Op 1 januari 2020 telt Nederland 3 457 535 inwoners ouder dan 65 jaar. Dat is 19,8 procent van de bevolking. De vergrijzing van Nederland is opgelopen: in 1990 was nog 12,8 procent van de inwoners 65-plus. Er zijn 2 618 874 mensen van 65 tot 80 jaar, en 838 661 80-plussers.
De sterfteontwikkeling is feitelijk de belangrijkste oorzaak van de vergrijzing. Nederlanders leven gemiddeld steeds langer, mannen gemiddeld bijna 80 jaar en vrouwen 83 jaar. De stijging van de gemiddelde levensduur kwam in het verleden vooral door het terugdringen van besmettelijke ziekten.
Door vergrijzing stijgt het aantal pensioengerechtigden, terwijl het aantal werkenden daalt. Werkenden moeten daardoor steeds meer premie afdragen. Daarbij komt dat ouderen extra voorzieningen nodig hebben, zoals bejaardenwoningen en zorg op allerlei gebied. Ook die kosten komen deels ten laste van de maatschappij.
Aantal 80-plussers verdubbelt
Uit het rapport van het NIDI en CBS blijkt dat het aantal 65-plussers de komende dertig jaar toeneemt van 3,4 miljoen nu naar 4,8 miljoen in 2050. De groei bestaat vooral uit 80-plussers.
In totaal gaat het om 22 mensen die de magische leeftijdsgrens van 100 jaar zijn gepasseerd. Daarvan zijn er 16 vrouw. Dat Nijmegen bij de top van Nederland hoort, is niet gek, laat het CBS weten.
De Marokkaans-Nederlandse gemeenschap is qua omvang, na de gemeenschap van Nederlanders zonder een migratieachtergrond en de Turks-Nederlandse gemeenschap, de grootste gemeenschap van Nederland. Volgens het CBS wonen er in 2022 in Nederland ongeveer 420.000 Marokkanen, waarvan ongeveer 60% in Nederland geboren is.
Meeste eeuwlingen in Zeeland
In Zeeland wonen relatief de meeste eeuwelingen, gevolgd door Zuid-Holland. Op het Friese waddeneiland Schiermonnikoog woonden er op 1 januari twee. Limburg en Noord-Brabant huisvesten de minste. Van de 355 gemeenten die Nederland telt, hadden er 38 geen inwoners van honderd jaar of ouder.
Een bejaarde, soms ook senior, is iemand van gevorderde leeftijd. Voor deze levensfase wordt doorgaans de leeftijd van 70 tot 80 jaar aangehouden, en is men ouder dan 80 jaar dan is men hoogbejaard.
Hoe ziet de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking eruit? Gemiddeld zijn inwoners van Nederland 42,4 jaar oud. In 1975 was dat nog 33,2 jaar en in 1950 30,8 jaar. Ten opzichte van toen zijn er vooral meer ouderen en minder jongeren onder de twintig.
In de afgelopen decennia nam het aantal honderdplussers, inwoners die 100 of ouder zijn, vrijwel jaarlijks toe, maar sinds enkele jaren stokt de groei rond 2 200 honderdplussers. Van de 2 189 honderdplussers op 1 januari 2019 was met 1 850 personen het overgrote deel vrouw.
De gevolgen van vergrijzing worden vaak als probleem gezien. Maar er is juist zoveel goed nieuws te vertellen. Mensen worden steeds gezonder ouder en dankzij de vergrijzing zijn er fantastische innovaties op komst die ervoor zorgen dat mensen straks geen zwaar lichamelijk werk meer hoeven te doen.
De vergrijzing zou goed zijn voor het milieu: hoe ouder de bevolking, hoe minder CO2-uitstoot, blijkt uit Duits en Amerikaans onderzoek. In de meeste landen leven mensen steeds langer en krijgen ze minder kinderen. Daardoor wordt de bevolking gemiddeld ouder dan vroeger.
China en India zijn de landen met de meeste 65-plussers (figuur 2). Maar ook in sommige landen met een nog jonge bevolking wonen grote aantallen ouderen. Zo is het aantal 65-plussers in Ethiopië en Pakistan bijvoorbeeld groter dan het aantal in Nederland.
In 2040 zal iets meer dan een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder zijn, Het aandeel 80-plussers loopt naar verwachting op tot 10 procent rond 2050. Nu gaat het nog om respectievelijk 16 en 4 procent. De potentiële beroepsbevolking van 20- tot 65-jarigen omvat nu 10,1 miljoen mensen.
Relatief groeide Beemster in 2021 het snelst, met 58,7 mensen per duizend inwoners. Op de tweede en derde plaats stonden Zoeterwoude en Heumen. In absolute zin groeien de grote steden het sterkst. In 2021 kreeg Amsterdam er 9 295 inwoners bij, 's-Gravenhage 5 097 en Rotterdam 3 837.
Wat is vergrijzing? De 'vergrijzing van de bevolking' is een uitdrukking waarmee wordt aangetoond dat de gemiddelde leeftijd binnen die bevolking omhooggaat. Met andere woorden: het percentage 'ouderen' stijgt. Het is het gevolg van hogere levensverwachting in combinatie met een laag geboortecijfer.
Leeftijd van moeder bij geboorte eerste kind
De gemiddelde leeftijd waarop Nederlandse vrouwen in 2020 hun eerste kind krijgen is 30 jaar. De gemiddeld leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen stijgt al jaren. Tien jaar eerder waren vrouwen ruim 29 jaar. Dertig jaar eerder waren ze 27,5 jaar.
Op 1 januari 2020 beschikten volgens het CBS 16,2 miljoen Nederlanders van de inwoners in Nederland over de Nederlandse nationaliteit. Dat is ruim 93% van alle Nederlanders. Er woonden aan het begin van 2020 iets meer dan 1,1 miljoen buitenlanders in Nederland.
De gemiddelde leeftijd van de Nederlandse man
Naast de algemene gemiddelde leeftijd wordt er ook een gemiddelde leeftijd voor de man berekend. Volgens de gegevens van het CBS is een Nederlandse man in 2017 gemiddeld 40,7 jaar oud. In 1950 was dat nog 30,3 jaar en in 2000 37 jaar.
In 1956 werden gemiddeld 4 van elke 1000 mannen honderd jaar oud. 12 vrouwen wisten toen die leeftijd al te halen. Nu, in 2016 worden 30 van de 1000 mannen honderd jaar. Bij de vrouwen mogen er zelfs 60 per 1000 honderd kaarsjes uitblazen op de verjaardagstaart.
Grotere kans om 80 te worden
Dankzij de lagere sterfterisico's in 2010 bedroeg deze kans voor mannen dat jaar 63 procent. Tien jaar eerder was dat maar 52 procent. Bij vrouwen was de toename minder sterk, maar hun kans om 80 te worden is nog beduidend groter dan die van mannen.
Hoeveel honderdplussers zijn er? Op 1 januari 2021 woonden er 2 125 vrouwen en 411 mannen van 100 jaar of ouder in Nederland. In de afgelopen decennia nam het aantal honderdplussers vrijwel jaarlijks toe, maar sinds enkele jaren stokt de groei rond 2 200 honderdplussers.
Ebeltje Boekema-Hut droeg de titel 'oudste inwoner van Nederland' sinds mei 2021, toen Cornelia Boonstra uit Arnhem overleed. Ook die werd 110 jaar oud. Het absolute record staat niet op haar naam: die titel is in handen van Hendrikje van Andel-Schipper uit Hoogeveen, die 115 jaar werd en in 2005 overleed.
In 2019 waren er 2.189 Nederlanders die de bijzondere mijlpaal van Metusalem hebben bereikt.
De oudste Nederlander ooit is Henny van Andel-Schipper uit Drenthe. Zij werd 115 jaar en overleed in 2005.