Handig om te weten: niet elke kwal steekt. Kompaskwallen, blauwe haarkwallen en de kruiskwallen kunnen voor flink wat overlast zorgen. Die laatste - gelukkig zeldzaam voorkomende soort in Nederland - kan zelfs tot een ziekenhuisbezoek leiden. Maar de meeste kwallen steken niet, die kriebelen hooguit.
In de Noordzee leven verschillende soorten kwallen. De oorkwal komt het meeste voor. Dit is een doorzichtige kwal met vier roze of witte ringen. Hij kan je niet steken, omdat hij niet door de huid heen komt.
De kompaskwal is te herkennen aan de bruine tekening met v-vormige patroontjes, komt voor van mei tot november, en heeft tot twee meter lange tentakels. Een steek leidt tot verwondingen die vergelijkbaar zijn met de striemen van een zweep. Er kunnen blaasjes en een zwelling ontstaan, die na enkele uren verdwijnen.
Als je tijdens het zwemmen met de tentakels van een kwal in aanraking komt, is het gebeurd: een kwallensteek. Ook een aangespoelde kwal is niet per definitie 'steekvrij. ' Deze kan wel degelijk nog levensvatbaar genoeg zijn om te steken.
Er zijn echter kwallen die kunnen steken. Doorzichtige, kleurloze kwallen zonder lange losse tentakels zijn ongevaarlijk. Uitzondering hierop is de kruiskwal, deze is kleurloos met een kruis in het midden en veel tentakels aan de rand. Stekende kwallen zijn duidelijk gekleurd en hebben lange tentakels.
Komt de kwal in contact met een vijand, dan schieten de netelcellen als een soort harpoen uit de tentakel. Het gif uit die cellen komt in je huid terecht, met jeuk en pijn tot gevolg. In Nederland is de kans dat je een (zeer) giftige kwal tegenkomt gelukkig niet heel groot.
Kwallensoorten in de Wadden- en Noordzee
De meest voorkomende kwal is de oorkwal. De steek van deze soort doet niet veel pijn en de gevolgen zijn minimaal. Na een steek kan de huid hoogstens wat rood, opgezwollen en een beetje jeukerig zijn, maar deze klachten verdwijnen na een aantal uur.
De tentakels van kwallen hebben giftige netelcellen. Wanneer je gestoken wordt, spuit de kwal gif in je bloedbaan. Hierdoor kan je jeuk en pijn voelen. Wanneer je uit het water stapt, drogen de netelcellen uit.
Kwallen bestaan voor 95 procent uit water!
De andere vijf procent bestaat uit cellen, een maag en mond. De meeste kwallen kunnen niet zwemmen en drijven mee met de stroming van de zee. Ze komen in alle oceanen en zeeën voor en er zijn zelfs een paar soorten die in zoet water leven.
De irukandji is een kleine, glasheldere kwal. Hij wordt maar een paar centimeter lang en leeft in de tropische wateren rond de noordkust van Australië. Dit kwalletje wordt in het algemeen gezien als het giftigste dier ter wereld en in tegenstelling tot andere kwallen heeft de irukandji ook netelcellen op het lichaam.
De onderzoeker laat de imposante kwal op het strand liggen zodat andere mensen hem ook kunnen bewonderen. Wie dat wil, kan het dier gewoon oppakken. Deze kwal is ongevaarlijk, volgens Ecomare, het centrum voor wadden en Noordzee. De netelcellen zijn te zwak om door de menselijke huid te dringen.
Het eeuwige leven
Toch kan de Turritopsis nutricula wel degelijk sterven: de regeneratie werkt namelijk alleen bij volwassen exemplaren. Ziekte of hongerige roofdieren worden jonge kwallen wel fataal, maar er is geen ander dier bekend met deze hoge kans op biologische onsterfelijkheid.
Kompaskwal: Kwal met bruine strepen op het lichaam, spoelt aan vanaf half juli en kan zo voor overlast zorgen. Kan gemeen steken. Zeepaddenstoel of bloemkoolkwal: Bolvormige, blauwe kwal die erg groot kan worden, spoelt soms massaal aan in het najaar. Ongevaarlijk.
Na een kwallenbeet kan een plaatselijke reactie op de huid ontstaan, die je kan vergelijken met een reactie op een brandnetel prik. De reactie kenmerkt zich door een geprikkelde huid, roodheid en zwelling. Gelukkig komen aan de Nederlandse kust geen (levens)gevaarlijke kwallen voor.
De tentakels van kwallen zitten vol netelcellen met daarin een giftige stof. En hoewel het een kwallenbeet heet, bijt de kwal niet letterlijk. Zodra we met de tentakels in aanraking komen schiet de kwal een giftige, irriterende stof af als harpoentjes. Dat is de stof die een stekende pijn geeft en de huid irriteert.
Antwoord van de Bieb:Sea Life Scheveningen zegt het volgende:Niet langer dan een paar uur. Dit hangt ook van het weer af: als de zon schijnt gaat het verdrogen sneller. Eigenlijk is het ook niet echt ''overleven'', een kwal op het droge is langzaam aan het sterven.
Kleine visjes kunnen schuilen tussen de tentakels van een kwal en zo overleven. Verder is de kwal een delicatesse voor schildpadden en sommige vissen en eet-ie zelf weer kreeftjes, waardoor de populatie goed blijft. Wist je trouwens dat een kwal nog kan steken als-ie dood is?
Tonijnen, haaien en schildpadden zijn de belangrijkste vijanden van de kwal. Als er teveel gevist wordt in de zee, dan kunnen er wel eens plots veel te veel kwallen zijn. Dan kan je in die zee echt niet meer gaan zwemmen. Als een kwal wordt geboren, dan ziet ze er helemaal nog niet uit als een kwal.
Niet alleen zoogdieren zoals wij, maar ook vogels, vissen en mogelijk kreeften. Wie niet kan praten, voelt geen pijn, was lange tijd het adagium in de wetenschappelijke wereld. Tot de jaren 1980 opereerden artsen baby's die nog niet konden praten zonder verdoving.
De netelcellen zijn een soort mini harpoentjes. Zodra je ze aanraakt, schieten ze los. Alle Nederlandse kwallen hebben deze netelcellen anders zouden ze geen kwal (=neteldier) zijn. Wanneer netelcellen met de huid in contact komen, kunnen ze een klein beetje gif in je injecteren.
Een kwallenbeet kan een vervelende reactie veroorzaken die tussen de één en drie dagen kan aanhouden. De meest voorkomende symptomen zijn: Een rode huid. Zwelling.
4) Kwallen poepen door hun mond.
Ze hebben alleen een maag, maar geen darmen. Alle stukjes prooi die een kwal niet nodig heeft, komen er dus via hetzelfde gat weer uit! Elke kwallensoort heeft een eigen dieet. Sommigen soorten eten algen, plankton en babyvisjes, maar grote kwallen eten hun soortgenoten en vissen.
De meeste kwallensoorten die je in Nederland tegenkomt, kunnen geen kwaad. Eigenlijk is alleen de kompaskwal gevaarlijk. Deze kwal heeft bruine V-vormige strepen.
Ook voor de bloemkoolkwal, ook wel de zeepaddestoel genoemd, hoeven we niet bang te zijn. Hoewel ze onwijs groot kunnen worden, deze anderhalve meter grote werd bijvoorbeeld gespot bij de Engelse kust, is de steek van deze imposante kwal niet gevaarlijk. Om te kunnen steken heeft een kwal namelijk netelcellen.