"Er is heel lang gedacht dat we dat kunnen oefenen, maar helaas", zegt Daanen. "We hebben het onlangs nog onderzocht. Mensen moesten vijftien dagen lang elke dag hun handen en voeten in koud water doen. De doorbloeding en energiehuishouding verbeterden daardoor niet."
“Het lichaam heeft enige tijd nodig om aan een andere temperatuur te wennen. Dat merk je bijvoorbeeld ook als je op vakantie gaat naar een warm land. Na een week zijn interne processen zoals je zweetproductie, huiddoorbloeding en warmteproductie grotendeels gewend aan de nieuwe situatie.”
Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
Overgevoeligheid voor kou is een pijnlijke reactie van met name de vingers op een temperatuur die normaal niet pijnlijk is. Dit noemen we ook wel koude-intolerantie. Koude-intolerantie komt vaak voor bij mensen die een ongeval of operatie van de arm of hand hebben gehad, waarbij een zenuw of een bloedvat is beschadigd.
Kou kan – net zoals wind en tocht – zorgen voor stijfheid in de spieren. Door uw spieren intensief aan te spannen kan er schade optreden in de spieren. De kans op spierpijn is een stuk groter dan onder normale omstandigheden. Krachtvermindering kan ook een gevolg zijn van de frisse weersomstandigheden.
Organen/spieren werken minder goed door de kou
Zolang uw lichaam tussen de 35,5 en 37,5 graden is, is er niets aan de hand. Wanneer dit onder de 35 graden komt, is er sprake van onderkoeling. Met name de nieren, het hart, de stofwisseling en de spieren krijgen het zwaar te verduren.
Als de lucht koud en droog is, haal je meer en dieper adem en verliest je lichaam meer warmte en dus energie. Daarnaast wordt je hartslag lager in de kou. Dit komt omdat het minder bloed richting de huid en ledematen pompt. Wanneer je gaat hardlopen moet je hart harder werken om je lichaam warm te houden.
“Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt” vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.”
Wonen in een te koud huis heeft ten eerste flinke negatieve gevolgen voor je ademhaling. Het verhoogt namelijk de kans op astma en andere ademhalingsziektes. Ook andere ziektes gedijen goed bij een lage temperatuur. Denk bijvoorbeeld aan griep, allergieën of hart- en vaatziekten.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is 18 graden een veilige en gezonde temperatuur voor in huis. Bij een kamertemperatuur van 18 graden functioneren de meeste mensen goed en loopt u de minste kans op gezondheidsklachten.
Een normale lichaamstemperatuur schommelt tussen 36,5 en 37,5 graden. Het is belangrijk dat die niet te erg stijgt. Vanaf veertig graden wordt het namelijk steeds gevaarlijker. Bij 43 graden ontstaat er flinke schade aan het brein.
Denk aan groente zoals boerenkool, pastinaak, venkel, pompoen en zoete aardappelen. Maar ook kruiden en specerijen zoals peper, nootmuskaat, komijn, kurkuma en kaneel hebben een verwarmend effect.
Dit kan te maken hebben met hormonen, lichaamsgewicht, lichaamslengte, sporten en nog veel meer. Neem bijvoorbeeld gewicht. Bij lichaamstemperatuur spelen warmteproductie en isolatie van spieren en vet een belangrijke rol. Doordat vet isoleert, hebben extreem zware mensen het vaak eerder warm.
Maar het is zeker niet zo dat het longweefsel in koude lucht zal bevriezen. Daar hoef je geen angst voor te hebben. Het uitgebreide netwerk van de bloedvaten in het longweefsel voorkomt dat dit gebeurt. Voor zover we nu weten kunnen de longen extreem koude temperaturen aan zonder beschadigd te raken.
Koude en vochtige lucht kan de longen prikkelen. Je kunt je daar op kleden of, in overleg met je arts, je medicijnen meer of minder gebruiken.
Volgens de kou-expert kan het ervaren van (extreem) lage temperaturen je immuunsysteem versterken. Je lichaam maakt meer witte bloedlichaampjes aan, wat je weerstand verhoogt. En hoe beter je immuunsysteem werkt, hoe minder snel je ziek wordt.
Als je een sporthart hebt, merk je dit aan je hartslag. De normale hartslag in rust (60-80 slagen per minuut) is in het geval van een sporthart lager. Dit kan zelfs teruglopen tot een hartslag tussen de 40 en de 60 slagen per minuut. Je hart kan bovendien in één hartslag meer bloed rondpompen dan een 'normaal' hart.
Een gezond hart slaat 60 tot 100 keer per minuut. Deze frequentie is nodig om zuurstofrijk bloed naar uw lichaam te pompen. Patiënten met bradycardie hebben een hartslag die langzamer is dan 60 slagen per minuut, wat vaak duizeligheid, kortademigheid en zelfs flauwvallen tot gevolg heeft.
In rust ligt de hartslag van een volwassene meestal tussen de 60 en 100. Een lagere hartslag is niet altijd erg. Soms is je hartslag van nature lager of heeft het lichaam zich aangepast omdat je intensief sport.
Koud water zorgt voor het stimuleren van je bloedcirculatie en zorgt er dus voor dat bloed beter wordt aan-en afgevoerd naar je spieren en organen. Ook voert je lichaam de afvalstoffen sneller af, je spieren herstellen makkelijker en de kans op onstekingen blijven zo klein mogelijk.
Een koude rilling is het onwillekeurig en oncontroleerbaar snel afwisselend spannen en ontspannen van de lichaamsspieren waarbij veel energie wordt verbruikt. Iemand die een koude rilling heeft voelt zich plotseling koud en gaat rillen, een belangrijke manier van warmbloedigen om de lichaamstemperatuur te verhogen.
Koud douchen is beter voor de huid
Warm douchen kan als gevolg hebben dat de huid uitdroogt. Dit komt omdat poriën open gaan staan en er zo huidoliën vrij komen en worden afgespoeld. Dus als je last hebt van een droge huid is het raadzaam om het eens te proberen om met koud water te douchen.