Aanverwantschap ontstaat door huwelijk of geregistreerd partnerschap. Aanverwanten erven niet van je op grond van de wet. Wil je aanverwanten wel laten erven, dan dien je dat in je testament te regelen.
U kunt als aangetrouwd familielid erven van een overledene als die dat in zijn testament zo heeft geregeld. In dat geval betaalt u even veel erfbelasting als uw echtgenoot die wél bloedverwant is. Is uw echtgenoot bijvoorbeeld kind van de overledene, dan geldt u voor het erfrecht ook als kind van de overledene.
Een testament. In een testament bepaalt de overledene wie de erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen. Erfgenamen kunnen familieleden zijn, maar ook vrienden, kennissen of een goed doel. De overleden persoon kan in het testament ook wettelijke erfgenamen hebben onterfd.
Bloedverwanten en echtgenoot / echtgenote
Alleen eigen familie kan dus volgens de wet erven. Schoondochters, schoonzonen, schoonzussen en zwagers zijn geen bloedverwanten van de overledene en kunnen daarom niet volgens de wettelijke regels van de overledene erven.
Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn je echtgenoot en je kinderen. Heb je die niet, dan je ouders en broers en zussen.
Geen partner of kinderen
Als de overledene geen partner had en ook geen (klein)kinderen (erfgenamen in groep 1), dan wordt gekeken of er ouders, broers of zussen, of hun afstammelingen, zijn (erfgenamen groep 2). Dit geldt ook als de partner en (klein)kinderen zijn overleden.
De wet bepaalt dat de erfenis van een alleenstaande zonder kinderen naar de ouders, broers en zussen gaat. Als je broer of zus al eerder is overleden, dan gaat dat deel over op hun kinderen. Dat kunnen neefjes en nichtjes zijn met wie je misschien weinig contact hebt.
Volgens het wettelijk erfrecht erven neven en nichten nog steeds gewoon als u geen testament hebt en hun vader of moeder, uw broer of zus is vooroverleden. Deze nichten en neven erven dan door middel van het plaatsvervullingsrecht.
Heeft je broer of zus een partner en/of kinderen, dan erven de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. Kleinkinderen erven als moeder of vader al is overleden. De kleinkinderen komen dan in de plaats van hun overleden ouder. Dit heet plaatsvervulling.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Wanneer uw ene schoonouder tijdens het huwelijk, en de andere (ex)schoon-ouder (de langstlevende) na de echtscheiding komt te overlijden, dan maakt u geen aanspraak op de erfenis van de langstlevende, maar maakt u mogelijk wél aanspraak op een deel van de erfenis van de schoonouder die tijdens het huwelijk overleed.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Erven gebeurt in een bepaalde volgorde
alle afstammelingen van de erflater: kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, … de ouders van de erflater samen met zijn broer(s) en zuster(s) en/of hun afstammeling(en) alle bloedverwanten in opgaande lijn: ouders, grootouders, overgrootouders…
Je erft sowieso van elkaar als je getrouwd bent. Dat was en blijft zo. De gehuwde partner erft automatisch een zogenaamde 'reserve'. Je moet natuurlijk wel effectief (al/nog) getrouwd zijn op het moment van overlijden.
In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als u wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kunt u of kan uw notaris contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR).
Als er geen kinderen zijn, dan krijgt de langstlevende echtgenote het aandeel van de overledene in het gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom. Aangezien de andere helft al van de langstlevende is via het huwelijksvermogensrecht, verkrijgt zij dus het volledige gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom.
Alle andere familieleden, ouders, grootouders, broers, zusters, neven en nichten, hebben geen enkele mogelijkheid om zich tegen een onterving te verzetten. Onterven doe je door een testament te maken bij de notaris. In plaats van aan je familie, kun je in dat testament je nalatenschap toewijzen aan wie je maar wilt.
Wat als mijn broer of zus mij onterfd heeft? Alleen kinderen kunnen een beroep doen op hun legitieme portie (hun minimale erfdeel) als zij onterfd zijn in een testament. Ouders of broers en zussen hebben geen legitieme portie en kunnen dus ook feitelijk geheel onterfd worden.
Schenk je een bedrag aan iemand anders dan je zoon of dochter? Dan mag je maximaal 2.274 euro belastingvrij schenken. Naast je kleinkind, (groot)ouders, broer/zus, neef/nicht en andere familieleden, mag je dit jaar ook vrienden en kennissen dus een belastingvrije schenking doen van 2.274 euro.
Hoeveel erf ik van oom, tante suikeroom, broer of zus? U kunt van een oom, tante, broer of zus erven als er een testament is opgesteld, maar ook zonder een testament als er geen partner en geen kinderen of kleinkinderen zijn.
Vaak is een testament opstellen in het voordeel van een nicht of neef een “duur” geschenk. Op wat de nicht of neef ontvangt uit het legaat, moet hij of zij doorgaans hoge belastingen betalen. Op 25.000 euro moet de neef in het voorbeeld bijvoorbeeld al 45% erfbelasting neertellen.
Als u een erfenis krijgt, hoort dit bij uw vermogen - ook al is deze nog niet onder de erfgenamen verdeeld. Over uw vermogen betaalt u misschien inkomstenbelasting. Lees hoe dat zit. Geef in uw aangifte inkomstenbelasting uw aandeel van de erfenis aan bij uw bezittingen en (eventueel) schulden.
Er is geen testament
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.