er is geen hersenstamreflex, dat wil zeggen de hersenstam reageert niet meer op prikkels; er is geen elektrische activiteit in de hersenen meer, en er gaat geen bloed door de hersenen; de persoon kan niet meer zelf ademhalen.
Hersendood is een toestand waarbij je hersenen helemaal niet meer in staat zijn te reageren op prikkels. Je hebt geen ademhaling meer, je kunt niet meer bewegen en je hebt geen primitieve reflexen meer.
Als iemand echt hersendood is, is er geen enkele kans dat diegene nog wakker wordt, zegt Hoogerwerf. Om vast te stellen of er echt sprake is van hersendood wordt er verplicht een serie tests uitgevoerd, van het testen van reflexen tot metingen van de hersenactiviteit.
Je kunt een dode niet meer tot leven wekken. Een mens wordt als biologisch dood of hersendood beschouwd als de functie van de hersenen, de hersenstam en het verlengde merg volledig, definitief en onomkeerbaar verloren is gegaan. Volgens deze definitie is het dus mogelijk om met een kloppend hart tóch dood te zijn.
Iemand is hersendood wanneer een gekende oorzaak onomkeerbare schade heeft veroorzaakt aan de hersenen, waardoor alle hersenfuncties, ook de hersenstam, definitief zijn uitgevallen, maar het hart wel nog klopt. Het vaststellen van hersendood gebeurt volgens strikte protocollen.
Het feit dat de patiënt de ogen open heeft en rondkijkt, wil niet zeggen dat hij iets ziet en herkent. Hetzelfde geldt voor horen. Maar het is niet altijd te merken of een patiënt geluiden hoort. Daarom moet u er eigenlijk van uitgaan dat hij u wel verstaat en begrijpt, ook al weet u dat niet zeker.
Een verrassing voor artsen wereldwijd: een Chinese vrouw van 24 leeft al heel haar leven zonder een groot deel van haar hersenen. De vrouw was in de provincie Shandong naar het ziekenhuis gegaan omdat ze duizelig en misselijk was.
Hoe ontstaat hersendood? Als gevolg van bijvoorbeeld een hersenbloeding of een ernstig trauma van de hersenen ontstaat zwelling van de hersenen. Omdat de schedel niet meegeeft, ontstaat er door deze zwelling een verhoogde druk in de schedel.
Coma lijkt op een diepe slaap. Patiënten reageren niet meer op anderen, geluiden en aanrakingen. Bij een pijnprikkel zie je soms wel een reactie in iemands gezicht, of een kleine beweging in het lichaam. Een prikkel kan iets pijnlijks zijn, maar ook een geluid, aanraking, licht of geur.
Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma. Dat kan gebeuren na hersenletsel of bijvoorbeeld bij ernstige infectieziekten. Mensen die we in slaap houden met sedatie kunnen pas wakker worden als we de sedativa stoppen. Na het stoppen verschilt het per patiënt wanneer hij wakker is.
Als je in coma bent, kun je namelijk niet meer zelfstandig drinken of eten. Je moet dan via een infuus eten en drinken direct in je bloedvaten krijgen. Het kan echter ook dat je niet meer wakker wordt. Meestal overlijd je dan binnen enkele maanden aan een infectie.
Ook kan een arts besluiten om iemand in een kunstmatige slaap, kunstmatig coma te houden tot de situatie stabieler is. De meeste mensen die in coma liggen kunnen na enkele dagen tot weken weer bij bewustzijn komen. Voor anderen kan dat helaas veel langer duren; maanden of jaren.
Het kan enkele uren of dagen zijn maar er zijn ook patiënten die nooit volledig van de beademing af komen. Het hangt allemaal af van de aandoening en eventuele complicaties die zich kunnen voordoen.
In alle fasen na het ontstaan van niet-aangeboren hersenletsel kan herstel optreden. In het eerste jaar na niet-aangeboren hersenletsel vindt meestal de revalidatiefase plaats. Hierin zie je de meeste grote verbeteringen, zowel bij zichtbare (lichamelijke) als onzichtbare klachten.
Het leven na een coma ziet er niet voor iedere comapatiënt hetzelfde uit. Sommigen ontwaken uit hun coma, en anderen niet. Dit hangt erg af van de oorzaak van de coma en de hoeveelheid hersenschade. Over het algemeen zullen echter meer dan de helft van de mensen na enkele dagen uit een coma kunnen ontwaken.
De hersenen hebben een noodvoorraad zuurstof van 3 minuten. Als het zuurstoftekort langer duurt worden eerst de meest kwetsbare delen aangetast. Naarmate het zuurstoftekort voortduurt sterven meer hersendelen af. In normale omstandigheden is er na 9 minuten sprake van hersendood.
Ook al begrijpt de stervende waarschijnlijk niet alles meer wat wordt gezegd, waarschijnlijk hoort hij wel alles en blijft hij tot op het laatst gevoelig voor geluid. Rust rondom de stervende is belangrijk. Aanraking kan rustgevend zijn, maar dit verschilt per persoon en per moment.
De tijd tussen de ademteugen wordt steeds langer, soms wel tot een halve minuut en tenslotte is er de laatste adem, in veel gevallen niet meer dan een zuchtje na een (heel) lange stilte. Het gezicht ziet er ook bij deze stokkende ademhaling vaak heel rustig uit. Dit wordt Cheyne-Stokes ademhaling genoemd.
Onrust en verwardheid
Het lijkt alsof iemand van alles beleeft of ziet, maar wat precies is niet duidelijk. Dit komt nogal eens voor in de laatste levensdagen en vooral in de laatste uren. Vaak maakt de stervende kleine (hand)bewegingen, alsof hij iets wil plukken of aanwijzen.
Iemand die hersendood is, kan nooit meer herstellen. In Nederland is er een verplicht Hersendoodprotocol dat artsen in alle ziekenhuizen zorgvuldig en nauwkeurig doorlopen om de hersendood vast te stellen. Pas als dat protocol helemaal is doorlopen, kan hersendood worden vastgesteld.
Dieren Behalve mensen zijn er ook veel dieren die hersenen hebben. Gewervelde dieren zoals honden, katten, vissen en vogels hebben bijvoorbeeld hersenen, maar ook krabben, insecten en inktvissen. Dieren zoals ringwormen, slakken, sponzen, anemonen en kwallen hebben geen hersenen.
Vaak zijn foutjes in het erfelijk materiaal niet overgeërfd van de ouders, maar ontstaan tijdens de ontwikkeling van het kind. Wanneer er geen oorzaak gevonden hebben ouders ongeveer 2-4% kans om nog een kindje te krijgen met een anencefalie.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
'Er is een gedaald bewustzijn en een verminderde aandachtsfunctie. Alleen is een comateuze patiënt niet wekbaar en is er geen interactie met de omgeving. ' In het geval van een natuurlijk coma is die toestand spontaan opgetreden, bijvoorbeeld door hersenbeschadiging.