Roken is de belangrijkste risicofactor voor blaaskanker. UITZAAIINGEN Jaarlijks krijgen ongeveer 350 mensen bij diagnose te horen dat de ziekte uitgezaaid is (gemetastaseerd). Patiënten kunnen ook later in het ziekteverloop uitzaaiingen (metastases) ontwikkelen.
Blaaskanker zaait meestal uit naar de lymfeklieren, longen, lever en botten.
Vooruitzichten bij uitgezaaide blaaskanker
Vijf jaar na de diagnose zijn ongeveer nog 13 van de 100 mensen met uitgezaaide blaaskanker in leven. Bekijk de overlevingscijfers voor blaaskanker.
In totaal is na 5 jaar nog 56% van de mensen met blaaskanker in leven.De 10-jaarsoverleving is 46%. Mensen met oppervlakkige blaaskanker hebben meestal meer kans op genezing dan mensen met een spierinvasieve blaaskanker. Maar de oppervlakkige vorm komt wel vaak terug.
Blaaskanker ontwikkeld zich meestal langzaam en komt vaker voor bij ouderen van boven de 60 jaar. Blaaskanker kent verschillende groeistadia, en de behandeling hangt af van het stadium waarin de tumor zich bevindt.
De overleving van mensen met de diagnose blaaskanker is in tegenstelling tot de meeste kankersoorten de afgelopen decennia niet verbeterd. Jaarlijks overlijden zo'n 1.300 mensen aan blaaskanker in Nederland. Bij ongeveer 5% van alle patiënten met blaaskanker zijn er uitzaaiingen bij diagnose.
Blaastumoren kunnen zowel goed- als kwaadaardig zijn. Goedaardige tumoren van de blaas worden goedaardige poliepen of benigne papillomen genoemd. De kans dat een tumor in de blaas goedaardig is, is ongeveer 5%. De resterende 95% is kwaadaardig; dan is sprake van kanker.
Als de blaaskanker uitgebreid is uitgezaaid, is genezing niet mogelijk. In dit geval zijn er meerdere uitzaaiingen in lymfeklieren of andere organen. Chemotherapie kan de ziekte remmen. Een milde vorm van bestraling kan klachten van de blaas verlichten.
De meeste mensen met blaaskanker hebben in het begin geen klachten. Als de tumor groeit, kun je last krijgen van bloed in je urine. Opvallend is dat je hierbij geen andere klachten hebt, zoals pijn of het gevoel van een blaasontsteking.
Het hangt bijvoorbeeld af van hoeveel uitzaaiingen u heeft en hoe groot ze zijn. Als u in verschillende organen uitzaaiingen heeft, kunt u meestal niet genezen. U kunt ook kiezen om geen behandeling te krijgen die kans geeft om te genezen. U kunt dan wel behandelingen krijgen tegen uw klachten.
Patiënten met niet-spierinvasieve blaaskanker hebben een grote kans op genezing. Meer dan 90% van de patiënten leeft nog 5 jaar na de diagnose. Patiënten met spierinvasieve blaaskanker hebben een slechtere 5-jaars overleving. Meer dan de helft van deze patiënten is 5 jaar na de diagnose overleden.
Bij 50 tot 70% van de patiënten met een niet-spierinvasief blaascarcinoom komt de tumor terug na behandeling. De kans op terugkeer is het grootst in de hoog-risicogroep. Bij 5 tot 10% van de niet-spierinvasieve tumoren is sprake van een (veelal meer agressieve) carcinoma in situ (CIS).
Klachten en symptomen blaaskanker
Niet-spierinvasieve blaastumoren veroorzaken geen pijn in de blaasstreek, en leiden zelden tot urinewegklachten. Als wel klachten worden ervaren, dan betreft het vaak: Bloed in de urine (voor zowel mannen als vrouwen de meest voorkomende klacht) Irritatie tijdens het plassen.
Zo komen vermoeidheid, pijn, benauwdheid en verlies van eetlust veel voor. In de terminale fase komen ook symptomen als gewichtsverlies, sufheid en verwardheid vaak voor.
Een tumor die tot in die spierlaag doordringt wordt spierinvasieve blaaskanker genoemd. Een tumor die de holte van de blaas in groeit, zonder het dieper gelegen spierweefsel van de blaas aan te tasten heet niet-spierinvasieve blaaskanker.
De kans dat een tumor in de blaas goedaardig blijkt te zijn is ongeveer 5%. De resterende 95% zijn kwaadaardige tumoren die verdeeld worden in niet-spierinvasieve en spier-invasieve tumoren.
Ook zijn met een CT-scan uitzaaiingen in de longen te zien. Je kunt een CT-scan krijgen als blijkt dat je spierinvasieve blaaskanker hebt.
Roken en werken met chemische stoffen zijn de belangrijkste oorzaken van blaaskanker. Behandelingen zijn: een blaasspoeling, operatie, bestraling en chemotherapie.
Blaaskanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De meeste blaaskankerpatiënten zijn ouder dan 55 jaar maar het kan op elke leeftijd voorkomen.
Een tumor die de holte van de blaas in groeit, zonder het dieper gelegen spierweefsel van de blaas aan te tasten heet niet-spierinvasief. Deze kanker of urotheelcarcinoom groeit vanuit het slijmvlies van de blaas.
Onderzoek om de diagnose blaaskanker te stellen
Om te achterhalen of je blaaskanker hebt, doet de arts onderzoek naar de oorzaak van je klachten. Zo kan de arts de diagnose stellen. In het ziekenhuis krijg je een of meer van de volgende onderzoeken: urineonderzoek – onderzoek van de urine onder de microscoop.
Veel mensen met spierinvasieve blaaskanker krijgen een operatie. De arts verwijdert de blaas samen met de tumor. Deze operatie heet een cystectomie. Bij niet-spierinvasieve blaaskanker is een TUR vaak voldoende en is geen operatie nodig.
Wanneer de uitzaaiingen beperkt zijn tot de hals is behandeling en genezing meestal nog mogelijk. Indien lymfekliermetastasen in de hals niet behandeld worden, kunnen ze verder uitgroeien. Uiteindelijk zijn ze dan niet behandelbaar meer, of er vindt uitzaaiing plaats naar de rest van het lichaam.
De meest gebruikte chemotherapie bevat het medicijn cisplatin en deze wordt standaard voorgeschreven bij uitgezaaide blaaskanker. Een voorbeeld van een combinatie van cisplatin is MVAC (met methotrexaat, vinblastine, adriamycine en cisplatin) of gemcitabine-cisplatinum.