Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
Als het kouder wordt, vernauwen de bloedvaten zich en er stroomt minder bloed naar de bloedvaten onder de huid en naar de ledematen. Hierdoor voelt de huid ijskoud. Het bloed blijft zo dicht mogelijk bij de vitale delen van het lichaam.
“Het lichaam heeft enige tijd nodig om aan een andere temperatuur te wennen. Dat merk je bijvoorbeeld ook als je op vakantie gaat naar een warm land. Na een week zijn interne processen zoals je zweetproductie, huiddoorbloeding en warmteproductie grotendeels gewend aan de nieuwe situatie.”
Volgens de kou-expert kan het ervaren van (extreem) lage temperaturen je immuunsysteem versterken. Je lichaam maakt meer witte bloedlichaampjes aan, wat je weerstand verhoogt. En hoe beter je immuunsysteem werkt, hoe minder snel je ziek wordt.
“Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt” vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.”
Door het koude water zakt je lichaamstemperatuur snel. Je bloeddruk en hartslag schieten even omhoog. Er ontstaat eigenlijk een soort shockreactie in het lichaam. Je hartslag wordt daarna juist iets lager.
Een normale lichaamstemperatuur schommelt tussen 36,5 en 37,5 graden. Het is belangrijk dat die niet te erg stijgt. Vanaf veertig graden wordt het namelijk steeds gevaarlijker. Bij 43 graden ontstaat er flinke schade aan het brein.
"Er is heel lang gedacht dat we dat kunnen oefenen, maar helaas", zegt Daanen. "We hebben het onlangs nog onderzocht. Mensen moesten vijftien dagen lang elke dag hun handen en voeten in koud water doen. De doorbloeding en energiehuishouding verbeterden daardoor niet."
18 graden is de beste temperatuur
Het heeft te maken met onze lichaamstemperatuur. Om in slaap te vallen, moet je lichaamstemperatuur dalen. Dat lukt natuurlijk niet als je dekbed te dik is of als de slaapkamer te warm is. De ideale temperatuur om te slapen is ongeveer 18 graden.
Kou kan – net zoals wind en tocht – zorgen voor stijfheid in de spieren. Door uw spieren intensief aan te spannen kan er schade optreden in de spieren. De kans op spierpijn is een stuk groter dan onder normale omstandigheden. Krachtvermindering kan ook een gevolg zijn van de frisse weersomstandigheden.
Als de lucht koud en droog is, haal je meer en dieper adem en verliest je lichaam meer warmte en dus energie. Daarnaast wordt je hartslag lager in de kou. Dit komt omdat het minder bloed richting de huid en ledematen pompt. Wanneer je gaat hardlopen moet je hart harder werken om je lichaam warm te houden.
Koud douchen is beter voor de huid
Warm douchen kan als gevolg hebben dat de huid uitdroogt. Dit komt omdat poriën open gaan staan en er zo huidoliën vrij komen en worden afgespoeld. Dus als je last hebt van een droge huid is het raadzaam om het eens te proberen om met koud water te douchen.
Volgens een onderzoek van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam heeft koud douchen positieve effecten op de gezondheid (2). Een koude douche zou op het afweersysteem werken, waardoor een ziekte als minder ernstig wordt ervaren en minder lang aanhoudt.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
13 - 14 graden kleding: koude tussenseizoenen
Kies dan voor vesten, een comfy trui of een stijlvol shirt met lange mouwen. Wil je liever een jurkje dragen? Ga voor midi of maxi strakke jurkjes. In deze jurkjes blijf je beter warm.
Overgevoeligheid voor kou is een pijnlijke reactie van met name de vingers op een temperatuur die normaal niet pijnlijk is. Dit noemen we ook wel koude-intolerantie. Koude-intolerantie komt vaak voor bij mensen die een ongeval of operatie van de arm of hand hebben gehad, waarbij een zenuw of een bloedvat is beschadigd.
IJsbaden, ijspakkingen of cryotherapiebehandelingen kunnen pijn en zwellingen verminderen, doordat de bloedvaten samentrekken en ontstekingsprocessen in de spieren worden afgeremd.
Een lichaam went dus wel degelijk aan een lagere temperatuur. Het is even bikkelen, maar dan kan je lijf bijvoorbeeld 15 graden aan. Of dat ook gezonder is dan leven bij 20 graden is nog niet helemaal duidelijk, zegt Kingma. "Het is nog niet helemaal onderzocht of het leven alleen bij lage temperaturen gezond is.
Als het onder de 10 graden is, is het zo koud dat je je adem kunt zien. Er zullen dan weinig mensen zijn die zonder jas naar buiten gaan. Dat is maar beter ook, aangezien er een kans is dat je onderkoeld raakt. Tussen de 10 en 15 graden wordt het nog steeds aangeraden om een normale jas (of tussenjas) te dragen.
Je kan je huis verwarmen zonder gas door gebruik te maken van een volledig elektrische warmtepomp of een warmtenet in je wijk. Daarvoor zijn vaak wel aanpassingen in huis nodig. Zo zal je bijvoorbeeld je radiatoren moeten vervangen door lage temperatuurverwarming, vloerverwarming of infraroodpanelen.
In het slechtste geval kan het koude water zelfs leiden tot een hartstilstand, een beroerte of bewusteloosheid doordat de hersenen minder doorbloed worden.
Doordat de vaten wijder zijn daalt de bloeddruk en door het zweten krijgt het bloed dus minder volume. Hermien Kalkman: “Het vocht neemt af, maar het aantal bloedcellen blijft gelijk. Daardoor wordt het bloed stroperiger dan normaal.
Welke bloeddruk is gevaarlijk? Men spreekt van een gevaarlijk hoge bloeddruk wanneer de bovendruk hoger dan 140 mmHg en de onderdruk hoger dan 90 mmHg is. Dit moet dan het geval zijn bij meerdere meetmomenten.