en kunnen dwars doen. Ze zijn grenzen aan het verkennen. Ze willen vaak ook alles zelf doen. Het probleem is dat het kind feitelijk nog niet zoveel kan, en dat is ook nog eens frustrerend voor het kind.
Kinderen met ODD spelen ouders vaak tegen elkaar uit. Probeer als ouders op 1 lijn te staan, maar blijf wie je bent. Leer wenselijk gedrag te belonen. Geef grenzen aan ten aanzien van het gedrag, zonder het kind zelf af te wijzen.
Kinderen met ODD zijn moeilijk in de opvoeding, ongehoorzaam en in verzet. Ze maken veel ruzie, zijn driftig en houden zich niet aan de regels, maar feitelijk gewelddadig gedrag is niet aan de orde. Ze hebben wel problemen in de sociale omgang, vooral met volwassenen maar ook met leeftijdsgenoten.
Farmacotherapie heeft in de behandeling van odd en cd een vaste plaats ingenomen, in het bijzonder bij comorbiditeit met adhd en bij ernstige agressie. Bij comorbiditeit met adhd worden psychostimulantia zoals methylfenidaat gebruikt.
Bij kinderen en jongeren met ODD en CD nemen de symptomen over het algemeen in de loop der tijd af, ook zonder behandeling. Sommige kinderen en jongeren blijven symptomen vertonen, bij anderen nemen de symptomen af en verdwijnt de diagnose (Bunte e.a., 2014; Lahey e.a., 1995).
Als kinderen ODD hebben, is er vaak sprake van comorbiditeit. Dat wil zeggen dat de aandoening samengaat met andere ziektebeelden. Stoornissen waar ODD vaak mee samengaat zijn ADHD, autisme of een reactieve hechtingsstoornis. Door het samengaan met andere ziektebeelden, is de diagnose ODD niet eenvoudig te stellen.
Er is nog geen duidelijke aanwijzing voor de oorzaak van ODD. Er wordt uitgegaan van een combinatie van een bepaalde aanleg en omgevingsfactoren. Een aangeboren temperament van een kind kan een rol spelen, maar ook aandachtsproblemen, impulsiviteit, pesten en wellicht gepest worden of een inconsistente opvoeding.
Een kind met ODD is vaak heel dwars en opstandig, terwijl kinderen met CD vooral antisociaal gedrag vertonen, zoals vechten, liegen of stelen. Een ODD kan later in de ontwikkeling overgaan in een CD. Een ODD kan ook de voorbode zijn van andere stoornissen, zoals angst en depressie.
Deze stoornissen behoren tot de meest prevalente psychiatrische stoornissen bij kinderen en jongeren, met voor odd een prevalentie van 3 % en voor cd 2%. De leeftijd van aanvang is vroeger voor odd dan voor cd.
Een leerkracht mag ODD/CD niet vaststellen. Dat doet Een kinder- en jeugdpsychiater aan de hand van gesprekken met ouders en leerkrachten over de voorgeschiedenis van het kind of de jongere, en zijn eigen observaties.
Meest voorkomende gedragsstoornissen:
ADHD. ODD/oppositioneel opstandige gedragsstoornis. CD / antisociale gedragsstoornis. Agressie en woede uitbarstingen.
Mogelijk gebruiken de jongeren die bij ons komen medicatie, bijvoorbeeld Methylfenidaat (als ook sprake is van ADHD, ADD of autismespectrumstoornis) of kalmeringsmiddelen zoals benzodiazepinen.
Als je een antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) hebt, vertoon je antisociaal gedrag. Je kunt roekeloos, agressief, prikkelbaar, impulsief en onverschillig overkomen. Rekening houden met (de gevoelens van) anderen is lastig en regels worden vaak niet nageleefd.
In de wetenschap zijn aanwijzingen gevonden dat de aanleg voor een antisociale persoonlijkheidsstoornis gedeeltelijk erfelijkheid is en dat bepaalde hersenafwijkingen hiervoor mede verantwoordelijk kunnen zijn. Hierbij gaat het om een verstoring in delen van de hersenen die ons agressieve gedrag regelen.
Oorzaken ODD
Men vermoedt dat de oorzaak van ODD net als CD te maken heeft met een samenspel tussen erfelijke aanleg en omgevingsfactoren. De omgevingsfactoren kunnen te maken hebben met factoren binnen het gezin of kenmerken van de leeftijdsgenoten waar het kind mee omgaat.
Dat je kind zich thuis heel anders gedraagt dan bijvoorbeeld op school of bij opa en oma, wil niet zeggen dat je het thuis niet goed zou doen. Sterker nog, het feit dat hij thuis al zijn gevoelens kan laten zien, duidt er vaak op dat hij voelt dat jij er onvoorwaardelijk voor hem bent.
Het kan verschillende oorzaken hebben dat een kind onhandelbaar wordt. Onbegrip vanuit de ouders, de komst van een jonger broertje of zusje, verkeerde vrienden en ook bepaalde aandoeningen, zoals asperger of ADHD kunnen ervoor zorgen dat ouders het kind minder goed begrijpen en begeleiding in de ontwikkeling.
Op jonge leeftijd wordt ODD meer waargenomen bij jongens, maar bij oudere kinderen komt het net zoveel voor onder jongens als onder meisjes. Bij ODD lijkt er sprake te zijn van een combinatie van erfelijke factoren en omgevingsfactoren die samen zorgen voor het ontstaan van ODD.
We kunnen het omschrijven als repetitief, uitdagend, antisociaal of agressief gedrag dat niet beantwoordt aan de sociale verwachtingen voor de leeftijd, en dus niet sociaal aanvaard wordt door de omgeving en/of de maatschappij.
Specifieke signalen waaraan je agressie kunt herkennen
Er zijn verschillende fysieke symptomen en kenmerken die erop wijzen dat een persoon geïrriteerd is. Je kan hierbij denken aan een versnelde of verzwaarde ademhaling. Ook onvrijwillig trillen kan een indicator zijn.
Gedragsstoornis, wat is dat? Als een kind of een jongere minimaal 6 maanden lang opstandig, negatief, vijandig en zelfs gewelddadig gedrag vertoont wordt dit gedefinieerd als een gedragsstoornis. De twee belangrijkste gedragsstoornissen zijn de ODD (oppositional defiant disorder) en CD (conduct disorder).
Een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis is een psychische aandoening die in het DSM-IV is ingedeeld bij de ontwikkelingsstoornissen. De aandoening wordt ook aangeduid met de Engels afkorting ODD (oppositional defiant disorder).