Volgens de Ambtenarenwet 2017 is een ambtenaar een persoon die een arbeidsovereenkomst heeft met een overheidswerkgever. Een ambtenaar kan een gemeenteambtenaar zijn, maar ook medewerkers bij de provincies, waterschappen en rijksoverheid zijn ambtenaren.
Een semiambtenaar werkt bij een semioverheidsorganisatie. Dit is een organisatie die niet officieel bij de overheid hoort, maar er wel dicht tegenaan zit en er veel mee te maken heeft.
Sommige ambtenaren vallen niet onder de wet
medewerkers van politie en defensie; rechters en officieren van justitie; politieke ambtsdragers, zoals Kamerleden, burgemeesters en wethouders.
Een ambtenaar is iemand die op grond van een bijzondere vorm van arbeidsovereenkomst werkzaam is voor een overheid. De rechtspositie van de ambtenaar in het zogeheten ambtenarenrecht is echter niet exact dezelfde als die van de in loondienst werkzame werknemer in het reguliere arbeidsrecht.
Alle ambtenaren bij de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen vallen onder de noemer genormaliseerde ambtenaar. Ook medewerkers van overheidswerkgevers zoals de Sociale Verzekeringsbank (SVB), De Nederlandsche Bank, het CBR, CBS en UWV zijn genormaliseerde ambtenaren.
Een advocaat heeft geen ambt maar een beroep. Toch stond onlangs weer in een landelijk verspreid dagblad, tot twee keer toe, dat een advocaat 'uit zijn ambt werd gezet'. Een advocaat voert geen deel van de overheidstaak uit. Dat is anders bij bijvoorbeeld een notaris of een deurwaarder.
Door de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) worden ambtenaren per 1 januari 2020 werknemer. Ze krijgen een arbeidsovereenkomst in plaats van een aanstelling en het gewone arbeidsrecht wordt op hen van toepassing.
De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) geldt niet voor medewerkers van de politie, defensie, rechters, officieren van justitie, leden van het Openbaar Ministerie en politieke ambtsdragers. Zij hebben hun publiekrechtelijke aanstelling behouden en vallen nog steeds onder het ambtenarenrecht.
Als ambtenaar mag je nooit informatie verstrekken, verspreiden of naar buiten brengen die geheim is of waarvan je de vertrouwelijkheid kan vermoeden. Anders overtreed je jouw geheimhoudingsplicht.
ambtenaar (zn) : administrateur, ambtsdrager, apparatsjik, beambte, bestuurder, bureaucraat, commies, dignitaris, diplomaat, functionaris, klerk, landsdienaar, magistraat, overheidsdienaar, referendaris, rijksambtenaar, staatsambtenaar, staatsdienaar.
De opleidingen voor het beroep ambtenaar worden op alle niveaus in Nederland aangeboden. Dit betekent dat je zowel met een mbo-, hbo-, als een wo-opleiding aan de slag kunt gaan als ambtenaar. Houd er rekening mee dat het niveau bepalend is voor de banen die je als ambtenaar kan vervullen.
Statutair wil zeggen dat je vastbenoemd bent (een zogenaamde 'ambtenaar'). Om voor zo'n statutaire functie in aanmerking te komen, moet je deelnemen aan een selectieprocedure en slagen voor de verschillende proeven. Contractueel wil zeggen dat je een arbeidsovereenkomst krijgt van bepaalde of onbepaalde duur.
Het gemiddelde salaris van een ambtenaar ligt tussen de 2600 en 2800 euro bruto per maand. Dit komt neer op een jaarsalaris tussen de 31.000 en 34.000 euro op basis van een fulltime dienstverband.
De ambtelijke aanstelling is het reguliere dienstverband bij de publieke UMC's (MC Leiden, UMC Utrecht, Rotterdam Erasmus MC, UMC Groningen, azM/MUMC, locatie AMC). Het personeel bij deze UMC's, dus ook de medisch specialisten, is ambtenaar. Deze positie wordt beheerst door de Algemene wet bestuursrecht.
Het ambtenarenrecht kent een 'gesloten ontslagsysteem'. Het wordt een gesloten ontslagsysteem genoemd, omdat de werkgever een ambtenaar alleen kan ontslaan als hij een ontslagreden aandraagt uit de rechtspositieregeling, waarbinnen de ambtenaar valt.
De ambtenaren
Iedereen die in dienst is bij de gemeente, is ambtenaar: de leraar op de openbare school, de vrouw achter het loket bij wie u uw paspoort haalt en de gemeentesecretaris.
Dat is een ambtenaar van het Openbaar Ministerie (OM). Het OM is een orgaan van de uitvoerende macht, dat onder verantwoordelijkheid van de Minister van Justitie werkt.
Vrijwilligers Brandweer
Vrijwilligers bij de gemeentelijke brandweer zijn ambtenaren, omdat zij in openbare dienst werkzaam zijn. Voor de vrijwilligers geldt een eigen rechtspositieregeling, die opgenomen is in hoofdstuk 19 van de CAR-UWO.
De totale overheid bestaat uit de Rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen. Deze overheden nemen op tal van terreinen maatregelen, vaardigen wetten uit en zien toe op de naleving ervan. In totaal maken meer dan 1.600 organisaties en instanties deel uit van de overheid.
"Leerkrachten zijn ambtenaar zolang ze voor een publieke school werken. Dat geldt dus niet voor de vrije scholen", stelt professor arbeidsrecht De Becker. "Toch werkt men in het katholiek onderwijs ook met vaste benoemingen. Men heeft die stelsels zoveel mogelijk op elkaar afgestemd."
Op dit moment is de leraar een bediende, een ambtenaar die op basis van een diplo ma wordt aangeworven. Leraars hebben als groep nauwelijks inspraak in de organisa tie van hun beroep.
Volgens de huidige regelgeving kunnen schooldirecties een vastbenoemde leerkracht pas ontslaan na twee negatieve evaluaties. Tussen de twee evaluaties moet de leerkracht minstens twaalf maanden gewerkt hebben.