De nachtschadefamilie (Solanaceae) is een familie van bedektzadige planten. De familie bevat veel giftige planten als de zwarte nachtschade, die deels als medicijn gebruikt kan worden, maar ook bekende nutsgewassen als de aardappel, de antruwa, de aubergine, de paprika en de tomaat.
Wat zijn nachtschades? De nachtschade maakt deel uit van een bepaalde plantenfamilie. Hieronder vallen de gewone aardappel (de zoete aardappel is afkomstig van een andere familie en is dus géén nachtschade), tomaat, aubergine, pepers (niet peperkorrels), goji-bes en paprika.
Verwijder de schillen van aardappelen: de meeste alkaloïden zitten in de schil. Vermijd groene tomaten vanwege de giftige alkaloïde tomatine (zit niet in rijpe tomaten). Vermijd aardappelen met groene plekken en uitlopers, daarin bevindt zich veel solanine (alkaloïde).
Nachtschades zijn de eetbare delen van bloeiende planten die tot de Solanaceae-familie behoren. Het zijn groenten die botanisch gezien vaak als fruit worden gezien. Onder ander tomaat, aubergine en aardappel horen hierbij. Maar ook bijvoorbeeld paprika.
Er zitten voor ons heel bekende en eetbare soorten bij, zoals de aardappel, tomaat, paprika, rode pepers en aubergine. Maar ook gojibessen en zelfs tabak behoren tot de familie van de nachtschade.
De belangrijkste alkaloïden zijn solanine (in groene aardappelen en als 'tomatine' in tomaten), nicotine (kleine hoeveelheden die niet verslavend zijn) en capsaïcine (waardoor pepers pittig zijn) vormen een natuurlijke afweer tegen insecten waardoor ze simpel gezegd giftig zijn.
Een tomaat is een nachtschade die in groene vorm inderdaad giftig kan zijn, al zijn er groene tomatenrassen die wel eetbaar zijn zonder risico's. In de tomatenplant en in het steeltje zit de stof 'solanine' wat op zich behoorlijk giftig is.
Gina Sam adviseert daarom om niet meer dan twee stuks sinaasappelen en tomaten per dag te eten en deze zelfs te vermijden als je veel last hebt van brandend maagzuur.
Vanwege de voedingswaarde en culinaire aard wordt de tomaat beschouwd als groente. Maar plantkundig gezien is het een vrucht. Met een hoge dosis aan vitamine C is het goed voor het lichaam bij de vorming van bindweefsel, de opname van ijzer en het in stand houden van de weerstand. Daarnaast bevat een tomaat kalium.
Als je na het eten van bijvoorbeeld paprika of tomaat last krijgt van buikpijn, eczeem, slapeloosheid, reumatische klachten, ademhalingsproblemen of een ruwe tong, kan dat betekenen dat je allergisch bent voor één of meerdere stoffen die voorkomen in nachtschade.
Immers, zowel de tomatenplant als onrijpe tomaten bevatten de gifstof tomatine. Deze gifstof wordt door de plant geproduceerd als afweerstof tegen allerlei ziekteverwekkers en is ook giftig voor de mens. Bij een inname van 25mg kan de mens al te maken krijgen met vergiftigingsverschijnselen.
AubergineDeze groente wordt vaak ingezet als vervanger voor vlees omdat het alle smaken opzuigt. Dat is meteen ook het nadeel: omdat aubergine werkt als een soort spons pikt het niet alleen de smaak op, maar ook alle vetten, calorieën en zout. ErwtenErwten bevatten net als aardappels en mais een hoge glycemische index.
Om de inname van het schadelijke solanine te verminderen, kunt u in ieder geval meer variëren met groenten die niet tot de nachtschade-familie behoren. Denk daarbij aan sperziebonen, bloemkool, boerenkool, andijvie, wortelen en witlof.
Bekende nachtschades zijn aardappels, aubergine, tomaat, paprika en peper. De nachtschade zou strikt genomen niet behoren tot een voedingspatroon gebaseerd op het Paleo principe. Een van de redenen is omdat de nachtschade oorspronkelijk niet in Afrika voorkwam maar afkomstig is uit Latijns-Amerika.
Buiten Nederland wordt de aardappel soms gezien als groente. De aardappel bevat dan ook diverse vitamines en mineralen die in pasta en rijst niet voorkomen. In Nederland worden aardappelen door hun gebruik ingedeeld in hetzelfde vak als brood en granen.
In onrijpe tomaten zit tomatine, een stof die in grote hoeveelheden giftig is voor de mens. Tomatine kan koorts, zwakheid, slaperigheid, lusteloosheid, depressie, buikpijn en diarree veroorzaken. Tomatine verdwijnt tijdens het rijpen van de tomaat, dus eet alleen rijpe tomaten. Tomaten rotten relatief snel.
Regelmatig tomaat eten kan bijdragen aan een gezond hart- en vaatstelsel. Tomaten zijn namelijk rijk aan kalium; een mineraal dat goed is voor de bloeddruk. Een te hoge bloeddruk is een grote risicofactor voor diverse hart- en vaatziektes.
Tomaten zijn een van de weinige voedingsmiddelen die voedzamer worden zodra ze worden gekookt. Dit betekent niet dat ze niet gezond zijn als je ze rauw eet, maar door ze te verwarmen komt er wel meer lycopeen vrij. Lycopeen werkt als antioxidant en beschermt je tegen ziektes, waaronder prostaatkanker bij mannen.
Het vetgehalte en het vetprofiel van het bloed verbetert
De krachtige anti-oxidant in tomaat, lycopeen, zorgt ervoor, dat de lever beter functioneert. Het vetprofiel van het bloed verbetert en het LDL gehalte (slechte cholesterol) verlaagt.
Bananen bevatten in vergelijking met andere fruitsoorten meer calorieën en weinig vitamine C. Daarentegen bevatten bananen wel heel veel andere gezonde voedingstoffen, zoals vezels, vitamine B6 en kalium. Dat bananen meer calorieën bevatten, maakt het niet meteen een ongezonde keuze.
Tomaten zijn technisch gezien fruit, maar dat houdt mensen niet tegen om ze onder de noemer groente te plaatsen. Een discussie hierover liep zo uit de hand dat er in Amerika in 1893 iemand naar het hoger gerechtshof trok en de rechtszaak won. Sindsdien zijn tomaten officieel fruit.
Voor een gemiddelde volwassene is 200 mg solanine schadelijk; de dubbele hoeveelheid kan zelfs dodelijk zijn. Aardappels bevatten gemiddeld 40 mg solanine per kg. Na het eten van meer dan 5 kilo aardappels in één keer kun je dus ziekteverschijnselen verwachten. Maar ook zonder solanine heb je dan al wel buikpijn.
Tuinbouwkunde: tomaat is groente
Binnen de tuinbouwkunde beschouwen we namelijk alles wat aan een kruidachtige plant groeit als groente. Alles wat aan een houtachtige plant groeit is fruit. En aangezien tomaat groeit aan een kruidachtige plant, is deze rode vrucht tuinbouwkundig gezien een groente.