Satellieten die laag rond de aarde cirkelen, zijn maar kort te zien: tot ongeveer 45 minuten na zonsondergang en 45 minuten voor zonsopkomst. Om dezelfde reden dat we de maan kunnen zien: ze reflecteren zonlicht. Overdag is het te licht om ze te zien en 's nachts houdt de schaduw van de aarde het zonlicht tegen.
Hoe herken je een satelliet? Dat is simpel. Als je een lichtpuntje ziet dat met een redelijk vaartje tussen de sterren beweegt, dan is het een satelliet. Hij geeft zelf geen licht maar weerkaatst licht van de zon (die van jou uit gezien onder de horizon staat).
Omdat de satelliet slechts zichtbaar is doordat hij het zonlicht weerkaatst, mag hij zich niet in de schaduwkegel van de aarde bevinden. De lichtstralen die worden weerkaatst door de satelliet, moeten voldoende helder zijn om te worden opgemerkt met het gebruikte waarnemingsinstrument.
Heel wat ruimtetuigen zoals het ruimtestation ISS en honderden andere satellieten zijn 's nachts met het blote oog zichtbaar. Er gaan geen 5 minuten voorbij of je ziet lichtpuntjes bewegen langs de hemel.
Satelliet(en)
Satellieten zijn op een heldere nacht vaak te zien als een bewegend “sterretje”, een puntje met de helderheid van een ster. Ze bewegen langzaam (veel langzamer dan meteoren) en zijn vaak minutenlang te volgen. De helderheid kan lange tijd constant zijn, maar ook variëren.
Er zijn 7500 satellieten in een baan om de aarde geplaatst. Daarvan zijn er op het moment nog 4300 in de ruimte. Slechts een derde (1200 satellieten) functioneert nog. Ruimtepuin met een minimale grootte van 10 centimeter is te volgen met radars vanaf de grond.
Sterren bewegen natuurlijk niet alleen naar ons toe of van ons af, maar ook zijwaarts. Die beweging is dus te 'zien' aan de hemel (door iedere paar jaar nauwkeurige positiemetingen te doen met telescopen) en deze beweging wordt de eigenbeweging van de sterren genoemd.
Een satelliet kan in een geostationaire of niet geostationaire baan om de aarde worden gebracht. Een geostationair geplaatste satelliet "hangt" op een hoogte van ongeveer 36.000 km op een vast punt boven de evenaar.
Eigenlijk zijn alle satellieten verschillend van elkaar, maar er zijn ook overeenkomsten: Satellieten zijn ongeveer net zo groot als een stadsbus. Satellieten hebben grote zonnepanelen. Die gebruiken ze om stroom op te wekken.
Normaal gesproken is voor een cirkelvormige baan op een hoogte van 300 km boven het aardoppervlak een snelheid nodig van 7,8 km/s (28.000 km/h). Bij deze snelheid zal een satelliet een rondje om de aarde in 90 minuten afleggen.
Het knipperen komt door fluctuaties in de atmosfeer. Denk aan een weg op een hete zomer dag wanneer je in de verte kijkt.
En dat biedt ook zakelijke kansen voor buitenlandse bedrijven. Van de 104 satellieten die in één keer de lucht ingingen, waren er bijvoorbeeld meer dan 90 gemaakt door enkele bedrijven uit de Verenigde Staten en drie door het Nederlandse bedrijf ISIS.
Hele wereld toegang tot internet
"Musk wil uiteindelijk een netwerk van 12.000 satellieten", vertelt Langbroek. Sinds 2019 zijn er meer dan 3.100 Starlink-satellieten gelanceerd. Daar zijn er nu ongeveer 2700 van in de ruimte.
Wil je 'm in een lage baan rond de aarde hebben, dan kost dat je zo'n 3000 dollar (ongeveer 2600 euro). Het satellietje zelf kost enkele honderden dollars om te maken. Dat betekent dat je voor 3000 euro in staat zou moeten zijn om je eigen satellietje in een baan rond de aarde te plaatsen.
Vallende sterren zijn SNEL. Heel snel. Ze schieten de dampkring in met snelheden die tot 100,000 kilometer per uur kunnen oplopen. Vallende sterren lichten dus in een fractie van een seconde op.
Die heeft een diameter van 'maar' 304 meter. De Chinese FAST bestaat uit 4450 panelen. Als de telescoop klaar is, wordt hij nog drie maanden getest.
De 1e Nederlandse militaire satelliet is vandaag met succes gelanceerd. De nanosatelliet BRIK II is door het bedrijf Virgin Orbit in een baan om de aarde gebracht. BRIK II is een experimenteel project van de Koninklijke Luchtmacht. Defensie betreedt hiermee het ruimtedomein.
Google Earth is een programma om satellietbeelden mee te bekijken. Vlieg over de wereld en neem een kijkje in uw eigen achtertuin, of bekijk uw geboorteplaats vanuit de lucht. Ook kan Google Earth de sterrenhemel en de oceaanbodem verkennen. Verder zijn historische beelden beschikbaar.
Elke satelliet weegt 227kg en het totale gewicht vormt volgens SpaceX de zwaarste lading die ooit met een Falcon 9-raket is gelanceerd.
Zo hoog boven de evenaar lijkt een satelliet vanaf aarde stil te staan: hij is stationair ten opzichte van de aarde (geostationair). Geostationaire banen, op zesendertigduizend kilometer boven de evenaar, zijn het bekendst vanwege de vele satellieten voor televisie en allerlei andere telecommunicatietoepassingen.
De kosten van één satelliet, inclusief lancering, lopen al gauw op tot honderden miljoenen euro's. Het bouwen van een satelliet, afhankelijk van de grootte, duurt gemiddeld 30 maanden. De levensduur kan variëren tussen de 12 en 15 jaar, afhankelijk van hoe snel de brandstof van de bijsturende raketjes op is.
Van de satellieten die rond de aarde draaien kunnen we stellen dat de verste satellieten zich op een afstand van 1.5 miljoen km van de aarde bevinden.
Als een lichtstraal door die trillende lucht gaat, wordt het licht ietwat gebroken. Het resultaat is een fonkelende ster. Het licht van een ster die laag boven de horizon staat, moet een langere weg door de dampkring afleggen. Daarom zullen die sterren meer flikkeren.
Als je op een heldere nacht naar de sterren kijkt zie je dat sommige sterren lijken te knipperen. Schijn bedriegt. Het knipperen ontstaat wanneer de lichtstraal tussen de ster en je ogen wordt onderbroken, bijvoorbeeld door een hoge luchtvochtigheid of stof en andere kleine deeltjes.
Sterren knipperen door stofdeeltjes in de atmosfeer
Tot het licht op de atmosfeer stuit, zo'n honderd kilometer boven je. Daar krijgt het licht van de ster het toch een beetje moeilijk, omdat in de dampkring overal obstakels zijn. Dat zijn luchtmoleculen, maar ook talloze stof, vuil- en vochtdeeltjes.