Besef dat grensoverschrijdend gedrag in veel vormen voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan pesten, kleineren, handtastelijkheden, geen aandacht geven, schelden, chanteren, fysiek uithalen, dingen stukmaken .
Bij grensoverschrijdend gedrag brengt iemand een ander schade toe op fysiek, mentaal of emotioneel vlak. Dit uit zich bijvoorbeeld in seksuele intimidatie of zelfs seksueel misbruik, pesterijen, discriminatie of agressie. Grensoverschrijdend gedrag kan overal voorkomen, dus ook binnen organisaties en bedrijven.
Agressief gedrag kent veel vormen. Vaak wordt er een onderscheid gemaakt tussen verbale en non-verbale agressie. Onder verbale agressie vallen: schelden.
Waar ligt de grens? Van Vlimmeren somt voorbeelden op van grensoverschrijdend gedrag: stalken, dreigen, intimideren, manipuleren, seksueel getinte opmerkingen maken én machtsmisbruik.
Grensoverschrijdend gedrag ontstaat vaak door een machtsverschil, waarbij één van beide partijen geen weerstand kan bieden. Bij grensoverschrijdend gedrag gaat het altijd over hoe iets ervaren wordt. Mensen verschillen namelijk in hun normen en waarden en de daarbij behorende grenzen.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
– Spreek de cliënt of patiënt aan op zijn gedrag: vertel concreet waar je je niet prettig bij voelt. Doe dit met een duidelijke stem en geef een ik-boodschap. Bijvoorbeeld: 'Ik vind het vervelend dat u steeds aan mijn been zit. ' Zorg dat je op gelijke ooghoogte bent met de persoon.
Er zijn echter ook veel andere vormen van ongewenst gedrag in de zorg die als grensoverschrijdend worden ervaren, denk aan bedreiging, het onthouden van zorg, schenden van privacy, schreeuwen of vernedering.
“Grensoverschrijdend gedrag komt nog steeds overal en veel te vaak voor. Niet alleen op het werk, maar bijvoorbeeld ook thuis, in cafés, bij de sportvereniging, op school en op straat.
Kinderen vanaf vijftien maanden kunnen seksuele responsen vertonen, zoals blozen, zweten en een verhoogde ademhaling. Jongetjes kunnen een erectie krijgen, hier zijn geen volwassen seksuele gevoelens aan gekoppeld. Vanaf vier jaar kunnen kinderen gevoelens van verliefdheid omschrijven.
Antisociaal gedrag: Als je antisociaal gedrag laat zien word je niet alleen vaak boos, maar doe je ook dingen die echt niet mogen. Bijvoorbeeld schreeuwen, pesten, liegen en vechten. Ook maak je wel eens dingen stuk of steel je. En het kan zijn dat je weleens spijbelt of wegloopt.
Sommige mensen vinden het moeilijk om hun boosheid te uiten. Zij kroppen hun emoties op totdat ze uiteindelijk tot een uitbarsting komen; de woedeaanval. Je kunt je emoties dan niet meer beheersen en 'flipt'. Een kan een paar minuten tot ongeveer een half uur duren.
Bij grensoverschrijdend gedrag dat 'hands-on' plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De Valkuil van Grensoverschrijdend Gedrag
Hier kan een antisociale en/of een narcistische persoonlijkheidsstoornis onderliggen. Deze werknemer voelt zich boven iedereen verheven en vertoont daar het gedrag naar.
Het betreft een overkoepelend begrip waar een veelal gedragingen onder vallen. Denk hierbij aan: seksueel getinte opmerkingen/berichten, het onverhoeds iemand vastpakken, maar uiteraard ook aanranding en verkrachting. Maar niet elke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag is strafbaar gesteld in Nederland.
Categorie 2: betasten, muv naakte geslachtsdelen
Er valt onder meer te denken aan het aaien of wrijven over en betasten, grijpen, kussen of likken van de borsten, billen of overige lichaamsdelen. Ook het betasten van het kruis over de kleding behoort hiertoe. De tongzoen is uitgezonderd en valt onder categorie 3.
Seksueel misbruik bestaat uit alle seksuele aanrakingen of handelingen die een volwassene een kind opdringt. Dit varieert van begluurd worden of moeten kijken naar seksuele handelingen van de volwassene tot betasting of verkrachting.
Van ongewenste intimiteiten is sprake wanneer gedragingen door de 'ontvanger' als vervelend, hinderlijk, vernederend of bedreigend worden ervaren. Het kan iedereen overal overkomen. Onderzoek wijst uit dat vrouwen en meisjes vaker ervaring hebben met ongewenste intimiteiten.
Ongewenst gedrag is gedrag dat als bedreigend, vernederend of intimiderend wordt ervaren. Het kan zich uiten in de vorm van seksuele intimidatie, discriminatie, pesten, agressie en geweld. Een werkgever dient beleid te voeren om ongewenst gedrag tegen te gaan.
Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder. Verbale agressie kan zowel persoonlijk als telefonisch plaatsvinden. Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven.
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.
Hij kan een formele klacht indienen bij de bevoegde preventieadviseur (eventueel via de vertrouwenspersoon). Een externe gerechtelijke procedure. Hij kan zijn klacht neerleggen bij de inspectiediensten van toezicht op het welzijn op het werk, bij de arbeidsrechtbank of - voor criminele feiten - bij de strafrechtbank.
Er is sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag als er geen wederzijdse toestemming is voor de toenadering of het gedrag dat seksueel van aard is. Ook is er geen sprake van vrijwilligheid. Hiermee wordt bedoeld dat het gedrag of de toenadering door de ander niet vrijwillig wordt toegestaan.