Gewervelde dieren, zoals vissen, honden, maar ook mensen, zien dankzij pakweg twee typen lichtgevoelige cellen in hun ogen; kegeltjes en staafjes. Beiden bevatten zogenaamde opsines; lichtgevoelige eiwitten die licht van specifieke golflengten (lees: kleuren) kunnen absorberen.
Vissen kunnen gezichten herkennen, aldus onderzoek. Voor het eerst is aangetoond dat vissen menselijke gezichten kunnen herkennen. Met verbazende precisie konden schuttersvissen een vertrouwd gezicht uit tientallen andere gezichten halen.
Over het algemeen is het zicht van vissen echter zeer geavanceerd en niet heel anders – geloof het of niet – dan dat van ons . De meeste vissenogen hebben bekende kenmerken zoals een hoornvlies, lens, iris en netvlies, en ze hebben een breed gezichtsveld dat twee keer zo groot is als dat van een mens (360° vergeleken met 180°).
Veel vissoorten zien meer kleuren, contrast en detail dan mensen. En moeder natuur experimenteert zelfs met vier ogen. Er was een tijd – een paar decennia geleden - dat de wetenschap echt ernstig twijfelde over de vraag of vissen kleuren konden zien.
Ze kunnen vooral de kleuren zien die in hun natuurlijke omgeving veel voorkomen.Sommige diepzeevissen zien alleen blauw licht, andere soorten ook groen, rood en ultraviolet. Op het eerste gezicht lijken vissenogen heel anders dan de onze. Tamelijk plat, glad en zonder oogleden.
Visnetvliezen hebben over het algemeen zowel staafcellen als kegelcellen (voor scotopisch en fotopisch zicht) en de meeste soorten hebben kleurenzicht. Sommige vissen kunnen ultraviolet zien en sommige zijn gevoelig voor gepolariseerd licht.
Gewervelde dieren, zoals vissen, honden, maar ook mensen, zien dankzij pakweg twee typen lichtgevoelige cellen in hun ogen; kegeltjes en staafjes. Beiden bevatten zogenaamde opsines; lichtgevoelige eiwitten die licht van specifieke golflengten (lees: kleuren) kunnen absorberen.
Lange tijd was de heersende gedachte dat we ons daar vooral geen zorgen over hoeven te maken, want vissen zouden niets voelen. Althans, niet zoiets menselijks als 'pijn'. Maar daar komt de wetenschap nu op terug. Uit steeds meer onderzoek blijkt namelijk dat vissen wel degelijk een vorm van pijn kunnen ervaren.
Maar, water 'filtert' kleuren uit het licht. Na een meter of 10 zijn de kleuren rood en de geel oranje tinten vrijwel verdwenen, net als ultraviolet licht. Groen daarentegen kan wel tot 100 m. diep zichtbaar blijven en nog verder komt blauw.
Veel huisdieren kun je aaien, uitlaten, kunstjes leren of iets anders leuks. Met vissen kan dat allemaal niet. Je kunt er geen contact mee maken. Ook niet door op het aquarium te tikken.
Houding, kleur en beweging zijn hier duidelijke voorbeelden van, maar vissen gebruiken ook subtielere signalen om met elkaar te communiceren. Net als mensen hebben vissen zintuigen als zicht, tast, reuk en smaak. Vissen delen nog een zintuig met ons: gehoor.
Wat blijkt? Het vermindert stress en heeft na een aantal minuten zelfs een hypnotiserende werking. Bovendien verlaagt het de bloeddruk. Dat komt omdat vissen in water niet als bedreigend worden gezien door het menselijk brein, waardoor het dus geen heftige reactie oproept en juist kalmerend werkt.
Het is niet voor het eerst dat vissen mensen bijten. Drie jaar geleden was de blauwe trekkervis in het nieuws, omdat er in drie dagen tijd vijftien beten van het dier werden gemeld aan de Côte d'Azur. Wetenschappers vermoedden destijds echter ook al dat het om een zeebrasem ging.
Vissen kunnen bekende gezichten herkennen
Anekdotisch bewijs en een onderzoek naar boogschuttervissen suggereren dat ze dat wel kunnen, merkt Balcombe op. Veel viseigenaren zweren dat hun huisdieren gasten op een feestje negeren, maar naar de zijkant van het aquarium zwermen zodra hun eigenaar — of de persoon die ze het meest consequent voert — in de buurt komt.
Vissen hebben namelijk een heel slecht geheugen: ze kunnen maar drie seconden iets onthouden. Ze zouden na een rondje zwemmen al vergeten zijn waar ze zijn. Het is dus knap dat een vis iets als een gezicht, dat zo erg lijkt op een ander gezicht, kan herkennen.
Naast Schorpioen zijn Vissen ook intense zoeners. Ze vinden het heel leuk om naast het zoetsappige zoenen in de lippen van de ander te bijten.
Vissen slapen niet met hun ogen dicht maar met hun halve hersenhelft die in slaap gaat. Motorieke functies blijven aan staan maar de vis wordt wel wat slomer. Elk schokje of licht kan er voor zorgen dat de vis weer wakker schrikt. De vissen gaan lager en rustiger zwemmen als ze gaan slapen.
Vissen zien in het donker dankzij extra lagen staafcellen in hun ogen . De gespecialiseerde netvliezen van sommige nachtelijke koraalvissen resulteren in sneller zicht en grotere gevoeligheid voor zwak en fel licht. Dezelfde aanpassing kan diepzeedieren in staat stellen om in het donker te zien.
Hoewel het misschien moeilijk te geloven is omdat ze erg zichtbaar zijn voor vissers, zit er wel een kern van waarheid in hun beweringen, vooral met roze lijnen . Wetenschappelijke studies en verslagen uit de eerste hand van duikers onder water hebben aangetoond dat roze zijn kleur verliest op verschillende dieptes. Het werkt om op te gaan in het water en wordt helder voor vissen.
Vissen zijn dus wezens met gevoel, en kunnen ook positieve en negatieve emoties ervaren. Wetenschappers ontdekten bijvoorbeeld dat ze pessimistisch of optimistisch kunnen zijn, en dat hun gemoed beïnvloed wordt door de aan- of afwezigheid van hun maatje.
Ze kunnen kreunen, grommen, kwaken, donderen, sissen, fluiten, schreeuwen en huilen. Ze ratelen met hun botten en knarsen met hun tanden. Vissen hebben geen stembanden.
Naast smaak, geur, zicht, gehoor en aanraking hebben vissen een unieke sensorische structuur, bekend als een laterale lijn, die hen in staat stelt om trillingen in het water te voelen . De laterale lijn wordt het zesde zintuig van vissen genoemd en is een verlengstuk van hun gehoor.
Het antwoord op de eeuwige vraag van íedereen met een goudvis: herkent 'ie me? Ja, waarschijnlijk wel. Dat blijkt uit onderzoek van Britse en Australische wetenschappers. Die hebben aangetoond dat visjes gezichten uit elkaar kunnen houden.
Het korte antwoord: ja, vissen voelen pijn, net zoals mensen, honden en andere dieren.
De neusholte van de vissen is compleet bekleed met reukgevoelige receptoren. Het water stroomt de neusgaten in en voert zo stoffen langs de receptoren, waardoor de vis kan ruiken of er eten in de buurt is.