Direct na de operatie is de stoma gezwollen (oedemateus) en moet het geheel nog genezen. Na ongeveer zes tot acht weken heeft de stoma in principe zijn definitieve vorm en grootte. Door diverse oorzaken kan de stoma van vorm en grootte veranderen, bijvoorbeeld verder uitstulpen, opzwellen of juist terugtrekken.
Dat uw stoma soms wat groter of kleiner is, is dus geen reden tot bezorgdheid. In veel gevallen is een prolaps ongevaarlijk. Als het slijmvlies ingeklemd raakt, gezwollen is en niet meer terug de buik in te duwen is, kan behandeling nodig zijn.
Een stoma is meestal vochtig en rozerood en steekt een stukje boven uw buik uit.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
Lekkage is een veelvoorkomend probleem met vaak vervelende gevolgen. Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
De stoma bevat geen zenuwuiteinden. Eventueel trauma van de stoma is daarom pijnloos, maar wel schadelijk, zoals bij letsel door slecht passend stomamateriaal. Een colostomie begint gewoonlijk 2-5 dagen na de operatie te functioneren.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
In principe mag u alles doen met uw stoma. Bij tillen moet u er alleen wel op letten dat u niet te zwaar tilt; we adviseren een gewicht van gemiddeld 5 tot maximaal 15 kilo.
Stoma opvangsystemen
De huidplak blijft 2 tot 3 dagen zitten. Het zakje kan, afhankelijk van de soort stoma, verwisselt worden.
U kunt nog steeds aan uw 2 ons groenten en 2 stuks fruit komen. Bepaalde soorten groenten en fruit hebben wel een stevige schil (vooral aardappels en appels), dus die kunt u beter van tevoren schillen om problemen zoals verstopping te voorkomen.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Wilt u in bad gaan, draag dan wel stomamateriaal. Zorg er bij het gebruik van badolie voor dat de badolie niet rondom de stoma komt, omdat dat de plakkracht beïnvloedt. Gebruik na uw bad of douche geen bodylotion rondom de stoma. Het stomamateriaal plakt niet goed op ingevette huid.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
De ontlasting verlaat het lichaam dan via een opening in de buik en wordt opgevangen in speciaal opvangmateriaal. Omdat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen ontlasting en winden tegenhouden.
U kunt een stomabreuk herkennen aan een bolling naast uw stoma. U ziet de bolling vooral goed als u zit of staat. Als u ligt, verdwijnt de bolling. Dit komt doordat er dan geen druk op de buikwand staat.
Doordat u een stoma heeft gehad is een deel van uw darm enige tijd niet in gebruik geweest. Hierdoor is uw ontlasting aan het begin vaak dun en moet u regelmatig naar het toilet. De functie van de darm zal na de operatie vanzelf herstellen. Dit kan een aantal weken duren.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
Aantal mensen met een stoma
Ongeveer 38.000 mensen in Nederland hebben een colo-, ileo of urostoma. Elk jaar stijgt het aantal mensen dat een stoma krijgt. Geschat wordt dat er in Nederland circa 7.000 nieuwe stomadragers per jaar bijkomen.
Je kunt gewoon gaan zwemmen, ook in de zee. Alle huidplaten zijn waterbestendig en zijn soms zelfs na het eerste uur zwemmen niet of moeilijker te verwijderen. Zorg er wel voor dat de stoma goed is afgesloten, zodat er geen zand of water bij kan komen. Hiermee voorkom je infecties.
Als u een stomabreuk heeft, kunt u verschillende klachten krijgen: De verzorging van uw stoma kan lastiger zijn. Doordat uw buik van vorm verandert, sluit het stomamateriaal soms minder goed aan. Hierdoor kunt u lekkages en huidirritaties rondom de stoma krijgen.
Voor een optimale werking van het stomamateriaal dien je het zakje één tot meerdere keren per dag te verwisselen. Als je een ééndelig opvangsysteem gebruikt, betekent dit dat je ook de huidplaat vervangt, omdat het zakje en de huidplaat bij dit systeem aan elkaar vast zitten.
Leeg het stomazakje als deze ongeveer voor de helft vol zit. Een te vol zakje kan problemen opleveren, zoals het losraken van de huidplaat. Het legen kan zowel zittend op het toilet of staand voor het toilet gebeuren. Droog zo nodig na het legen het kraantje af met een stukje toiletpapier.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.