Planten die bessen of vruchten dragen zijn ook gevoelig voor zonnebrand: bramen, herfstframbozen, kruisbessen, rode aalbessen, witte trosbessen, ... Foto: Hitteschade na door te felle zon. Rijpe bramen kunnen na een hittegolf witte vlekken vertonen en smaken niet lekker meer.
Niet alle planten verdragen even goed de zonnewarmte. Planten die bessen of vruchten dragen zijn ook gevoelig voor zonnebrand: braambessen, frambozen, kruisbessen, rode aalbessen, witte trosbessen, ... Druiven die bijna rijp zijn verdragen ook geen rechtstreeks zon op de bessen.
Weinig schaduw omdat de meeste soorten geen uitgesproken schaduwbomen zijn (zoals de beuk, Am. eik en douglas). Bramen zijn op veel plaatsen onderhand een plaag geworden. Een paar struiken en wat lage ranken zijn welkom, maar als het grotere oppervlakken beslaat bemoeilijken ze de toegankelijkheid voor onderhoud.
Leid de braam langs een latwerk of langs draden die je aan een zonnige muur bevestigt, zodat de vruchten goed rijpen. Het mooie van bramen is dat je aan één struik tegelijkertijd bloemen, onrijpe vruchten en rijpe vruchten kunt zien. Daarom worden bramenranken ook vaak in schikkingen gebruikt.
Bramen zijn niet erg kieskeurig en groeien op elke grondsoort, al hebben ze een lichte voorkeur voor licht kalkhoudende gronden. Op zure gronden kun je dus elk jaar het beste wat kalk strooien om aan die wens tegemoet te komen. Bramen staan graag in de zon, al doen ze het op een halfbeschaduwde plaats ook goed.
De braam dient bij voorkeur van de winter tot het vroege voorjaar te worden geplant op een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plaats. De grond bevat bij voorkeur voldoende voeding, is doorlatend en vochtig.
Bramen verzorgen
Strooi houtsnippers of stro met organische meststof om de groei van onkruid te voorkomen. Het geeft ook extra voeding en behoud warmte en vocht. Bramen staan bekend om het woekeren en hun groeikracht. Daarom moet je de plant regelmatig snoeien en leiden.
Na de oogst (of tot begin winter) kun je bramen en frambozen snoeien: knip alle stengels die vruchten gaven laag bij de grond weg. Bind dan meteen de nieuw gevormde eenjarige stengels van dat seizoen aan.
Waarom zijn bramen goed voor je gezondheid:
Bramen zitten tjokvol vitamines. Zo bevatten ze vitamine E en vitamine C, welke beiden als antioxidant je lichaamscellen helpen beschermen tegen schadelijke vrije radicalen.
De Himalaya-braam heeft een geweldige smaak en aroma. Hij is ook zeer zoet en sappig. Word over het algemeen als de beste braam gezien.
Onder het kroontje willen nog wel eens wormpjes voorkomen. In de winkel komt u dat zelden tegen, maar bij zelfgeplukte bramen wel. Als u ze tegenkomt legt u de bramen even in zout water. Spoel ze daarna goed af en alle wormpjes zijn er uit.
Bramen hebben een zoete, sappige en soms iets zure smaak. Je kunt ze lekker uit de hand eten, maar ook gebruiken voor heerlijke gerechten. Verwerk ze bijv. in een fruitsalade, smoothie (bowl) of als garnering op ijs, taart of gebak.
Taybessen zijn een kruising van bramen en frambozen. Bij slechte groei kunnen de vruchten abnormaal klein blijven.
Een framboos is een plant die onder de grond vele vertakkingen maakt en het jaar later veel nieuwe plantjes krijgt. De framboos moet in het voorjaar helemaal teruggesnoeid worden. Een braam maakt hele lange takken die opgebonden moeten worden en die het volgend jaar pas vruchten geeft.
Oorzaak is de braamgalmijt. Dit beest legt haar eitjes in de bloem. De jonge mijten zuigen aan verschillende delen van de plant, maar alleen de vruchten ondervinden daar schade van. In de bessen scheiden ze een stof af waardoor de braam niet verder rijpt !
Insecticiden tegen bramengalmijt zijn momenteel niet beschikbaar. Wel blijkt spuitzwavel te werken al heeft dit middel, zeker bij gebruik in kassen, het nadeel van fytotoxiciteit. Andere maatregelen die genomen kunnen worden zijn: het verwijderen van aangetaste vruchten om de populatie mijten laag te houden.
Toch hoef je daar niet bang voor te zijn: de fruitsuikers in fruit zitten verpakt in een mix van vitamines, mineralen, vezels en andere gezonde voedingsstoffen. Als je wilt afvallen, eet dan gerust twee porties fruit per dag, bij voorkeur suikerarme fruitsoorten zoals bramen, aardbeien en bessen.
Bramen wassen
Je kunt bramen het beste snel in koud water wassen om aroma- en sapverlies te voorkomen. Bramen zijn erg kwetsbaar, dus doe het liever niet onder een stromende kraan. Laat ze uitlekken op keukenpapier.
Bramen vormen gezonde snacks voor je hond. Misschien moet je ze wel in kleine stukjes snijden. Jouw hond zal een uitgesproken voorkeur hebben voor zoete bramen en niet voor de zure. Omdat bramen antibacteriële eigenschappen hebben zijn ze goed voor een mond- en tandhygiëne.
In het voorjaar (maart) kunnen de frambozen een geringe hoeveelheid organische mest krijgen, zoals koemestkorrels, oude stalmest of compost. Veel mest heeft een framboos niet nodig, ook zonder uitgebreide bemesting zullen de planten goed groeien.
Zomerstekken van bramen:
De beste stektijd is augustus-begin september. Men kan stekken met één oog (knop) en met twee ogen (knoppen) gebruiken (= lidstek). De steklengte is ca 10 cm. Knip de stekken onder en boven een blad af en verwijder de onderste bladeren.
Bramen groeien aan een struik die behoorlijk groot kan worden. De bloemen en vervolgens bramen voor volgend jaar verschijnen aan de takken die dit jaar zijn gemaakt. Ze groeien vaak al tijdens de bloei en oogst van de bramen van dit jaar en steken vaak stijf boven de rest van de struik uit.
De braam geeft pas na augustus vruchten. De vogels die de braam eten zijn de goudvinken, vos en das. De braam is niet alleen voor vogels een voedingsbron maar ook voor nachtvlinders.
Bramen staan te pas en te onpas in ons Nederlands landschap. Het is een hele sterke plant die niet zomaar uit te roeien is en die eigenschappen komen terug in de werkzaamheid van braamblad. Het helpt het paard bij het volgende: weerstand verhogen (vanwege de vitamine C)
Wildplukken is in Nederland verboden en bij een overtreding kun je een fikse boete krijgen. Máár een kleine hoeveelheid plukken voor eigen gebruik wordt meestal gedoogd. Pluk dus nooit meer dan ongeveer een champignonbakje vol per persoon en wees altijd respectvol voor de natuur.