Water kan in drie hoofdfasen of aggregatietoestanden bestaan: vast (ijs), vloeibaar (water) en gasvormig (waterdamp).
Wanneer het kookpunt is bereikt neemt de temperatuur van de vloeistof niet meer toe; de maximumtemperatuur is bereikt. Voor water is deze temperatuur bij 1 atmosfeer 100°C. De plaatselijke atmosferische druk is afhankelijk van het weer en de hoogte t.o.v. de zeespiegel.
Om te kunnen bevriezen, moeten watermoleculen ergens een beginnetje van een ijskristal maken. In superschoon water gaat dat heel moeilijk, en dat bevriest daarom pas rond de min 40 graden (het smelt altijd bij nul graden). Water dat bij temperaturen onder het vriespunt nog vloeibaar is, wordt onderkoeld water genoemd.
Zo kookt het bij 100 graden en bevriest het bij 0 graden Celsius. Wacht even, is dat laatste wel zo? Nee dus: het is wetenschappers gelukt om water tot ver beneden het vriespunt af te koelen zonder dat het bevroor. Er is zelfs een ware wedloop gaande: het record ligt bij 232 Kelvin, oftewel minus 41 graden Celsius.
Echter, het ontstaan van waterdamp of stoom kost ook wat energie. Als er zoveel ontstaat als er bij het kookpunt gebeurt, is dat evenveel als er ingaat via de onderkant van de pan. Het water wordt dus nooit warmer dan 100 graden Celsius.
Dat hangt er een beetje van af. Als het om een zuivere vloeistof gaat – denk bijvoorbeeld aan water waarin een ei gekookt wordt – is de temperatuur inderdaad onafhankelijk van hoe hard het water kookt. Die is en blijft 100 graden Celsius, althans bij de standaard luchtdruk op zeeniveau.
Als u water 3 minuten kookt, gaan alle bacteriën dood. Na het koken kunt u het water veilig drinken. Een kookadvies geldt meestal 3 tot 4 dagen. Soms krijgt u een kookadvies zonder dat uw drinkwater vervuild is.
Soms is bij temperaturen onder nul graden toch stromend water nodig. Dat kan, als je je buitenkraan maar open laat staan.
Water die opgeloste zouten bevat, zoals zeewater, bevriest veel later. Hoe meer zout het water bevat hoe langer het duurt voordat het stolpunt wordt bereikt. Zeewater bevriest pas bij gemiddeld -1.9 graden.
Zeewater kan weldegelijk bevriezen. Maar het vriespunt van zeewater ligt lager: door het zout bevriest het pas op -1,9°C. En water krijgt een grotere dichtheid bij afkoeling. Het koude water zakt dus naar de diepte en het warmere water zal dan naar boven opstijgen en het koude water weer aanvullen.
Als je je diepvriezer niet opent tijdens het proces, moet je rekenen op zo'n drie uur. Moet je in de tussentijd wel in de vriezer zijn, dan neemt het wat meer tijd in beslag.
In de spreektaal heeft "het vriespunt" de betekenis van "0 graden Celsius" of "32 graden Fahrenheit", het smeltpunt van ijs (en tevens vriespunt van water) bij atmosferische druk.
Bij het absolute nulpunt zijn alle stoffen vast. Voor elke stof kun je het vriespunt en kookpunt opzoeken. Toegevoegd na 23 uur: Ik word terecht gecorrigeerd dat helium zelfs rond het absolute nulpunt bij een normale druk nog vloeibaar is.
'Mijn bloed kookt' betekent dat je woedend bent. Je kunt het ook over iemand anders zeggen, bijvoorbeeld: “Zijn bloed kookt.” Dat betekent dat diegene furieus is.
Ondiepe bodemenergie (tot 500 meter diep)
Ondiepe bodemenergie is lage temperatuur warmte (15-20°C) en koude (6-10°C) uit de bodem. De warmte en koude worden gewonnen uit en opgeslagen in aquifers.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
Zeewater heeft een gemiddelde zoutheid van 3,5%. Dat betekent dat er 35 gram zout zit in elke liter zeewater. Zeewater is echter niet overal even zout. In de Baltische Zee is het water het minst zout en in de Dode Zee is het water zo zout dat je erop kunt drijven.
Maar dat duurt maar heel kort. Het is dus best lastig om het exacte vriespunt van zuiver water aan te wijzen. Maar de onderzoekers denken dat het gelukt is. Ze moeten concluderen dat zuiver water bij -48 graden Celsius bevriest, zo meldt het blad Nature.
Een brandende, haast martelende pijn gaat door je lichaam heen als je in water zwemt dat zó koud is, vertelt de Britse lange-afstandszwemmer Lewis Pughs. Hij zwom één kilometer in de Noordelijke IJszee in extreem koud water: -0,5 graden. Als dat geen zout zeewater zou zijn geweest, was dat bevroren.
Kleine rivieren en niet-stromende wateren bevriezen sneller dan grote rivieren. Bergrivieren hebben door de snelle stroming meestal geen solide ijslaag. Snelstromende wateren of warme waterstromen (afval, grondwater), kunnen ijsvrij blijven en worden polinia's genoemd.
In vloeibaar water bewegen de moleculen los rond. Water bevriest bij een temperatuur onder nul graden Celsius. Als het bevriest dan wordt het ijs. In ijs bewegen de moleculen niet meer los rond, maar vormen kristallen.
Is er geen wind, dan is de grens ergens tussen -4 en -5 graden, binnen een dag. Zit er nog helemaal geen vorst in de grond, dan kan het enkele dagen duren. Zit de leiding tegen een verwarmd woonhuis, dan kan het nog langer duren. De officiele vorstgrens die met leidingen wordt aangehouden is 60 cm.
Mag een consument het zelf doen? In principe mag een consument zelf drinkwater maken van regenwater. Het is in de wetgeving niet verboden om water uit de sloot of uit een regenton te drinken. Je mag vaak ook grondwater oppompen en dat opdrinken.
Gewoon kraanwater bevat een enorme hoeveelheid stoffen en organismen, zoals bacteriën. Hoewel veel bacteriën in kraanwater onschadelijk zijn voor gezonde mensen, kan kraanwater besmet zijn met bacteriën die gezondheidsrisico's inhouden. Het inslikken van die bacteriën kan leiden tot levensbedreigende situaties.
De enige manier waarop de samenstelling van gekookt water verandert, is dat exact dezelfde opgeloste stoffen (mineralen) nu in een kleiner volume zitten, maar dit gebeurt ook al na één maal koken. Iedereen kan dus met een gerust hart een kopje thee zetten met water dat al één of meerdere keren heeft gekookt.”