Zwoegerziekte (maedi-visna) is een besmettelijke longaandoening bij schapen, die veroorzaakt wordt door een lentivirus, die behoort tot de retrovirussen. De ziekte is verwant aan Caprine arthritis encephalitis (CAE), die bij geiten voorkomt.
Verschijnselen van de longvorm zijn: niet mee kunnen komen (achterblijven) bij verplaatsen, toegenomen ademhalingsfrequentie, in rust een bemoeilijkte ademhaling met een verlengde uitademing en sterfte. Bij pathologisch onderzoek zijn de longen te zwaar (soms meer dan één kg), te groot en slecht samengevallen.
Door middel van bloedonderzoek kan vastgesteld worden of een schaap besmet is. De positief reagerende schapen worden afgevoerd. Als na een aantal bloedonderzoeken blijkt dat er geen besmette dieren op een bedrijf aanwezig zijn, krijgt het bedrijf een zwoegervrij certificaat.
Hoe krijg je de ziekte? Verschillende dieren zoals geiten, schapen, runderen, honden en (wilde) varkens kunnen via hun zuivelproducten, speeksel of urine brucellose overbrengen op mensen. De ziekte komt zelden voor in Nederland.
Orf is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Het virus wordt overgedragen op mensen door schapen en geiten. Bij orf ontstaan er knobbeltjes en blaren op de handen of onderarmen.
Om de klinische klachten in een koppel te verminderen is vaccinatie van de koppel mogelijk. Het gebruik van een pijnstiller zorgt ervoor dat dieren met zere bekjes beter blijven drinken en zeker bij ooien met aantasting van het uier zorgt het ervoor dat de ooi het toelaat dat de lammeren drinken.
Zoönosen: van dier op mens
Zoönosen zijn ziekten bij dieren die overgedragen kunnen worden op mensen, zoals de ziekte van Lyme, de vossenlintworm, spoelwormen of hondsdolheid. Deze ziekten komen voor bij huisdieren, boerderijdieren, wilde dieren en plaagdieren, zoals muizen en ratten.
Indien slechts 1 standweide: om de 8 weken ontwormen tussen eind april en eind oktober. Indien ooien en/of geiten met lammeren: altijd de moederdieren ontwormen voordat ze naar buiten gaan. Lammeren ontwormen bij het spenen en vervolgens na enkele dagen in een schone weide brengen.
Na 4 weken neemt de melkproductie af en kan de ooi minder krachtvoer krijgen. De lammeren beginnen al na drie weken ook hooi te eten. Na circa 6 weken is het normaal gesproken niet meer nodig het rantsoen van de ooien aan te vullen met krachtvoer.
“Bij dieren met droge hoest is er vaak niet echt longontsteking. Wel is het een duidelijk signaal dat er iets niet klopt in de stal. Kijk hierbij naar het klimaat, aanwezigheid van stof en bv ammoniak. Natte hoest of langdurige hoest kan wel uitmonden in een daadwerkelijke longontsteking.
Zeer lichte rotkreupel (score 1): laat het schaap door een voetbad lopen, bij voorkeur drie keer per week een stabad met 10 procent zinksulfaat. Geen formaline, dat is te pijnlijk. Controleer na zeven dagen. Is het dier genezen, dan kan het terug naar het gezonde koppel.
Een schaap dat nog levenskracht heeft, zal zelf ook willen opstaan, en hoeft alleen maar geholpen te worden. Een schaap dat geheel niet meewerkt, moet niet te plotseling op de poten gezet worden, maar in etappes, zodat de organen zich weer aan kunnen passen aan de nieuwe situatie.
Schapen eten ruwvoer, dat wil zeggen gras en hooi. Pas op dat er geen Jacobskruiskruid in het hooi zit, dit is giftig. Ook lusten ze wat blaadjes en twijgjes, maar let wel op dat u ze, bijvoorbeeld met snoeiafval, geen giftige planten zoals bijvoorbeeld Taxus voert, dat kan dodelijk zijn.
De beste remedie tegen diarree is preventie. Voor de preventie van E. coli en cryptosporidium tijdens de eerste 4 levensweken is een goed biestmanagement noodzakelijk. zorg ervoor dat de lammeren in de eerste paar uur na de geboorte een voldoende hoeveelheid biest binnen krijgen.
De appels en peren zijn vanwege hun hoge energiewaarde zeker in te schakelen in een rantsoen van melkkoeien, vleesrunderen, schapen of geiten, hetzij rauw en in stukken gehakt, hetzij ingekuild.
Adviesvoor ooien tijdens aflamseizoen
Ontworm ooien die buiten aflammeren en blijven binnen 2 weken na aflammeren. Vermijd onderdoseren. Breng elk koppel ooien met lammeren na het ontwormen zoveel mogelijk op veilig land. Ontworm guste, verwerpende, mislamde en niet zogende ooien niet.
Een veelgebruikt middel is Cydectin. Daarvan wordt een dosering van 1 ml per 5 kg lichaamsgewicht voor schapen voorgeschreven. Voor geiten moet men 2 ml per 5 kg lichaamsgewicht geven. Om onderdosering te voorkomen is het raadzaam door weging een goed beeld van de gewichten van de dieren te krijgen.
De kans dat een huisdier een ander dier of mens besmet is zeer klein in vergelijking tot besmetting van mens op mens. Er zijn nog geen gevallen bekend dat besmette huisdieren mensen hebben besmet. Het is bekend dat zieke katten het virus kunnen uitscheiden via de keel/bek en via de ontlasting.
Zoönosen zijn ziekten die van dier op mens kunnen overgaan. Zoönosen komen regelmatig in het nieuws. Denk hierbij aan Q-koorts, maar ook gekkekoeienziekte en hondsdolheid zijn bekende zoönosen.
De meest algemene ziekte die mensen van katten op kunnen lopen is de 'kattenkrabziekte', veroorzaakt door de Bartonella henselae bacterie. Mensen krijgen jeuk op de plek van een kattenhaal, opgezwollen lymfeklieren en koorts.
Soms verloopt acute Q-koorts ernstiger. Dan begint de ziekte in korte tijd met heftige hoofdpijn, hoge koorts en een longontsteking met droge hoest en pijn op de borst. De bacterie kan een leverontsteking veroorzaken. Deze klachten komen echter ook bij andere ziektebeelden voor.
Van de 585 chronische Q-koorts patiënten zijn 107 patiënten overleden ten gevolge van of gerelateerd aan chronische Q-koorts. Sinds de laatste update in 2018 (86 overlijdens) zijn er nog 21 bijgekomen.
Sommige mensen houden langdurig klachten nadat ze COVID-19 hebben gehad. Dat wordt 'Long COVID' of Post-COVID genoemd. Voorbeelden van langdurige gezondheidsklachten na corona zijn vermoeidheid, benauwdheid en pijn.