De wet is van toepassing als er geen testament is (of als er een testament is waarin de wet van toepassing wordt verklaard). Is er een testament waarin van de wet wordt afgeweken, dan is dat altijd bindend.
Het punt is dat in Nederland een testament alleen geldig is als het is opgesteld of geregistreerd door de notaris. Je hebt dan ook niet veel aan een voorbeeld. Het testament zal namelijk uiteindelijk in juridische taal opgesteld worden. Of je moet jouw zelfgeschreven testament laten registreren door een notaris.
Een testament dat is gemaakt op grond van bedreiging, bedrog of onjuiste beweegredenen is vernietigbaar. Een testament kan niet vernietigd worden op grond dat zij door misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen.
Wie kan een testament aanvechten? Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Op het niet uitvoeren van een testament staat geen sanctie. Het is niet strafbaar. Er is geen testamenten-politie of zo. En de notaris is als puntje bij paaltje komt ook geen hoeder van het testament: als de erfgenamen het anders willen, doet hij het anders.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
Een testament blijft wettelijk altijd gelden. Er zit dus geen einddatum op. In de praktijk moet je een testament wel regelmatig herzien om te beoordelen of deze nog aansluit op jouw huidige situatie en wensen.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Testamenten verjaren nooit, ze worden altijd bewaard in de archieven van de notaris. Zodra er een nieuw testament is gemaakt ter vervanging van de voorgaand, blijft de oude versie nog steeds in het archief. Alle testamenten in Nederland zijn geregistreerd in het Centraal Testamenten Register (CTR) in Den Haag.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Hiervoor moet u naar een notaris. Dat kan de notaris zijn die het testament gemaakt heeft (of zijn opvolger), of een notaris naar keuze. Die notaris naar keuze benadert dan de notaris die het testament gemaakt heeft en krijgt een afschrift. Nu kan de notaris de erfgenamen informeren over de inhoud van het testament.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
Een testament kan alleen opgesteld worden door een notaris. Een zelfgemaakt testament is niet rechtsgeldig. Je kunt wel een codicil opstellen. Dit is een handgeschreven document waarin je kunt aangeven wie specifieke inboedelspullen, zoals meubels, sieraden en kleding krijgen als je komt te overlijden.
In een testament wordt beschreven hoe en door wie je nalatenschap afgewikkeld moet worden. In dit document staat wie de executeur en de erfgenamen zijn en wie welke eigendommen erft. Ook kan een testament clausules bevatten over zaken als rampen, voogdij en bewind.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
Het deel van vader, de helft van de huwelijksgemeenschap, is dan de erfenis. De erfdelen zijn 1/3e deel (twee kinderen en een echtgenote, dus drie erfgenamen) van de nalatenschap. Het kindsdeel is dan 1/3e deel van de erfenis, is gelijk aan 1/6e deel van het gezamenlijke vermogen van de ouders.
In een testament bepaalt de overledene wie de erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen. Erfgenamen kunnen familieleden zijn, maar ook vrienden, kennissen of een goed doel. De overleden persoon kan in het testament ook wettelijke erfgenamen hebben onterfd.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Wettelijke en testamentaire erfgenamen hebben volgens de wet recht op inzage in uw testament. Zij kunnen hiervoor bij de notaris of bij het Centraal Testamenten Register een schriftelijk aanvraag indienen. Dit kan echter alleen na uw overlijden.
Vóór 1 januari 2003 was het voor gehuwden eigenlijk bijna altijd nodig om een testament te maken, tenminste, als je alles goed wilde regelen voor de langstlevende. Nu geldt het nieuwe erfrecht en is het niet altijd nodig om nog iets voor de partner te regelen.
Als je kinderen hebt, dan kan het verstandig zijn om een testament te laten opmaken. Niet alleen vanwege de erfenis, maar ook vanwege de voogdij. In een testament kun je opnemen wie er voor je kinderen moet zorgen als jij en je partner er niet meer zijn.