Zonder neus, smaakt het gewoon naar chocolade (die herken je aan de zoete smaak en het 'smelt in je mond'-gevoel). Maar mét neus, 'proef' je duidelijk munt. Beter gezegd: je ruikt munt! Want de aroma's van voedsel in je mond, komen ook in je neus terecht.
Een voorbeeld: als je verkouden bent en je neus verstopt zit zeggen we vaak dat we ons eten niet meer proeven. Dit heeft echter niets met echte smaakwaarneming (de 5 basissmaken op je tong) te maken, maar met het feit dat er geen luchtdoorstroming door je neus is.
Minder proeven
Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven. We proeven ook met onze tong. Maar in de mond proeven we alleen of iets zoet, zuur, zout, bitter of umami (hartig) is.
Je tong proeft dus vijf smaken, maar er zijn ontelbaar veel geuren die onze neus kan ruiken. Je neus is veel gevoeliger dan je tong en is heel belangrijk bij het proeven. Houd je neus en ogen maar eens dicht als je iets eet, je proeft dan veel minder goed.
Wat mensen vaak vergeten is dat je met je neus ruim tachtig procent van de smaken waarneemt. Dat zit zo: wanneer je eet, adem je geurmoleculen uit. Je hersenen merken het verschil niet op tussen smaak en geur.”
Proeven is belangrijk, want door meermaals te proeven leren kinderen een nieuwe smaak kennen en waarderen. Ouders beginnen er het best zo vroeg mogelijk mee, maar ook als school kan je bijdragen aan het leren ontdekken en appreciëren van nieuwe smaken.
Het blijkt onmogelijk te zijn om na één keer proeven al te kunnen zeggen dat je iets niet lust. Althans dat beweren experts. Je smaakpapillen hebben immers minstens tien à vijftien keer proeven nodig om gewend te kunnen geraken aan smaken. Pas daarna kun je oprecht zeggen of je iets walgelijk vindt of niet.
In werkelijkheid kunnen we overal op de tong en zelfs op het gehemelte, bitter, zoet, zuur en zout proeven. Dat is gemakkelijk aan te tonen door een in azijn of zout water gedrenkt doekje tegen de tongpunt aan te houden. Daarnaast is intussen umami officieel als 5e basissmaak erkend.
Als je verkouden bent, zit je neus verstopt. Daardoor kan je minder goed ruiken. We hebben zonet geleerd dat je neus in verband staat met je smaak. Als je dus minder goed kan ruiken met je neus, dan kan je ook minder goed proeven.
Proeven doen we via de smaakpapillen, die zich op de bovenkant van de tong bevinden. Op de tong vang je een smaak op: we kennen de basissmaken zoet, zout, bitter, zuur en hartig (umami). In de mondholte worden de temperatuur en de structuur van wat je eet of drinkt opgemerkt.
Hoe werkt ruiken? Als we ademhalen door onze neus, komen geurmoleculen uit de lucht ons reukslijmvlies binnen. Dat slijmvlies zit bovenin de neus, vlak onder de ogen. Daar binden de moleculen zich aan geurreceptoren en die sturen een signaal door naar de hersenen.
Reuksmaakstoornis.nl is de patiëntenvereniging voor mensen met een reuk- en/of smaakstoornis. Er zijn in Nederland naar schatting tussen de 250.000 en 300.000 mensen die lijden aan een lichte dan wel ernstige vorm van reuk- en/of smaakstoornissen. Over de gevolgen en de impact van deze stoornissen is weinig bekend.
De hoogste geurconcentratie én dus het sterkste aroma vind je in parfum. Een paar druppels of spuitjes parfum is dan ook genoeg om je de hele dag lekker te laten ruiken.
Het schijnt lekker zout te smaken, net als chips. Te veel neuspeuteren kan trouwens wel kwaad. Als je neus beschadigt kun je nare infecties krijgen of een bloedneus. Maar wist je dat eigenlijk iedereen snot eet?
Slechte gebitshygiëne en gebitsproblemen
Één van de meest voorkomende is gingivitis, wat het gevolg is van de opbouw van tandplak, als je niet regelmatig of correct poetst en flost. Een andere veel voorkomende oorzaak van een vieze smaak zijn abcessen, infecties en doorkomende verstandskiezen.
Neem vanille-ijs. Je proeft dat het zoet is, en je denkt dat het naar vanille smaakt. Dat is mis, je proeft vanille niet, je ruikt het.
Bijvoorbeeld als je schreeuwt en er kleine druppeltjes met virus uit neus en mond in de lucht komen. Dit kan ook door praten, niezen en hoesten gebeuren. Andere mensen kunnen besmet raken als zij die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen.
Wat is het verschil tussen griep en corona (COVID-19)?
De ziekteverschijnselen bij COVID-19 ('corona') lijken vaak op die van griep: verkoudheidsklachten, hoesten, benauwdheid, koorts. Maar COVID-19 wordt veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2, terwijl griep wordt veroorzaakt door een influenzavirus.
's Nachts heb je weinig tot geen afleiding als bijvoorbeeld het kijken van je favoriete Netflix-serie; Liggen kan ervoor zorgen dat het slijm zich ophoopt in de achterkant van onze keel; 's Nachts drink je minder en kan snot kleveriger worden en je neus en luchtwegen verstoppen.
Daarvoor beschikken we over smaakpapillen. Dit zijn groepjes cellen op de tong en achterin de mondholte waarmee we 5 basissmaken kunnen waarnemen: zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig). Een belangrijke voorwaarde is wel de aanwezigheid van speeksel. Een uitgedroogde tong en mond nemen geen smaken waar.
Tong Klein Middel (KM): 30-33 cm en 230 - 300 gram. Tong Groot Middel (GM): 33-35 cm en 300 - 500 gram. Tong Groot (Lap): meer dan 35 cm en meer dan 500 gram.
Achteraan de tong zitten grotere smaakpapillen. Die zien eruit als bultjes. Dit is normaal en hoort zo.
Iets leren eten, daar ben je namelijk nooit te oud voor. Het is wel zo dat je smaakzin nog evolueert en dat het voor kinderen een grotere uitdaging is om smaken zoals bitter en zuur te leren appreciëren. En uiteraard heeft ieder mens zijn eigen aangeboren smaakvoorkeuren.
Vanaf twaalf weken zwangerschap kan de kleine in de buik al proeven door de smaakpapillen op zijn tong. Door kleine beetjes vruchtwater die de baby binnenkrijgt, proeft hij de smaken van de voedingsmiddelen die zijn moeder heeft gegeten. Hoe gevarieerder de moeder eet, hoe meer smaken de baby leert kennen.
Sla heeft eigenlijk maar drie dingen nodig: vochtige grond, voeding en zon. Als de sla op een zonnige plek staat en je zorgt voor voldoende vocht en voeding dan doet de sla de rest! Als je genoeg sla wilt eten in de zomer zaai dan om de twee weken telkens een beetje. Dan kun je een hele zomer genieten!