Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma's. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies.
Emotionele verwaarlozing is een vorm van kindermishandeling die veel voor komt en die op volwassen leeftijd tot ernstige psychische problemen kan leiden. Kinderen groeien op in onveiligheid wanneer ouders nauwelijks liefde, warmte en aandacht geven aan hun kind. Dit laat traumasporen na.
Wat is emotionele verwaarlozing? Een gebrek aan aandacht voor de behoeften van het kind aan genegenheid, emotionele steun, aandacht, bevestiging en controle kan duiden op emotionele verwaarlozing.
Psychische mishandeling (ook wel emotionele - of geestelijke mishandeling genoemd) is het stelselmatig uitschelden, treiteren, vernederen, bedreigen, kleineren, overvragen, isoleren of elk ander gedrag dat een negatieve invloed kan hebben op de emotionele ontwikkeling van een kind.
Emotionele/psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Toch biedt de wet wel aanknopingspunten om aangifte te doen.
Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten.
Emotionele verwaarlozing is de meest voorkomende vorm van kindermishandeling. Bij 29 procent van alle jeugdigen die kindermishandeling hadden meegemaakt, is er sprake van meer dan één vorm van kindermishandeling.
Word je door iemand in je omgeving gekleineerd, geïntimideerd of gepest? Dan kan er sprake zijn van geestelijke mishandeling. Geestelijke mishandeling wordt ook wel psychische of emotionele mishandeling genoemd. Langdurige en herhaalde geestelijke mishandeling levert grote spanningen op.
En dit onvolwassen gedrag kent bijna altijd maar twee redenen. De Botton vertelt dat de twee redenen een laag gevoel van eigenwaarde en weinig vertrouwen in anderen zijn. Deze twee dynamieken zijn vaak al in de kindertijd ontstaan en kunnen zich op latere leeftijd op verschillende onvolwassen manieren uiten.
Een man die emotioneel onbereikbaar is, zegt snel dingen als “Doe eens rustig”, “Stel je niet zo aan” of “Doe niet zo dramatisch”. Hij kan gewoon niet met jouw emoties en gevoelens omgaan. Het kan ook zijn dat je hem hiermee overweldigt en hij simpelweg afstand neemt of dichtklapt.
Kinderen en volwassenen met sociaal-emotionele ontwikkelingsachterstanden hebben moeite met het herkennen, uiten en reguleren van emoties en ondervinden problemen met sociale vaardigheden. Het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau is sterk van invloed op het alledaags functioneren.
Negeren als vorm van emotioneel misbruik
Wanneer een ouder het kind vaak en voor een lange tijd negeert, onttrekken ze zich uit deze relatie. Het kind zal zich verlaten, afgewezen, machteloos, ongewenst, onbemind en gefrustreerd voelen.
Onder Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering wordt verstaan: de schadelijke psychische, biologische en sociale gevolgen van (een combinatie van) stressvolle en potentieel traumatische gebeurtenissen tijdens de kinderjaren.
Herbelevingen
Nare herinneringen; beelden en gedachten die zich vaak opdringen. Angstige dromen over de traumatische gebeurtenis. Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat.
Voorbeelden daarvan zijn woedeaanvallen, schuld en verantwoordelijkheid afschuiven, kleineren, publiekelijk voor gek zetten, angst aanjagen, vreemd- gaan, emotionele zorg onthouden en emotionele straffen uitdelen.
Verbaal geweld is iemand met woorden schade berokkenen. Verbaal geweld kan zich eenmalig of herhaaldelijk voordoen. Het kan op zachte toon of met luide stem (schreeuwen, roepen, tieren…, maar ook door te zwijgen).
Emotionele pijn is pijn die zich uit via je emoties. Denk hierbij aan intens verdriet, angst of woede. Eigenlijk is emotionele pijn iets heel normaals. Wanneer jij iets of iemand verliest, dan is het normaal dat je hierom rouwt.
“Mensen die emotioneel uitgeput zijn, durven al eens extreme uitspraken te doen. Ze flappen dingen eruit zonder daar op het moment zelf over na te denken. Maar achteraf gaan de hersenen in overdrive en piekeren ze zich suf over wat ze gezegd hebben.
Opstapelende gezondheidsproblemen
De resultaten laten een hoger risico op depressie, ongeluk, ontevredenheid met het leven, eenzaamheid en onveilig gevoel in de eigen omgeving zien. Ook blijkt dat tegenspoed in de kindertijd mensen een verhoogd risico op sociaal isolement geeft.
Kindermishandeling gaat niet altijd om zichtbare schade, zoals blauwe plekken of brandwonden. Ook zonder dat je het ziet kan er sprake zijn van een vorm van kindermishandeling. Denk dan aan: schreeuwen, kleineren of bang maken.
Iemand negatieve kritiek geven op alles wat hij of zij doet, denkt of zegt en de ander vernederen en beschuldigen. Bijvoorbeeld zeggen dat die persoon waardeloos, dom en gek is; Dreigen om de ander te verlaten; Het controleren van het gevoelsleven van iemand.
Alle huiselijk geweld is strafbaar. Daar valt ook geestelijke mishandeling onder. Dat betekent dat je aangifte daarvan kunt doen bij de politie. Een aangifte kun je niet anoniem doen.