De houdbaarheidsdatum staat op honing omdat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit elke voedselproducent, dus ook imkers, verplicht een datum op hun producten te zetten. Toch is honing zelf in principe onbeperkt houdbaar.
Hoe weet ik of een product niet meer goed is? Honing bederft niet snel door hoog suikergehalte. Bederf herken je snel door goed te kijken, ruiken of proeven. Bederf herken je snel door goed te kijken, ruiken of proeven.
In principe is elke soort honing onbeperkt houdbaar. Je kunt er dus gerust een paar jaar mee doen. Toch staat er wel een houdbaarheidsdatum op het etiket omdat de wet dat voorschrijft. Na verloop van tijd zal de honing gaan kristaliseren, maar dat betekent niet dat de honing niet meer goed is.
Je pot is zeker niet om zeep: je kan de honing makkelijk weer vloeibaar maken door hem op te warmen in een pannetje – heel zachtjes, au bain-marie. Je mag er dan wel van uitgaan dat de smaak niet meer zal zijn wat ze geweest is.
Bovendien is honing vrij zuur met een pH-waarde tussen de 3 en 4,5 (7 is neutraal). In zo'n zure omgeving kunnen bacteriën en schimmels gewoon niet lang overleven. Voor de houdbaarheid moet honing in een goed afgesloten pot bewaard worden.
In elke natuurlijke niet verwarmde honing treft men gisten aan. Gewoonlijk ontwikkelen de gisten zich niet.
Kan ik de honing nog gebruiken en hoe kan ik dat versuikeren in de toekomst voorkomen? Als de houdbaarheidsdatum niet is verstreken, kun je de honing zeker nog gebruiken! Als je de honing verwarmt, wordt deze weer vloeibaar.
Alle echte goede, onvervalste, rauwe honing gaat op den duur kristalliseren. Dit natuurlijke proces wordt ook wel 'versuikeren' genoemd. Kristallisatie betekent de eindfase van de ontwikkeling in de honing. Hoe snel de honing kristalliseert wordt beïnvloed door de hoeveelheid glucose en fructose.
Gekristalliseerde honing kan gemakkelijk weer vloeibaar worden gemaakt door ze in handwarm water te zetten (het water mag niet te warm zijn). Ook kunt u de pot enkele dagen op de verwarming zetten, deze manier is natuurlijk wel minder controleerbaar.
Gemiddeld genomen kun je honing 2 jaar bewaren. Hierna nemen de enzymen in honing af en wordt de honing donkerder en stroperiger. Op het moment dat bijen nectar uit bloemen halen en dit in de honingraten stoppen, bevat de nectar 80% water. Bijen dikken de honing middels ventilatie terug tot 20%.
Dit wordt ook wel kristaliseren of versuikeren genoemd. Misschien denk je dat de honing dan aan het bederven is, maar dat is niet zo. Het is juist een teken dat de honing van goede kwaliteit is en niet is gepasteuriseerd of verwarmd. Het is een volkomen natuurlijk proces.
Honing onttrekt vocht uit de lucht. Zorg er daarom altijd voor dat de dop stevig is aangedraaid. Ontsnapt er namelijk lucht in de honingpot, dan verhoogt het vochtpercentage en des te sneller start het versuikeren.
Bewaar je honing altijd op een donkere en droge plaats met een stabiele kamertemperatuur, bijvoorbeeld in je keukenkastje. Schommelingen in temperatuur zorgen ervoor dat de honing versuikert.
Het is niet zo dat elke drank met een hoog alcoholpromillage eeuwig houdbaar is. De toegevoegde stoffen hebben namelijk invloed op de houdbaarheid. Heldere alcoholische dranken, zoals wodka, zijn in de meeste gevallen echter wel onbeperkt houdbaar en hierbij maakt het niet uit of de fles in de tussentijd is geopend.
Pure honing mag niet oplossen in water
Doe dan een lepeltje met wat honing in een glas warm water. Lost het direct op dan heb je te maken met honing die is vermengd met suikerstroop. Blijft het aan de lepel hangen en moet je er je best voor doen om het op te lossen, dan is het hoogstwaarschijnlijk honing.
Lage temperaturen remmen het proces van rijping en dus kristallisatie. Diepgevroren honing zal niet gaan kristalliseren. Dit is dan ook de manier om honing vloeibaar te houden. Honing die bewaard staat in een temperatuur vanaf ongeveer 14 graden zal binnen enkele weken tot maanden gekristalliseerd zijn.
Honing invriezen
Honing die gebruikt is een taart, cake, of in een ander gerecht, kun je mee invriezen. Ook honing zelf kun je gewoon invriezen, maar er is voor het invriezen eigenlijk geen goede reden, omdat honing al heel lang houdbaar is.
Acaciahoning bevat veel fructose en blijft lang vloeibaar. Het heeft dus niets te maken met de kwaliteit of houdbaarheid. Gekristalliseerde honing kan weer vloeibaar worden door de pot of fles enkele uren te verwarmen in warm water (tot maximaal 40 graden) of in de winter gewoon op de verwarming (let op niet te warm).
Gekristalliseerde honing kun je met behulp van verwarming weer vloeibaar maken, maar als honing wordt verhit tot een temperatuur boven de 45 graden treedt er kwaliteitsverlies op. Juist de voor honing zo kenmerkende enzymen gaan dan verloren. Ook in de magnetron wordt de honing al gauw op sommige plaatsen te heet.
Gistende honing is niet meer geschikt voor consumptie. Ook niet om er mede van te bereiden. Hij kan hooguit nog aangewend worden als voedsel voor de bijen. Maar dan moeten we de gistende honing 2 tot 3 minuten opwarmen tot 70°C om alle gistcellen te doden.
Het fermenteren van de honing - dat wil zeggen het toevoegen van enzymen - begint al nadat de honingbij nectar heeft verzameld uit bloemen. voegt er daar via klierafscheiding al stoffen aan toe. Deze stoffen zijn enzymen die de nectar tot honing maken.
Door de honing te roeren breek je de kristallisatiekernen in stukjes en dit vertraagt het uithardingsproces. Ik roer een keer per dag een minuutje met de boormachine en dit zolang tot er witte strepen verschijnen bovenaan de honing. Dit is voor mij het teken om de honing op potten te doen.
Zelf noodrantsoen samenstellen
Denk aan water in flessen of pakken, lang houdbare melk, havermout, pinda's, pasta of rijst en ingeblikte groente, fruit, bonen en vis. Voordeel van zo'n noodrantsoen is dat je er voedzame maaltijden mee kunt samenstellen die vrij goed smaken en bij je voorkeur passen.