Rookworst, salami, ham en andere soorten bewerkt vlees staan bij de Wereldgezondheidsorganisatie WHO sinds vandaag op één lijn met asbest, sigaretten en röntgenstralen: zaken die bewezen kankerverwekkend zijn.
Ham, salami en knakworst zijn voorbeelden van bewerkt vlees. Het eten hiervan verhoogt de kans op darm- en maagkanker. Eet dit soort producten daarom liever niet. Bewerkt vlees is al het vlees dat langer houdbaar is gemaakt door het te roken, zouten, drogen en door er conserveringsmiddelen aan toe te voegen.
Bewerkt vlees wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aangemerkt als 'kankerverwekkend'. En rood vlees als 'waarschijnlijk kankerverwekkend'. Bewerkt vlees valt daarmee in dezelfde categorie als roken, alcohol en asbest.
De reden voor de mogelijke schadelijke effecten van rood vlees kan zijn dat rood vlees heemijzer bevat, dat verantwoordelijk is voor het transport van zuurstof in ons bloed. Heemijzer kan het ontstaan van nitrosaminen bevorderen. Nitrosaminen zijn mogelijk kankerverwekkend.
Rookvlees: rookvlees is een gezondere optie dan bijvoorbeeld salami of een andere vette worst. Het bevat namelijk veel minder verzadigd vet, en dus minder calorieën. Toch moet je wel oppassen met rookvlees. Er zit namelijk vaak veel zout in, maar er is ook de licht gezouten versie.
Zijn vleeswaren gezond? Vleeswaren staan niet in de Schijf van Vijf omdat het vlees bewerkt is. Bewerkt vlees wordt in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en darmkanker. Het advies is om vleeswaren als worst, ham en paté niet te vaak te eten.
Voorbeelden van vette vleessoorten met veel verzadigd vet zijn zoals speklap, gehakt, krabbetjes, lamskotelet en lamskarbonade. Magere vleessoorten met weinig verzadigd vet zijn biefstuk, kipfilet en varkensfilet.
Mensen die dagelijks meer dan 50 gram bewerkt vlees eten, hebben 18 procent meer kans op darmkanker. Daarmee is bewerkt vlees nog slechter voor je dan rood vlees. Het Voedingscentrum in Nederland geeft geen apart advies voor bewerkt vlees, maar voor rood en bewerkt vlees gezamenlijk: niet meer dan 500 gram per week.
Uit onderzoek blijkt dat het eten van rood vlees en het eten van bewerkt vlees de kans op het krijgen van dikkedarmkanker vergroot. Dit verband is het sterkst voor bewerkt vlees. Het advies is daarom om zo min mogelijk bewerkt vlees te eten en om niet meer dan 350 tot 500 gram rood vlees per week.
8% van alle vermijdbare gevallen van kanker in Nederland is gerelateerd aan alcohol. Je kans op bepaalde soorten kanker is al groter als je 1 glas per dag drinkt.
Ook als vlees gedroogd, gerookt of gezouten is noemen we het bewerkt. Het gaat om vrijwel alle vleeswaren, om (rook)worsten, om kant-en-klare hamburgers en om bijvoorbeeld paté. Kipfilet (zonder marinade), biefstuk, runderlappen of bijvoorbeeld varkensfilet zijn voorbeelden van onbewerkt vlees.
Ja, want de Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft verwerkte vleeswaren en rood vlees op de lijst van kankerverwekkende stoffen gezet, en americain valt (gedeeltelijk) onder de verwerkte vleeswaren en geheel onder rood vlees.
Vaak bevat bewerkt vlees het conserveringsmiddel nitriet. Ons lichaam kan deze stof omzetten in kankerverwekkende bestanddelen. Daarnaast bevat bewerkt rood vlees, zoals salami, knakworst en bacon, de ijzerrijke stof heem. Ook deze stof kan de kans op kanker vergroten.
Nog steeds doet het verhaal de ronde dat je van pindakaas kanker zou kunnen krijgen. Dit is niet juist. De conclusie blijft: pindakaas geeft geen verhoogd risico op kanker.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren? Toast, frieten en chips zijn niet plots kankerverwekkend: er is geen nieuw onderzoek dat daarop zou wijzen. Het is al langer bekend dat inname van hoge doses acrylamide beter kan vermeden worden, omdat deze stof bij proefdieren kanker veroorzaakt.
Soms spelen je genen een rol bij het krijgen van kanker. Soms is het gewoon pech. Maar er zijn ook een hoop dingen die je wel kunt doen om je kans op kanker kleiner te maken. Stoppen met roken, veilig de zon in, gezond eten, minder alcohol en genoeg bewegen bijvoorbeeld.
Onbewerkt mager rundvlees past in een gezond voedingspatroon. Van de vleessoorten is rundvlees relatief rijk aan vitamine B12 en ijzer. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten.
Het Voedingscentrum adviseert om niet vaker dan vijf keer per week rood vlees te eten. Die aanbeveling heeft overigens nog een andere reden: het gehalte aan verzadigde vetten in vlees. Verzadigde vetten zijn de 'verkeerde' vetten.
Wit vlees komt van kippen en ander gevogelte zoals bijvoorbeeld kalkoen. Er zijn geen aantoonbare negatieve effecten voor je gezondheid bij het eten van wit vlees. Verder is de milieu-impact beperkter dan bij rood vlees. Daarom wordt (onbewerkt) wit vlees als voorkeurs vlees geadviseerd.
Rood vlees past in een gezond voedingspatroon, maar eet het met mate. Te veel rood vlees verhoogt de kans op dikkedarmkanker. Bewerkt vlees kun je beter niet eten, omdat er geen veilige hoeveelheid is waarbij je het risico op dikkedarmkanker niet verhoogt.
Bewerkt voedsel zijn voedingsmiddelen als groente in blik, kaas en versgebakken brood. Ze worden eigenlijk gemaakt door producten uit groep 2 toe te voegen aan die van groep 1.
Wil je de oermens in je tevreden houden, dan gaat biefstuk er zonder twijfel met de prijs vandoor. Maar tegen de superieure nutritionele waarden van kip kan een steak niet op. De magere – en goedkopere – eiwitten maken gevogelte bovendien de beste keuze voor spierbundels.
Bas Kast: ,,Vette vis en zeevruchten zijn het gezondst. Daarna komt wit vlees zoals kip en kalkoen, vooral als de dieren gezond geleefd hebben. Vis is te verkiezen, maar het hangt er wel van af welke vis. Forel, gewone makreel en zalm, mosselen, haring, krabben, garnalen en oesters zijn aan te bevelen.
Kip is mager vlees.
Ja, er zit wat vet in (in de stukken met vel meer dan in de filets zonder vel) maar het vet in kip is zowat een vierde minder verzadigd dan in rund- en varkenvlees. Daardoor loop je minder kans op hart- en vaatziekten door het eten van kip.