Afvallen is moeilijk, maar het kan 'Het voorschrijven behoeft de nodige zorg en individueel maatwerk om dat zo optimaal mogelijk te doen. Meest storend is dat veel hulpverleners menen dat mensen die zwaar zijn geworden van een antipsychoticum niet kunnen afvallen. Dat is aperte onzin, al is het wel heel moeilijk.
Gewichtstoename kan worden voorkómen of beperkt door het gebruik van i.h.a. meer gewichtsneutrale antipsychotica: aripiprazol, amisulpride, lurasidon, cariprazine, haloperidol en brexpiprazol.
Patiënten die SSRI's gebruiken kunnen als bijwerking van het geneesmiddel een verminderde eetlust vertonen. Dit verschijnsel treedt vooral op in de eerste week van het gebruik van het geneesmiddel en verdwijnt bij staken van het middel en als regel na 2 tot 4 weken bij voortgezette behandeling.
“Deskundigen zijn van mening dat bij gewichtstoename door olanzapine overstappen op aripiprazol overwogen kan worden; bij sommigen leidt dit tot enig gewichtsverlies.
Zowel klassieke als atypische antipsychotica hebben bijwerkingen: bewegingsstoornissen (extrapiramidale symptomen zoals acute dystonie, acathisie en parkinsonisme, en vooral bij langdurig gebruik tardieve dyskinesie en tardieve dystonie), metabole stoornissen, seksuele-functiestoornissen en cardiale bijwerkingen.
Aanbeveling. Bij instelling op een antipsychoticum dient de behandelend psychiater rekening te houden met verschillen tussen antipsychotica in het risico op ontregeling van metabole waarden. Dit weegt het zwaarst bij clozapine en olanzapine en weegt ook zwaar, maar minder, bij quetiapine en risperidon.
In Nederland zijn drie medicijnen beschikbaar voor de behandeling van obesitas, te weten liraglutide (Saxenda®), naltrexon/bupropion (Mysimba®) en orlistat (Alli®, Orlistat®, Xenical®). Semaglutide (Wegovy®) is in Nederland wel geregistreerd voor de behandeling van obesitas, maar (nog) niet beschikbaar.
Inderdaad komt de gewichtstoename door verandering in het verzadigingsgevoel waardoor je meer gaat eten – je voelt je door de olanzapine namelijk hongerig terwijl je lichaam in feite al genoeg voedsel heeft gehad.
Quetiapine stimuleert de eetlust en heeft effect op de stofwisseling van het lichaam. Gewichtstoename komt daarom vaak voor. Door de ontspannende werking van quetiapine kun je moeite hebben om spieren in beweging te krijgen. Ook rusteloosheid of stijfheid van de spieren zijn een bijwerking van quetiapine.
Mensen die antidepressiva slikken hebben 21 procent meer kans op een gewichtstoename van meer dan 5 procent vergeleken met mensen die geen antidepressiva slikken. De kans op gewichtstoename bleef minstens 6 jaar bestaan.
De geneesmiddelengroepen waarvan het uitgebreidst is vastgesteld dat ze gewichtstoename kunnen veroorzaken, zijn psychofarmaca (antidepressiva, antipsychotica en dan met name de atypische, lithium), anti-epileptica, antidiabetica en geslachtshormonen.
Medicijnen tegen depressie (antidepressiva) kunnen ervoor zorgen u meer wil eten (meer eetlust). Het ene antidepressivum heeft meer invloed op de eetlust dan een ander antidepressivum. Ook kan de toename van de eetlust per patiënt verschillen.
Een gewichtstoename van gemiddeld 7% bij ongeveer een kwart van de patiënten is gemeld. Het gewicht bleef toenemen tijdens het eerste jaar van de behandeling. Uit vergelijkende onderzoeken is gebleken dat de gewichtstoename door quetiapine groter is dan door haloperidol, chloorpromazine of een placebo.
Bij psychoses gebruikt u olanzapine meestal een half jaar tot meerdere jaren. Bijwerkingen: zwaarder worden, droge mond en ogen, verstopping en problemen met plassen.Verder problemen met bewegen, zoals spiertrekkingen, stijve spieren en niet stil kunnen zitten.
Welke soorten medicatie zijn er eigenlijk? Antipsychotica dempen psychotische verschijnselen en antidepressiva kunnen depressieve klachten verminderen.
Als er te weinig of te veel hormonen worden aangemaakt, kan dit leiden tot een gewichtstoename in en rondom de buik. Deze disbalans is het gevolg van langdurige tekorten in vocht en essentiële voedingsstoffen in het lijf. Cortisol is bijvoorbeeld een hormoon dat het lichaam helpt te kalmeren bij stress.
begindosering 10 mg per dag. Op basis van het klinisch beeld de dosering verder aanpassen: 5–20 mg per dag, doseringen hoger dan de startdosering mogen alleen worden toegepast na een juiste medische herbeoordeling en met intervallen van > 24 uur.
Hoelang zal ik olanzapine moeten innemen? Bij een eerste psychose zal je meestal één of twee jaar nadat je je weer beter voelt kunnen proberen te stoppen. Soms mag dit al eerder. Dit mag alleen in goed overleg met je behandelaar.
Medicijnen en hun bijwerkingen
Ook medicijnen zoals diabeticamedicijnen, ontstekingsremmers en antihistaminica kunnen als bijwerking gewichtstoename hebben. Wanneer deze medicijnen worden voorgeschreven, wordt er niet altijd vermeld dat gewichtstoename een bijwerking kan zijn.
De medicatie remt de eetlust of eetdrang en geeft een betere verzadiging. Maar we vinden medicijnen alleen niet voldoende. Gewicht verliezen door medicatie is op korte termijn mogelijk maar belangrijker is dat het op ook op lange termijn volgehouden wordt. Dat kan alleen als ook de leefstijl aangepast wordt.
Er is bescheiden evidentie voor een verbetering van slaap en afname van angst door antipsychotica, en mogelijk speelt de werking op de diepe slaap een specifieke rol. Voor (kortdurende) behandeling van escalerende slaapproblematiek is olanzapine derhalve een optie, mits goed gemotiveerd.
Het is echter vooralsnog onduidelijk of het gebruik van antipsychotica op lange termijn de levensverwachting van mensen met een psychotische stoornis negatief beïnvloedt en of er tussen de verschillende antipsychotica op dat vlak onderlinge verschillen bestaan.
Clozapine en amisulpride zijn het meest effectief voor vermindering van de positieve en negatieve symptomen. De verschillen tussen de antipsychotica zijn meer uitgesproken op het gebied van de ongewenste effecten. De keuze van een antipsychoticum wordt voornamelijk bepaald door het profiel van de ongewenste werkingen.