Bij langdurig natriumtekort is er meer kans op botontkalking (osteoporose). In zeldzame gevallen kan een natriumtekort het hersenweefsel schaden. Dan kunnen er epileptische aanvallen optreden en dit kan zelfs leiden tot coma of de dood. Bij tekenen van een natriumtekort, neem contact op met je huisarts.
Een tekort aan natrium is vooral een probleem voor de hersenen. De klachten zijn daarom meestal neurologisch van aard: slaperigheid, hoofdpijn, verwardheid, vallen, aandachtstekort, moeilijk stappen,… De klachten hangen af van de snelheid van het ontstaan en de mate van het natriumtekort.
Een verlaagde hoeveelheid natrium in bloed (natriumconcentratie minder dan 135 mmol/L, hyponatriëmie) wordt meestal veroorzaakt door veel natriumverlies bij onder andere diarree, overmatig zweten, het gebruik van plaspillen of een nierziekte.
Welke klachten kun je krijgen als je te weinig zout binnenkrijgt? Klachten die kunnen optreden bij een tekort zijn lusteloosheid, misselijkheid en braken, hoofdpijn, verwardheid of sufheid, en epileptische aanvallen. Uitdroging door diarree of braken is te voorkomen door extra veel te drinken en daarbij zout te eten.
Een tekort aan natrium zal in Nederland niet snel voorkomen omdat natrium in vrijwel alle voedingsmiddelen aanwezig is. Wanneer een tekort wel voorkomt wordt dit meestal veroorzaakt door verlies van natrium via zweet bij langdurige inspanning.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Het menselijk lichaam regelt onder meer via de nieren op een heel nauwkeurige manier de hoeveelheid natrium in het bloed.
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijks naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
Voedingsmiddelen die veel natrium bevatten zijn onder ander kant-en-klare sauzen en soepen, kant-en-klaar maaltijden, bouillonblokjes, ketjap, strooiaroma, vloeibare aroma, vleeswaren zoals rauwe ham en rookvlees, rookworst, hamburgers, kaas, haring, bokking, zoutjes, borrelnoten en snacks zoals bamihapjes, frikadellen ...
Een mild kaliumtekort geeft weinig klachten. Bij een meer ernstig kaliumtekort kan je last hebben van vermoeidheid, spierzwakte, obstipatie, vaak plassen of verlies van eetlust. Wanneer het tekort plots ontstaat kunnen verlammingsverschijnselen optreden.
Zorg voor voldoende jodium in je voeding en gebruik gejodeerd zout. Om aan voldoende jodium te komen is het vooral voor niet-broodeters van belang om gejodeerd zout te gebruiken in hun voeding. Dus bakken en braden met gejodeerd JOZO zout is een aanrader.
Natrium en kalium regelen samen de vochtbalans in het lichaam. Natrium zorgt voor de vochtbalans buiten de cellen, zoals in het bloed en weefsel. Kalium zorgt voor de vochtbalans binnen de cellen.
De waarde ligt meestal tussen de 135 en 145 mmol/l. Een lagere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hyponatriemie genoemd. Dit kan onder anderen wijzen op een verlies van natrium door diarree, nierziekten of door het gebruik van plaspillen. Ook door veel water te drinken kan het natriumgehalte verlagen.
Voor je gezondheid zijn zoutsoorten als Himalayazout of Keltisch zeezout niet beter of slechter dan gewoon keukenzout. Deze zoutsoorten bevatten soms wat mineralen, maar in zulke kleine hoeveelheden dat het weinig met je gezondheid doet. Het is zeker geen reden om meer zout te gaan eten.
Volgens Clark verlies je per liter zweet ongeveer 800 mg natrium. 'En dat kun je gemakkelijk aanvullen met, bijvoorbeeld, een bagel met pindakaas en een glas chocomelk. Je kunt ook voor een training of wedstrijd wat extra zout innemen, bijvoorbeeld met een kop soep.
Extra drinken in combinatie met meer zout is dan nodig om het tekort aan te vullen. Bij ernstige diarree kan een speciale zoutoplossing (ORS = Oral Rehydration Salt) ervoor zorgen dat de hoeveelheid lichaamsvocht weer op peil komt. Een natriumtekort kan ook het gevolg zijn van medicatiegebruik.
Patiënten met chronische nierschade krijgen vaak een kaliumbeperkt dieet om een te hoge kaliumconcentratie in het bloed te voorkomen. Maar recente studies laten zien dat het eten van meer kalium juist zorgt voor minder nierschade.
Niet alleen door het feit dat je minder natrium binnenkrijgt, maar ook doordat je meer kalium binnenkrijgt. Kalium is namelijk wél goed voor je gezondheid. Kalium werkt het bloeddrukverhogende effect van natrium tegen, waardoor het de bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk verlaagt.
In één ei vind je ongeveer 25 mcg jodium – een zesde deel van wat je per dag nodig hebt. Groenten bevatten slechts sporen van jodium en kunnen niet je voornaamste bron van jodium zijn.
Waarom adviseert de Consumentenbond dit niet? Antwoord: Voor veel consumenten is zout met kaliumchloride inderdaad een beter alternatief voor keukenzout (100% natriumchloride). Kaliumchloride kan helpen de bloeddruk laag te houden. Er zijn ook groepen mensen voor wie veel kalium schadelijk is voor de gezondheid.
Banaan is een fruitsoort. Bananen bevatten niet veel vitamine C, maar wel veel voedingsvezel, kalium en zetmeel.
Veel kalium: aardappelen, groenten, fruit, vruchtensap, gedroogde vruchten, koffie, tomaat, melkproducten, appelstroop, cacao, noten, pinda's, peulvruchten (zoals witte/bruine bonen, kapucijners en linzen), dieetzout en mineralenzout (hierin is natrium vervangen door kalium).