Speeksel is van essentieel belang voor onze mondgezondheid. Zonder speeksel vallen tanden en kiezen ten prooi aan afbraak door cariës, erosie en attritie. Bovendien gaat monddroogte het dagelijks leven domineren, omdat zaken als eten en praten plotseling niet meer vanzelfsprekend zijn.
Speeksel draagt onder andere zorg voor een goede bevochtiging en smering van de slijmvliezen waardoor onbelemmerd spreken, eten en slikken mogelijk is. Ook draagt het zorg voor een goede zelfreiniging van de mondholte waardoor achtergebleven voedselresten snel worden afgebroken en/of worden afgevoerd.
Met uw speeksel bevochtigt u voedsel zodanig dat u het pijnloos kunt doorslikken. Ook bevochtigt speeksel het mondslijmvlies, waarmee uitdroging wordt voorkomen. Bovendien heeft het een reinigende werking op tanden, kiezen en het mondslijmvlies.
Kauwen zorgt voor de aanmaak van meer speeksel. Door bijvoorbeeld op (suikervrije) kauwgom, komkommer of stukjes wortel te kauwen wordt er meer speeksel aangemaakt. Ook zuigen op waterijs, of pepermunt kan helpen om meer speeksel aan te maken.
Speeksel heeft genezende en antibacteriële eigenschappen. Wonden kunnen er sneller door genezen en het kan de vorming van littekens beperken.
Per dag maken de 3 speekselklieren een halve tot anderhalve liter speeksel aan. Kinderen slikken 1 tot 3 keer per minuut hun speeksel weg. Tijdens het eten en drinken slikken ze nog vaker om het voedsel en speeksel naar de slokdarm en maag te brengen. Het slikken gebeurt voor een groot deel automatisch.
Door verstopping van de afvoergang ontstaat stuwing van speeksel in de speekselklier (het speeksel kan niet weg) waardoor klachten optreden. Deze verdwijnen vaak na enige tijd vanzelf omdat beperkte afvloed van speeksel langs de steen meestal mogelijk is.
Kleine en grote speekselklieren in je mond maken het speeksel aan. De grote speekselklieren in de mond zijn: Oorspeekselklier of de glandula parotidea. Onderkaakspeekselklier of de glandula submandibularis.
Zorg ervoor dat u regelmatig kleine slokjes water neemt. Zorg er altijd voor dat u een flesje water bij de hand hebt; Gewone thee en cafeïne remmen de speekselvorming, probeer te minderen met koffie en gewone thee bij een (extreem) droge mond; Houd uw lippen vochtig, bijvoorbeeld met vaseline.
Tips om je mond vochtig te houden
Drink kleine slokjes water of zuig op ijsblokjes. Spoel je mond met zout water: één afgestreken theelepel in een glas water. Gebruik namaakspeeksel, zoals Saliva Orthana. Dit is te koop bij de drogist of apotheek.
Remedies en behandelingen voor een droge mond
Neem tijdens maaltijden iets te drinken, zoals water. Drink water voor, tijdens en na de maaltijd. Kauw op suikervrije kauwgom of zuig op suikervrije snoepjes om de aanmaak van speeksel te stimuleren. Vermijd roken en het drinken van alcohol.
Doorgaans kent de ziekte geen ernstig verloop, maar de klachten kunnen zeer hinderlijk zijn. Mensen met het syndroom van Sjögren lopen een groter risico om kanker van de lymfeklieren (lymfoom) te ontwikkelen, maar door de zeldzaamheid van de ziekte is dat relatief uitzonderlijk.
Vaak is het voldoende dat mensen gerustgesteld worden dat er geen ernstige oorzaken voor een droge keel zijn. De klacht verdwijnt namelijk vaak geleidelijk en vanzelf, met af en toe nog opspelen van de droogte klachten. Na verloop van weken tot maanden is het vaak definitief verdwenen.
Enkele effectieve oplossingenzijn veel drinken; tabak, alcohol en koffie vermijden (omdat die de mond uitdrogen) en suikervrije kauwgom kauwen. Vaak helpt het ook om 's nachts in de kamer een luchtbevochtiger te installeren. Ten slotte zijn er middeltjes op de markt zoals speekselvervangers of mondbevochtigers.
Speeksel is nodig om de slijmvliezen van mond en keel vochtig te houden. Speeksel speelt ook een belangrijke rol in de voedselverwerking (vergemakkelijkt het slikken) en vertering. Ook zorgt speeksel ervoor dat infecties in de mond/keelholte minder snel voorkomen.
Uw speekselklieren kunnen tijdelijk niet goed werken of uw speekselafgifte kan geremd zijn door het gebruik van medicijnen. In beide gevallen kunt u de speekselproductie stimuleren. Eet bijvoorbeeld voedsel waarop u goed moet kauwen. Denk aan stevige bruine boterhammen, wortels of suikervrije kauwgom.
Een warme, pijnlijke, gladde, gespannen en elastische zwelling voor en onder het oor. In ernstige gevallen is de huid glanzend gespannen en rood, en heeft u veel pijn.
Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut. Slikken is voor een groot deel een reflexmatig proces.
Als u zich (vaak) verslikt, kan voedsel in uw longen terecht komen. Hierdoor kunt u een longontsteking krijgen. Rijnstate heeft een multidisciplinair slikteam om slikstoornissen te onderzoeken. Bij onbegrepen klachten kan nader onderzoek diagnostische informatie opleveren.
Speeksel is gefilterd bloed; het bloed wordt gezuiverd/gefilterd in de speekselklieren die zich in je mond bevinden. De rode bloedcellen in je bloed worden tegengehouden, omdat we die nodig hebben in onze aderen en niet in onze mond.
Vermenigvuldigen. De meeste bacteriën in de mond van de hond gaan dood, terwijl ze op een vaatdoekje blijven leven en zich vermenigvuldigen. Daardoor bevat een hondentong minder bacteriën dan een vaatdoek en wordt er gezegd dat de tong schoner is.
Hoeveel speeksel produceert een gezond mens? ,,Ruwweg 1 liter per dag. Overdag in rust produceer je ongeveer 0,25 tot 0,5 milliliter per minuut. Tijdens het eten gaat dit naar 1 tot 3 milliliter per minuut.