Een asielzoeker mag in Nederland 24 weken werken over een periode van 52 weken. Zijn asielaanvraag moet dan wel minstens 6 maanden in behandeling zijn.
Om te mogen werken, moet het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) een tewerkstellingsvergunning afgeven. Zo'n vergunning wordt pas via het UWV verstrekt wanneer de asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. Het eerste halfjaar kan een vluchteling dus sowieso niet werken.
Aandeel werknemers onder statushouders neemt toe
De meest recente publicatie van deze cohortstudie CBS (2021) Asiel en Integratie is gepubliceerd op 15 april 2021. Voor dit cohort zien we dat na vijf-en-een-half jaar ruim twee vijfde (41%) van deze statushouders een baan heeft.
Werk kan zijn in loondienst, als zelfstandig ondernemer, bij een werkervaringsplek, een stage of vrijwilligerswerk. Soms wonen vluchtelingen met een verblijfsvergunning langer op het asielzoekerscentrum (azc), omdat zij nog wachten op huisvesting in de gemeente. Ook zij mogen werken.
Asielzoekers mogen vrijwilligerswerk doen. Hiervoor is geen tewerkstellingsvergunning (TWV) vereist. Bijvoorbeeld in het buurtcentrum werken of wandelen met ouderen. Daardoor kunnen ze werkervaring opdoen, de taal leren en in contact komen met Nederlanders.
Een gezin met 2 kinderen ontvangt ongeveer € 117,04 per week. Woont een asielzoeker in een opvangcentrum waar hij niet zelf voor de (warme) hoofdmaaltijd hoeft te zorgen? Dan krijgt hij een lagere vergoeding voor eten. Een alleenstaande krijgt dan € 30,59 per week, een gezin met 2 kinderen ongeveer € 75,46 per week.
Heeft een statushouder recht op een uitkering? Ja, wanneer statushouders worden gehuisvest in een gemeente, komen ze in aanmerking voor een bijstandsuitkering. Voordat ze de 'vluchtelingenstatus' verleend krijgen, verblijven ze meestal de eerste tijd in de asielopvang.
Dat kan maximaal 25 uur per week. Hiervoor is geen tewerkstellingsvergunning nodig. De asielzoeker ontvangt hiervoor een kleine vergoeding: € 0,56 tot € 1,10 per uur met een maximum van € 14 per week.
Een Oekraïense vluchteling in de gemeentelijke opvang krijgt maximaal 260 euro per maand, voor eten, kleding en persoonlijke verzorging. Een vluchteling in de particuliere opvang krijgt maandelijks nog iets extra's voor eventuele woonlasten.
Volwassenen ontvangen € 215 per maand extra en kinderen € 55 per maand. Vluchtelingen kunnen dit geld gebruiken voor bijvoorbeeld openbaar vervoer, familiebezoek of sport.
Kosten individuele asielzoeker
De kosten van het COA voor het opvangen van asielzoekers in een AZC zijn gemiddeld ongeveer € 27.900 per persoon per jaar.
Wat is het verschil tussen een vluchteling en een asielzoeker? Niet iedere asielzoeker is een vluchteling. Een asielzoeker vraagt bescherming aan in een ander land, maar er is nog niet bepaald of hij of zij inderdaad internationale bescherming nodig heeft.
Het aantal gezinsleden dat zich herenigt met een vluchteling in Nederland is ook flink gestegen: van 3.863 in 2020 naar 10.120 in 2021. Dit betreft met name Syriërs (6.439 personen). Syrië is in 2021 ook opnieuw het herkomstland van de meeste asielzoekers, gevolgd door Afghanistan en Turkije.
Het geld voor de opvang van asielzoekers komt uit de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV). Ook het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) betaalt een deel van de opvang.
Wil je vrijwilligerswerk doen, dan moet je een wettig verblijf hebben. Toch mogen in bepaalde situaties ook mensen zonder wettig verblijf vrijwilligerswerk doen. Zo mogen ook mensen die genieten van een recht op materiële opvang vrijwilligerswerk verrichten.
Rechten en Plichten
Alle asielzoekers hebben recht op opvang wanneer zij niet voldoende middelen hebben om voor zichzelf te voorzien. Het recht op opvang omvangt ook recht op onderdak, leefgeld, toegang tot gezondheidszorg en toegang tot educatie voor minderjarigen.
Om een betaalrekening te openen, moet een Oekraïense vluchteling meerderjarig zijn, over een erkend en geldig identiteitsbewijs beschikken en in veel gevallen een Burgerservicenummer van een Nederlandse gemeente hebben ontvangen.
Maandelijks geldbedrag van 316 euro per maand voor een volwassene, 267 euro voor partners en volwassenen kinderen. Maaltijden moeten zij zelf betalen. Als ze de maaltijden krijgen, dan bedraagt de maandelijkse uitkering 93 of 76 euro maand.
De regeling gaat in eerste instantie gelden voor drie maanden. Vanaf 15 juni 2022 kunnen vluchtelingen uit Oekraine hun geld inwisselen in euro's. In de Kamerbrief van 13 juni legt minister Kaag (Financiën) de praktische uitwerking van deze regeling uit.
Vreemdelingen van buiten de EER en van buiten Zwitserland die in Nederland willen werken, mogen in beginsel alleen in Nederland werken als daarvoor een werkvergunning is verleend aan de werkgever. UWV verstrekt alleen een werkvergunning als aan strikte voorwaarden is voldaan.
U moet een burgerservicenummer (BSN) hebben
U kunt niet werken in Nederland zonder burgerservicenummer (BSN). Uw werkgever gebruikt een BSN om belastingen en premies te betalen over uw loon. U krijgt een BSN als u zich inschrijft in de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Dit kan bij gemeentehuizen met een RNI-loket.
U mag gewoon in Nederland werken als u uit een ander land van de Europese Unie (EU) komt.
Asielzoeker in huis
Het is niet mogelijk om een asielzoeker (iemand zonder verblijfsvergunning) in huis te nemen, tenzij de asielzoeker afziet van de centrale opvang bij het COA en de bijbehorende verstrekkingen. De asielzoeker is dan zelf verantwoordelijk voor zijn basisbehoeften en verzekeringen.
Krijgen vluchtelingen voorrang voor een sociale huurwoning? Er is al jaren een tekort aan sociale huurwoningen in Nederland. Daarom hebben gemeenten aparte regels voor groepen die met spoed een woning nodig hebben. Vluchtelingen die het asielzoekerscentrum moeten verlaten kunnen daar ook onder vallen.
Asielzoekers die een verblijfsvergunning krijgen horen sinds 1 juli 2017 niet meer automatisch bij de groep die voorrang krijgt als een gemeente een huisvestingsverordening heeft.