“Het hangt van je definitie van eeuwig af”, stelt de boomdeskundige. “Maar zelfs de meest regeneratieve en meest adaptieve boom zal niet bestand zijn tegen een te sterk veranderend klimaat of andere menselijke verstoring.”
Wel honderd tot tweehonderd jaar! Hoe oud een boom precies kan worden, is afhankelijk van verschillende dingen. Zoals de boomsoort en de plek waar de boom staat. De oudste boom ter wereld is waarschijnlijk al meer dan 4.700 jaar oud en staat in Amerika.
Methuselah. De oudste nog levende boom in de wereld is pas onlangs ontdekt en heeft daarom nog geen naam gekregen. Uit onderzoek van de ringen en stamcellen is gebleken dat deze boom 5.062 jaar oud is!
Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de maximale leeftijd van een boom. Wel weten we dat bomen vrijwel altijd door een externe factor dood gaan, zoals schimmelziektes, bacteriën of rukwinden. Een boom krijgt ziektes en mankementen juist omdat hij oud is en dus kun je zeggen dat hij van ouderdoms kwalen sterft.
De oudste boom is volgens hen metingen de Marialinde in Oisterwijk. Deze staat op het plein De Lind achter het gemeentehuis en telt 632 jaren. De eerst bekende gedocumenteerde vermelding van deze boom dateert uit 1388. De linde overleefde toen een felle brand en zou daarom bovennatuurlijke krachten hebben.
Deze sequoia, en de meeste om ons heen, zijn meer dan 2000 jaar oud. Geloof het of niet maar deze boom heeft 2210 jaarringen en ze zitten er allemaal op.
Deze kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) van 115,61 meter staat in een afgelegen deel van het Redwood National Park in het noordwesten van de Amerikaanse staat Californië. De boom, ontdekt in 2006, is vernoemd naar Hyperion, de Titaan uit de Griekse mythologie.
Een boom kan heel oud worden. Sommige bomen, zoals de ginkgo, kunnen zelfs meer dan 1000 jaar oud worden. Een boom wordt vaak gebruikt door dieren, omdat ze daar hun nest in kunnen bouwen, of onder de schors kunnen kruipen.
Volgens Wohlleben kunnen bomen namelijk horen, zien, voelen, ruiken en proeven. Daar komt nog bij dat bomen gebeurtenissen kunnen voorvoelen. Ook is het waarschijnlijk dat ze een soort lichaamsbewustzijn hebben, al relativeert hij deze uitspraak.
Bomen kunnen ook zien. Dat ze licht en donker kunnen onderscheiden was al langer bekend. Maar nu staat ook vast dat er planten zijn die kleuren en vormen kunnen zien. Er is een klimplant in Zuid-Amerika waarvan het blad de vorm en kleur aanneemt van de plant waar hij tegenaan groeit.
De eerste vlucht van de gebroeders Wright, de Tweede Wereldoorlog, de maanlanding en de val van de Sovjet-Unie – al die historische mijlpalen maakte Jeanne Calment mee in haar lange leven, van 1875 tot 1997. Daarmee heeft de Franse vrouw de hoogste bevestigde leeftijd in de geschiedenis bereikt: 122 jaar en 164 dagen.
Beuken worden niet zo oud. Ze zijn erg gevoelig voor veranderingen in de bodem. Gemiddeld bereiken ze een leeftijd van 150 jaar, soms 200 jaar. Bij Laren in Gelderland staat de oudste beuk van Nederland; deze heeft de uitzonderlijk hoge leeftijd van 400 jaar.
De oudste boom ter wereld staat in Zweden, om exact te zijn in het Fulufjället National Park. De boom in kwestie is een spar. Op het eerste gezicht ziet de boom er weinig indrukwekkend uit, maar onderzoekers zijn erachter gekomen dat de wortels van de boom minstens 9.500 jaar oud zijn!
De gemiddelde toeneming in de stamomtrek van de meeste bomen met een goed ontwikkelde kroon bedraagt 2, 5 cm per jaar. Een boom met een stamomtrek van 2, 5 meter is meestal ongeveer 100 jaar oud.
Bomen vormen geen eigen taxonomische groep; het gaat om plantensoorten die onafhankelijk van elkaar een houtige stam en takken hebben ontwikkeld, waarmee ze boven andere planten uit torenen en zo beschaduwing vermijden. Loofbomen behoren tot de bedektzadigen, naaldbomen tot de naaktzadigen.
Grote bomen zijn bomen die vaak meer dan 20 jaar oud zijn en meestal al een hoogte bereikt hebben van wel 6 tot 8 meter. Boompje groot plantertje dood? Niet met een volwassen boom! “De beste tijd om een boom te planten is twintig jaar geleden.
Geen hersenen
Dat is slim, maar volgens de wetenschappers in Trends in Plant Science niet intelligent. Planten kunnen niet denken, want ze hebben geen hersenen. En planten kunnen geen pijn voelen, zoals mensen dat wel kunnen ervaren.
Hij vertelt dat planten, en zo ook bomen, overal en altijd met elkaar communiceren, niet alleen in bossen, maar ook in andere vegetatietypen, zoals graslanden en moerassen. 'Een mooi voorbeeld is bovengrondse communicatie', stelt Van Rooijen.
Overigens zal een gezonde boom zich moeiteloos herstellen en nieuw blad gaan vormen. Laat de natuur zijn gang gaan. U kunt een bijdrage leveren door te zorgen dat de boom in droge tijden extra water krijgt en natuurlijk jaarlijks voldoende voeding beschikbaar heeft.
Bescherming voor vee
Vroeger stonden in weilanden nog bosjes, grote bomen en heggen. Maar tegenwoordig staat veel vee op grote grasvlaktes, begrensd door sloten of prikkeldraad. Dieren zoals koeien, schapen en paarden staan in de wei zonder bescherming tegen zon (of striemende regen).
Het oudste bos ter wereld strekte zich wellicht uit over 400 kilometer. Dat blijkt uit verder onderzoek dat begon op een verlaten steengroeve in de buurt van Cairo, New York. In rotsgesteente waren eerder 385 miljoen jaar oude resten van tientallen oeroude bomen ontdekt.
De boom in kwestie leeft in Griekenland en blijkt meer dan 1075 jaar oud te zijn! Daarmee is het de oudste, nog levende boom van Europa. Dat stelt een internationaal team van wetenschappers.
Zijn soort kan wel duizenden jaren oud worden en de omtrek kan jaarlijks toenemen tot 10 tot 12 centimeter. Baas boven baas: de dikste mammoetboom ter wereld heeft een stamomtrek van 24,7 meter (bij de grond zelfs 31 meter).
Zo staat er een Sequoiadendron giganteum in Brummen bij huize Veldzicht. Dat is weliswaar niet de hoogste boom van Nederland, maar wel de dikste. Jeroen Philippona (contactpersoon van de landelijke bomenstichting meet hier samen met de eigenaars de omtrek van de boom.
Kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) – 115,9 meter
Nu vind je hem alleen nog in het westen van Noord-Amerika. Daar werd hij en masse gekapt, maar inmiddels staat hij officieel geregistreerd als bedreigde soort. Het hoogste exemplaar, en dus 's werelds allerhoogste boom, staat in Californië.