In tegenstelling tot de meeste andere zoogdieren kunnen walvissen niet ademen door hun mond. Hun luchtpijp is echter verbonden met hun blaasgat; walvissen kunnen zo hun mond open doen onder water zonder te verdrinken. De meeste walvissen kunnen hun adem 7-30 minuten inhouden, potvissen zelfs tot wel 2 uur.
Aangepast aan het leven in zee, brengen walvissen tot 80% van hun leven onder water door. Hoe lang een walvis onder water kan blijven, verschilt per soort. Bultruggen kunnen tot een uur onder water blijven, maar komen meestal om de 3 à 7 minuten boven.
Terwijl mensen door de neus en de mond ademen, hebben walvissen boven op hun kop een spuitgat – of zelfs twee, zoals bij baleinwalvissen. Dat is “een soort neusgat,” zegt Cunningham. Hoewel een spuitgat iets anders werkt dan onze neusgaten, is het de opening waardoor walvissen lucht in- en uitademen.
Het dier dat het langste onder water kan blijven is de zogeheten onechte karetschildpad: ruim 5 uur.
Heel veel zeedieren ademen door kieuwen. Vissen zijn niet de enige groep dieren met kieuwen; kreeftachtigen en tweekleppigen hebben ze ook. Bij kieuwen komt het water via een opening binnen. Bij vissen is dat de bek, bij tweekleppigen de instroomopening.
Ze slapen rechtop. Voor het eerst hebben wetenschappers slapende walvissen gezien. Tot nu toe dacht iedereen dat walvissen nooit echt sliepen. De ene helft van hun hersenen zou wakker zijn, terwijl de andere rustte.
Vak: biologie. De meeste mensen kunnen hun adem onder water niet langer dan een minuut inhouden. Dan krijgt je lichaam te weinig zuurstof en moet je ademen, anders raak je bewusteloos. Maar door te trainen kun je je adem steeds langer inhouden.
Het blaasgat is de enige manier voor dolfijnen om adem te halen. Er zit geen luchtpijp aan hun mond verbonden. Een dolfijn kan dus letterlijk stikken met zijn mond wagenwijd open, mocht het blaasgat geblokkeerd zijn. Met het blaasgat kunnen dolfijnen niet ruiken, zij hebben dan ook geen reukvermogen.
Eten met tanden of zeven
Ze hebben een enorme bek zonder tanden, maar met baleinen. Dat zijn hoornplaten die in rijen aan het gehemelte van de bovenkaak hangen. Met die baleinen zeven de walvissen hun voedsel uit het water.
De potvis kan tot 90 minuten onder water blijven, op zoek naar voedsel, zonder te ademen. Andere zeezoogdieren, zoals bijvoorbeeld de bultrug, de walrus of de zeekoe (foto onder), kunnen ook makkelijk 20 minuten zonder zuurstof.
In de zeldzame gevallen dat een mens in de bek van een walvis terechtkomt, gaat dat bijna zeker per ongeluk. Walvissen eten namelijk geen mensen. Tandwalvissen, zoals potvissen, hebben tanden en eten onder meer inktvis en vis.
"Mannetjes doen het vaak om vrouwtjes te imponeren, maar voor andere situaties zijn er hypotheses die evengoed waar kunnen zijn. Huidparasieten verwijderen, een manier van communicatie, of gewoon omdat ze het leuk vinden.
Toch kunnen alle walvissen veel beter horen dan mensen. Mensen kunnen tussen de 20 Hz en 20 kHz horen. Om wel walvissen te kunnen horen, is een speciale hydrofoon nodig. De hele lage opgenomen geluiden worden dan omgezet naar een hoorbare frequentie voor mensen.
De walvis. Walvissen zijn zoogdieren die in water leven. Ze hebben net als wij lucht nodig om te ademen en ze baren levende jongen - in tegenstelling tot de meeste vissen die met hun kieuwen zuurstof uit het water filteren en eitjes leggen. Je kunt walvissen herkennen aan de spuitgaten op hun kop, daar ademen ze mee.
Ze komen regelmatig boven om adem te halen, want ze zijn geen vissen en hebben dus geen kieuwen om zuurstof mee uit water te filteren. Een dolfijn kan ongeveer vijftien minuten onder water blijven. Sommige dolfijnen zelfs een uur!
1. Blauwe Vinvis – 110.000 kilogram. Het grootste dier op aarde is de Blauwe Vinvis. Ze kunnen lengtes behalen van 33 meter en een gewicht halen van meer dan 170.000 kilogram.
Walvissen kunnen inderdaad zeewater drinken. Ze moeten het overtollige zout uitscheiden via de urine. Daarbij is het belangrijk om het zout sterk te kunnen concentreren. Daarvoor hebben ze aanpassingen ondergaan ter hoogte van hun nieren, die ook relatief tot lichaamsgewicht groter zijn dan bij landzoogdieren.
De ammoniak in urine is zelfs voedzaam voor waterplanten. En daarbij doen alle dieren die in de zee leven hun behoefte in het water, met als absolute topper de Blauwe vinvis, een walvis die per keer zo'n 250 liter in de zee loost.
De orka is de op een na grootste tandwalvis; de grootste is de potvis. Ook al behoren orka's, zwarte zwaardwalvissen en grienden tot de familie delfinidae (dolfijnen: de grootste familie in de suborde tandwalvissen), worden ze 'walvis' genoemd, en dolfijnen, die tot dezelfde familie behoren en kleiner zijn, niet.
Ze herkenden dus welke plas van familie was. Dolfijnen plassen en poepen zelf natuurlijk ook gewoon in het water waar ze zwemmen. Het is dus niet zielig voor de dieren.
Dolfijnen leven onder water. Ze lijken op vissen, maar zijn dat niet. Wist je dat een dolfijn zelfs kan verdrinken?
De belangrijkste natuurlijke vijanden van dolfijnen en bruinvissen zijn de wat grotere haaiensoorten, walvissen en in sommige gebieden ook de orka.
“De gemiddelde mens kan slechts 3 tot 5 minuten overleven zonder zuurstof”, zegt professor inspanningsfysiologie Jan Bourgois (UGent). "Daarna is er hersenschade en ga je dood." Toch kunnen sommige mensen veel langer hun adem inhouden.
Op tien meter diepte oefent het water een bijkomende druk uit van 100 kPa. Dat is ongeveer gelijk aan de normale luchtdruk. Bij iedere tien meter die je verder afdaalt, komt er 100 kPa bij.
De hersenen hebben een noodvoorraad zuurstof van 3 minuten. Als het zuurstoftekort langer duurt worden eerst de meest kwetsbare delen aangetast. Naarmate het zuurstoftekort voortduurt sterven meer hersendelen af. In normale omstandigheden is er na 9 minuten sprake van hersendood.