Erfelijke factoren (genetische oorzaak)Ook erfelijke factoren kunnen een rol spelen bij verminderde vruchtbaarheid. Bij ernstig verslechterde zaadkwaliteit of zelfs afwezigheid van zaadcellen in de lozing (azoöspermie), worden soms afwijkingen in het erfelijk materiaal (het DNA) gevonden.
Een aantal vormen van ernstige onvruchtbaarheid, zoals de verminderde aanwezigheid van zaadcellen, verminderde beweeglijkheid of een afwijkende vorm zaadcellen, heeft vaak een genetische oorzaak.
“Ongeveer 25 procent van ons voortplantingsgedrag – dus of, wanneer en hoeveel kinderen je krijgt – is toe te schrijven aan erfelijke factoren,” vertelt Snieder in een interview. “De rest wordt bepaald door bijvoorbeeld sociale en omgevingsfactoren.”
Zowel de man als vrouw wordt tijdens hun puberteit vruchtbaar. Vrouwelijke vruchtbaarheid is ook een erfelijke kwestie. Het hangt er bijvoorbeeld vanaf hoeveel eicellen een vrouw heeft meegekregen tijdens de geboorte.
Mannen zijn bijna nooit helemaal onvruchtbaar, maar zijn minder vruchtbaar (subfertiliteit). Bij ongeveer 30% van de paren die niet zwanger worden, komt dat door een verminderde vruchtbaarheid van de man. Als een man verminderd vruchtbaar is, betekent dit meestal dat er een probleem is met zijn zaadcellen.
Over het geheel genomen wordt een derde van de gevallen van onvruchtbaarheid veroorzaakt door mannelijke reproductieproblemen, een derde door vrouwelijke reproductieproblemen en een derde door zowel mannelijke als vrouwelijke reproductieproblemen of door onbekende factoren. Om een kind te verwekken, moet het sperma van een man zich vermengen met de eicel van een vrouw.
Bij 30% van de koppels is zowel de man als de vrouw onvruchtbaar. Bij 10% van de koppels is de oorzaak van de onvruchtbaarheid onbekend (we hebben het dan over idiopathische onvruchtbaarheid). De leeftijd van de vrouw is één van de belangrijkste voorspellende factoren van onvruchtbaarheid.
Van alle vrouwen die een kinderwens hebben en proberen zwanger te worden, is 30 procent binnen 3 maanden zwanger en ruim 80% binnen een jaar. Na twee jaar is gemiddeld 90% zwanger. Na je 35e duurt het gemiddeld langer voordat je zwanger wordt. Ben je regelmatig ongesteld?
Gezonde mensen hebben ongeveer 1% kans op een kind met een hartafwijking, bij mensen die zelf een aangeboren hartafwijking hebben ligt het risico iets hoger. Ruwweg 3-5% van de kinderen heeft een hartafwijking als of vader of de moeder een aangeboren hartafwijking heeft.
Na zijn eerste zaadlozing kan een jongen een meisje zwanger maken. De meeste jongens krijgen hun eerste zaadlozing tussen hun elfde en zestiende jaar. Meestal zijn de zaadcellen in de eerste zaadlozing nog niet zo sterk en gaan ze snel dood. Na ongeveer een jaar zijn jongens optimaal vruchtbaar.
Ouder worden is een belangrijke oorzaak voor verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen. Dit komt omdat niet alleen het aantal maar ook de kwaliteit van de eicellen afneemt. Afwijkingen van de baarmoeder, baarmoederslijmvlies of afgeloten eileiders. Afwijkingen kunnen voor vruchtbaarheidsproblemen zorgen.
Kan ik een vergelijking maken tussen mijn eigen overgang en die van mijn moeder? Er is zeker een lijn te trekken met de overgang van uw moeder. Was zij laat, dan is de kans groot dat u dat ook bent. Dat is erfelijk bepaald.
Het volume van een zaadlozing (het ejaculaat) is niet altijd even groot en ligt normaal tussen de twee en zes milliliter. Een zaadlozing bestaat bijna volledig uit vocht van de prostaat en de zaadblaasjes. De eigenlijke zaadcellen vormen er nauwelijks 1 procent van.
Vooral de leeftijd van de vrouw heeft een grote invloed. Vrouwen zijn het meest vruchtbaar tussen de leeftijd van 20 en 30 jaar. Nadien neemt hun vruchtbaarheid stelselmatig af terwijl tegelijk het aantal miskramen toeneemt. Op 38 jaar bedraagt de kans op spontane zwangerschap per cyclus nog ongeveer 10 %.
De hoeveelheid, de beweeglijkheid en de vorm van de zaadcellen bepalen de kwaliteit van het zaad. Van mannelijke onvruchtbaarheid is sprake als de normale eicel niet bevrucht wordt als gevolg van abnormaal sperma. Dit wordt onderzocht tijdens het spermaonderzoek.
Het is goed om na het vrijen te plassen, want dit maakt de kans op een blaasontsteking kleiner. Maar voor een grotere kans op een zwangerschap kan je het beste tien minuten op je rug blijven liggen. Door een kussen onder je billen te plaatsen, kantelt je bekken. Zo help je de zaadcellen de goede richting op.
Aangeboren hartwijkingen komen vaak voor bij chromosoomafwijkingen. Voorbeelden daarvan zijn het syndroom van Down, 22q11.2 deletie syndroom en het syndroom van Turner.
Duizeligheid, blauw zien, hartgeruis, hoge bloeddruk, pijn op de borst en vermoeidheid zijn verschijnselen bij hartproblemen.
Dokters kunnen een erfelijke en/of aangeboren hartaandoening vaststellen door het hart te onderzoeken. Bijvoorbeeld door een hartfilmpje (ECG) een/of een echo van het hart te maken. Soms kan de ziekte vastgesteld worden door DNA-onderzoek te doen.
Heb je besloten dat je zwanger wilt worden? Dan is het advies om elke dag 400 microgram foliumzuur in te nemen. Foliumzuur is belangrijk voor de aanleg van het zenuwstelsel van de baby. Het verkleint het risico op een open rug, een gespleten lip, kaak of gehemelte (schisis), vroeggeboorte en een laag geboortegewicht.
Vrouw is gemiddeld 30,3 jaar bij geboorte eerste kind
Van alle kinderen die in 2023 zijn geboren had 26,7% een moeder van 35 jaar of ouder.
Bij mannen is er niet vaak sprake van algehele onvruchtbaarheid (infertiliteit), maar vaak van verminderde vruchtbaarheid (subfertiliteit) doordat het aantal en de beweeglijkheid van de spermacellen niet optimaal is.
En na twee jaar had 10 procent van de stellen nog steeds geen succesvolle zwangerschap bereikt. Dat is dramatisch anders dan 20 of 30 jaar geleden. Bovendien wordt verwacht dat onvruchtbaarheid in de toekomst zal toenemen . Tegen 2025 zullen bijna 10 miljoen stellen problemen ondervinden bij het krijgen van een baby.
Wanneer er bijvoorbeeld geen zaadjes beschikbaar zijn, je eileiders verstopt zijn, seksuele problemen spelen of als er geen menstruaties komen of maar zelden, weet je dat je zonder hulp niet of verminderd vruchtbaar bent.