Plastic. Plastic verpakkingen hebben een slecht milieu-imago, maar ze zijn wel degelijk zinvol als ze bederf en beschadiging van voedsel voorkomen. De milieu-impact van eten weggooien is namelijk groter dan die van verpakkingen.
Wat is het probleem? Plastic maakt niet alleen een vuilnisbelt van de kusten, maar schaadt ook de levensomgeving van zeedieren. Dieren raken verstrikt in grotere stukken plastic, en verwarren kleinere stukjes voor voedsel.
Plastics zijn onmisbaar in de huidige samenleving. Plastic producten zijn veelal duurzaam in hun gebruik; ze zijn efficiënt en doelmatig, licht van gewicht en hebben vaak een lange levensduur. De voordelen van plastics komen vooral tot uiting in de gebruiksfase.
Maar de voordelen van plastic zijn gigantisch. Het is lichter en minder breekbaar dan glas of aardewerk, waterdicht, in vele vormen te gieten, goedkoop om te produceren (10 kg aardolie is voldoende voor het maken van 3.000 Albert Heijn-tasjes) en het reageert nauwelijks met andere stoffen.
Bier in blik of flesje? Een glazen statiegeldflesje is de meest milieuvriendelijke verpakking voor bier. Een statiegeldflesje kan wel 40 keer gevuld worden: dat spaart nieuwe grondstoffen, energie en afval. Voor onderweg kun je een blikje kiezen: eenmalige glazen flesjes scoren slechter dan blik.
Bij de productie van plastic komen schadelijke chemicaliën in de lucht terecht, waaronder CO2. Dit leidt tot opwarming van de aarde en is slecht voor de gezondheid. Ook het verbranden van plastic brengt schadelijke stoffen in de atmosfeer.
Meer dan 100 miljoen dieren sterven jaarlijks door Plastic
Microplastics worden door vrijwel alle zeedieren geconsumeerd, zelfs door plankton. Roofdieren zoals haaien en ijsberen krijgen gif binnen via de prooidieren die ze eten. Verschillende zeedieren worden regelmatig gevonden met magen vol met plastic.
Volgens de onderzoekers gaat het om 1,8 biljoen stukken plastic, die samen meer wegen dan 500 jumbojets. De totale omvang zou zo'n 1,6 miljoen vierkante kilometers tellen. Dat is al gauw eenderde meer dan de gezamenlijke oppervlaktes van Frankrijk en Spanje (+- 1,1 miljoen m²).
Ieder jaar vier keer de wereld rond met plastic
Shocking, als je het mij vraagt. Veel van dit plastic bereikt niet de stort, maar eindigt in de oceanen. Dit heeft rampzalige gevolgen voor het milieu en de dieren. Jaarlijks overlijden één miljoen zeevogels en 100.000 zeedieren aan de gevolgen van ons plastic.
De schadelijke stoffen in PVC zijn dioxine en allerlei weekmakers om het plastic flexibel te maken. Deze stoffen kunnen ons lichaam niet afstoten en hopen op in ons lichaam. Dioxine en weekmakers zijn kankerverwekkend en verstoren de hormoonhuishouding.
De meeste plastics zijn in theorie recyclebaar. Ze kunnen na gebruik worden gesmolten en daarna gevormd tot een nieuw (en dus gerecycled) product. Sommige plastics kunnen, nadat ze eenmaal een bepaalde vorm hebben gekregen, niet opnieuw worden gesmolten en zijn dus niet recyclebaar.
In de natuur of in zee valt het langzaam uit elkaar in steeds kleinere stukjes, maar het blijft plastic. Dieren kunnen plastic niet verteren, als ze het opeten kunnen ze er dood van gaan. Plastic kan op allerlei manieren in zee belanden. Bijvoorbeeld doordat we afval laten slingeren of op straat gooien.
Dieren eten plastic op of raken erin verstrikt. Dit resulteert in verwondingen of zelfs de dood. Jaarlijks gaan een miljoen zeevogels, 100.000 zeezoogdieren, zeeschildpadden en een ontelbaar aantal vissen dood door plastic afval [1]. Plastic heeft een negatieve invloed op de voedselketens.
Een appelkroos verdwijnt dan wel in twee maanden, maar dat geldt bijvoorbeeld niet voor een plastic waterflesje. Dat kan er wel 450 jaar over doen om afgebroken te worden. Veel plastic verdwijnt zelfs nooit, maar blijft in hele kleine deeltjes, microplastics genoemd, in de oceaan drijven.
Plastic frisdrankflesje: 5 -10 jaar. Plastic zak: 10 - 20 jaar. Kauwgom: 20 - 25 jaar. Aluminium blikje: tot 1 miljoen jaar.
Nieuwe WWF-studie over plastic
Het resultaat: gemiddeld eet een mens ongeveer 2000 microplastic deeltjes per week. Dat is ongeveer 5 gram, zoveel weegt een bankaart! De producten waar de meeste microplastics in zitten zijn: water, bier, schaaldieren zoals scampi's en garnalen en zout.
Plasticproductie nam een grote vlucht sinds 1950. Om die reden is er sprake van accumulatie of opeenhoping van plastic; er komt namelijk steeds meer in het milieu terecht. Ook accumuleert plastic op bepaalde plekken door regen, wind of zeestromingen of eenvoudigweg op plaatsen waar plastic afval gestort wordt.
Plastic is wel altijd een kunststof. Er zijn drie soorten kunststof: thermoplasten, thermoharders en elastomeren.
Plastic draagt zo bij aan de opwarming van de aarde. Een nieuwe studie toont aan dat ook plastic afval bijdraagt aan de klimaatverandering. Het gaat vooral om de uitstoot van de broeikasgassen methaan en ethyleen, die uit zwerfplastic vrijkomen onder invloed van zonlicht.
Composteerbare plastic verpakkingen zijn biologisch afbreekbaar. Het gaat om een klein deel van alle plastic verpakkingen. Het zit bijvoorbeeld soms om groente en fruit. Gooi deze verpakking bij het restafval want het is niet geschikt voor het composteren in je gft-afval en hoort ook niet bij het PMD.
Door deze plasticsoort komen microplastics in het milieu. Het verbod geldt sinds 3 juli 2021. Wattenstaafjes en rietjes die aan de norm voor medisch hulpmiddel voldoen, mogen nog wel worden verkocht. Ook moeten producenten minimaal 90% van alle plastic drinkflessen tot 3 liter inzamelen voor recycling.
De plasticvervuiling van de oceanen is gekend als de plastic soep, een immens en mondiaal probleem. Inderdaad, immens groot, zelfs zo groot dat er geen exacte cijfers bekend zijn. Momenteel wordt er geschat dat er ca. 100 tot 150 miljoen ton plastic afval in onze oceanen en zeeën ronddrijft.
Dieren eten plastic omdat ze lang niet altijd in staat zijn om plastic van voedsel te onderscheiden. Organismen die water filteren (plankton, schelpen, baleinwalvissen) of die onder het oppervlak van stranden leven (zeepieren) kunnen dat onderscheid per definitie niet maken.