Betrouwbare wetenschappelijke gegevens zijn moeilijk te vinden over zwanen die mensen zodanig aanvielen dat ze ernstig gewond raakten. Wel zijn er gevallen bekend van zwanen die mensen in de vinger beten. Vooral voor kinderen kan het gevaarlijk zijn om dichtbij te komen.
Zwanen hebben daarom holle botten, wat de vleugels kwetsbaar maakt. Ze vechten naast hun snavel wel met hun 'polsen', zo laat Kees Moeliker, conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, weten. Dit is het sterkste deel van de vleugel, maar dus niet sterk genoeg om een massief mensenbot te breken.
Toch kan een zwaan of zwanenfamilie heel intimiderend zijn. "Dat ze agressief zijn en blazen is om hun gezin te beschermen, dat zal iedere goede ouder doen als iemand te dicht bij je kind komt." Zwanen dus ook. Maar je hoeft je er niet door weg te laten jagen.
Zwanen zijn rustige dieren, maar als ze een nest hebben, kunnen ze gevaarlijk zijn. Ze verdedigen hun nest door te sissen en met hun vleugels te slaan. Een zwaan kan een volwassen man een gebroken arm slaan, zoveel kracht heeft hij in zijn vleugels.
Zwanen mogen ook verjaagd worden met behulp van honden, haviken en valken. Wat kunnen die nu beginnen tegen zo'n groot dier? Ingeklapt. De honden en roofvogels worden ingezet om zwanen te verjagen, niet om ze te vangen.
Het is volgens het Vogelhospitaal een normaal verschijnsel dat ouderzwanen hun jongen, zodra ze volwassen worden, verstoten om hun eigen territorium te behouden.
Zwanen zijn grote watervogels die bekend staan om hun elegantie en romantiek. De statige dieren worden in het wild ongeveer twintig jaar oud. Sommige zwanensoorten blijven het hele jaar door in Nederland, maar er zijn ook soorten die alleen bij ons komen overwinteren.
Ze verdedigen hun nest en jongen fel, maar het is een broodje aap dat ze met een slag van hun vleugel een mensenarm kunnen breken. Zwanen gebruiken hun indrukwekkende voorkomen vooral om te dreigen. De grote botten in de vleugel van een zwaan zijn weliswaar sterk, maar ook hol.
Zwanen kunnen op het land of op het water slapen, meestal met hun snavel tussen hun veren gestoken.
Als de dieren drie jaar oud zijn worden ze geslacht. Zwanen kunnen 25 jaar oud worden. De producten vinden vooral aftrek in Frankrijk en Duitsland, waar zwanenvlees als een exclusieve lekkernij wordt beschouwd. De zwanenhouderijen bevinden zich in de provincies Zuid-Holland en Urecht.
Zwanen kosten, afhankelijk van de soort, 50 tot 300 euro per stuk. De prijs voor zwanenvoer varieert van 0,5 tot 5 euro per kg.
Maar ze zoeken dus wel een nieuwe partner! Vogels zijn, net als mensen, heel kieskeurig als het om hun partner gaat. Zij willen die zelf uitkiezen en ze redden het prima een seizoen alleen.
Zwanen zijn grote watervogels. Er zijn witte en zwarte zwanen. Dankzij hun zwemvliezen kunnen ze goed zwemmen. En na een flinke aanloop kunnen ze ook vliegen!
Een zwaan die broedt of gaat broeden, kan een gevaarlijke indruk maken als je dichtbij komt. Het dier kan happen in je broekspijp. Maar zwanen hebben geen tanden.”
Zwanen kunnen een snelheid van 95 kilometer per uur halen. Doordat ze zwaar zijn, hebben ze wel een flinke aanloop van een aantal meters nodig om in de lucht te komen.
Het voedsel van de knobbelzwaan bestaat uit waterplanten en waterdiertjes. Zwanen zijn met hun lange hals gespecialiseerd in het grondelen naar waterplanten op diepten waar grondelende eenden niet meer bij kunnen. Verder eten ze gras.
Met een vlucht van 1725 kilometer heeft een Russische zwaan het wereldrecord nonstop vliegen gebroken. Het oude record, 700 kilometer, stond op naam van een Amerikaanse soortgenoot. Nederlandse wetenschappers van het Instituut voor oecologisch onderzoek hebben de topvlucht elektronisch geregistreerd.
Buizerden nam men nog waar op 3200 meter; eenden op 2200, een adelaar op 3000, zwanen op 2000, ooievaars op 1800, een toren- valk op 2300 meter. De leeuwerik stijgt zin- gend lot 600 meter, men zegt zelfs tot 1400 meter, omhoog.
Het mannetje is groter; hij heeft ook een zwaardere nek. Het mannetje heeft een knobbel bovenop de snavel; bij vrouwtjes ontbreekt die. In de lente zwelt die knobbel aan en wordt de snavel roder.
'Wanneer je de pech hebt dat die broedende zwaan in jouw buurt nu net van het agressieve soort is, is het het raadzaamst om de plek een poosje te mijden. Loop niet in de richting van het nest en laat de zwanen met rust. Het gedrag is normaliter van tijdelijke aard.
Vooral in de broedtijd beschermen de vogels hun nestgebied. Het mannetje komt dan aanzwemmen waarbij hij de vleugels omhoog trekt.
Regelmatig zie je zwanen met de kop onder water. Als ze met hun lange hals net niet bij de bodem kunnen om wortelstokken en knolletjes te eten, kantelen ze hun lijf en hangen ze als een dobber ondersteboven in het water. Dit wordt grondelen genoemd. Ze kunnen ongeveer 40 tot 60 seconden onder water blijven.
De jonge zwanen hebben al natuurlijke vijanden genoeg: eksters, kraaien, reigers, snoeken en ratten. Het wordt afgeraden om de zwanen (en eenden) brood te voeren. De dieren kunnen daardoor op mensen afkomen, en wegen en fietspaden blokkeren. Ze hebben het voer eigenlijk niet nodig.
Er was dan opstijgende wind waardoor de zeevogels even hun vleugels konden ontspannen. Op het land slaapt de vogel overigens een stuk langer: maar liefst 12 uur per dag. De resultaten komen niet uit de lucht vallen.
Maar er blijkt iets anders te zijn waar zwanen wel degelijk vaak hun leven leven trouw aan zijn. “Wij denken dat de vogels trouwer zijn aan een bepaald territorium”, gaat Eggenhuizen door. “Als je partner ook trouw is aan dat territorium, dan blijf je bij elkaar.