Eenzaamheid is helaas niet altijd op te lossen. Soms is het te verminderen. Ook kan je doel zijn om te leren beter met eenzaamheidsgevoelens om te gaan.
Eenzaamheid maakt ongelukkig
Ze hebben elkaar praktisch en emotioneel nodig. Eenzaamheid geeft een gevoel van leegte en algemene ontevredenheid over het leven. Iemand die eenzaam is zorgt vaak minder goed voor zichzelf, waardoor een negatieve spiraal ontstaat.
Pijn (bijvoorbeeld hoofd-, buik- of spierpijn)
Als je je niet goed voelt, je veel zorgen maakt, angstig bent of verdrietig, dan voel je dat al snel in je lichaam. Zo ook ouderen: die klagen bij eenzaamheid vaak over pijn in het lichaam. Dat kan overal zijn, zoals in het hoofd, de buik of de spieren.
Zeker als het langdurig aanhoudt, leidt eenzaamheid tot gezondheidsrisico's, minder meedoen in de samenleving en een gevoel dat welzijn of geluk tekortschiet.Eenzaamheid verhoogt zelfs de kans op voortijdig overlijden. Er kan een vicieuze cirkel ontstaan waarbij gevolgen de eenzaamheid versterken.
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%, niet in figuur).
Wat in de volksmond 'eenzaam' heet, is in feite chronische eenzaamheid. Chronische eenzaamheid is gevaarlijk. Het maakt dat mensen niet meer goed in staat zijn met anderen om te gaan. Mensen trekken zich terug uit de sociale omgeving.
Contacten kunnen veranderen of verloren gaan door omstandigheden waarop je zelf weinig tot geen invloed hebt. Zoals ziekte, echtscheiding of het verlies van werk en inkomen. Eenzaamheid kan een duidelijk aanwijsbare oorzaak hebben, maar ook komen door een opeenstapeling van factoren.
Leer dealen met de gedachten en emoties die opkomen (zoals fear of missing out, eenzaamheid etc.). Je kunt daar mee gaan zitten in stilte om het te doorvoelen of probeer het eens met schrijven of meditatie. Fijn om in je uppie te doen zonder schermen: lezen, dansen, yoga, tekenen, opruimen, nieuwe recepten maken.
Heb je het idee dat het te lang duurt, is eenzaamheid iets waar je als het ware elke dag last van hebt, zoek dan hulp. Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp.
Daaruit blijkt glashelder dat eenzame mensen meer risico lopen op gezondheidsproblemen. Eenzaamheid heeft namelijk een negatieve uitwerking op het immuunsysteem. Het zorgt daarnaast voor depressies en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, de ziekte van alzheimer en overgewicht.
Als je sociale contacten verwateren, kun je je eenzaam voelen. Eenzaamheid kan dan weer je fysieke en mentale gezondheid verslechteren (bijvoorbeeld door hogere bloeddruk, slechtere nachtrust, een grotere kans op depressie en slechtere cognitie).
Emotionele eenzaamheid treedt op als iemand een hechte, intieme band mist met één of meerdere personen. Meestal gaat het om de levenspartner. Er is een emotionele behoefte.
Je hebt geen vrienden (meer) of je hebt geen volwassen vrienden. Als er niemand is met wie je kunt praten kun je je erg eenzaam voelen. Vrienden zorgen voor een gevoel van verbondenheid en geluk. Een gemis hieraan kan leiden tot depressieve gedachten en een negatieve spiraal, met soms ideeën over zelfmoord als gevolg.
Eenzaamheid als psychiatrische stoornis
De stoornis is gelegen op een dieper niveau en is de oorzaak van verschillende symptomen; er is een onderliggend neurobiologisch substraat. Er is sprake van een zodanig disfunctioneren dat de persoon er schade van ondervindt.
Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan zelfvertrouwen, onvermogen anderen te vertrouwen, sterke verlegenheid, of emotionele instabiliteit. Eenzaamheid komt relatief vaak voor bij mensen met psychische klachten, zoals een angststoornis, depressie of autisme.
De Luisterlijn: telefoon, chat en mail
Je kan 24 uur per dag terecht bij de Luisterlijn voor een gesprek van mens tot mens: 088 07 67 000. Het kan gaan over verdriet, verlies, zorgen of eenzaamheid. Of iets anders. De vrijwilligers van de Luisterlijn hebben tijd en aandacht voor jouw verhaal.
Als je sociaal lekker in je vel zit, prikkelt dat het genotsysteem. Dat geeft een goed gevoel. Bij wie zich buitengesloten en alleen voelt, gebeurt het tegenovergestelde.Net als wanneer je jezelf fysiek pijn doet, veroorzaakt dit eenzame gevoel een prikkel in het pijnsysteem.
Enerzijds kunnen genetische factoren meespelen. Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Een slechte gezondheid is de grootste veroorzaker van eenzaamheid, maar ook persoonlijkheidskenmerken en omgevingsfactoren kunnen een rol spelen. Langdurige eenzaamheid verhoogt de kans op een depressie, hart- en vaatziekten, Alzheimer en zelfs vroegtijdig overlijden.
Hele lichaam lijdt schade door sociale isolatie
Zo kan eenzaamheid depressie, slaapproblemen en angst tot gevolg hebben. De symptomen doen denken aan die van een posttraumatische stressstoornis, een aandoening die onder andere veel militairen treft die uitgezonden zijn geweest.
Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Eenzaamheid is niet alleen een naar gevoel, het leidt ook tot gezondheidsrisico's en minder meedoen in de samenleving. Daarom is het zo belangrijk dat we ons blijven inzetten voor mensen die zich eenzaam voelen. Tegelijkertijd is het verminderen van eenzaamheid een complexe opgave.
Het is heel normaal om niet alleen over te willen blijven, maar zodra die angst jouw leven volledig beheerst, dan kan er sprake zijn van anuptafobie. Deze angststoornis komt vaak voort uit irrationele opvattingen over alleen blijven of gebeurtenissen in het verleden, die als traumatisch ervaren zijn.