Kinderen hebben recht op een deel van de erfenis van hun overleden vader of moeder als geen testament is gemaakt, het kindsdeel, maar zij krijgen dat deel nog niet meteen. De gehele erfenis gaat namelijk naar hun andere ouder, de langstlevende. Het deel waar de kinderen recht op hebben, wordt omgezet in een geldbedrag.
Kinderen hebben wettelijk allemaal recht op een gelijk deel uit de erfenis. Via een testament kan een kindsdeel echter zijn beperkt. Dat noem je onterven, of deels onterven. Maar ook via een testament kan de testateur het recht van kinderen op een deel van de nalatenschap nooit helemaal aantasten.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
Zelfs als u als kind in het testament van uw vader of moeder onterfd bent, heeft u recht op een bepaald deel van de erfenis: de legitieme portie. Daar kan in een testament niet van worden afgeweken. Een kindsdeel kan wel worden afgenomen, beperkt of vergroot ten opzichte van andere kindsdelen in dezelfde nalatenschap.
De kinderen hebben een vordering voor hun kindsdelen (3/4de van de erfenis of 3/8ste van het totale vermogen van beide ouders). Echter kan de ouder dit besteden tijdens het leven.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Bij de afwikkeling en verdeling van een erfenis kunt u te maken krijgen met een notaris, een executeur of een bewindvoerder. Als er geen erfgenamen (bekend) zijn, kan de overheid de afwikkeling op zich nemen.
Het recht op de legitieme portie of kindsdeel vervalt wanneer u niet binnen een door een belanghebbende (meestal erfgenaam) gestelde redelijke termijn, en uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de erflater, heeft aangegeven dat u uw legitieme portie wenst te ontvangen.
Wanneer iemand overlijdt, zijn de erfgenamen verantwoordelijk voor het leeghalen van het huis en de bijkomende kosten. Wanneer er geen sprake is van een testament, staat in de wet beschreven dat alleen de echtgenoot, geregistreerd partner en bloedverwanten erven.
Direct na overlijden moet over een erfenis erfbelasting worden betaald. De kinderen krijgen dus een aanslag over hun kindsdeel, zonder dat zij het geld al uitgekeerd krijgen. Daarom wordt de erfbelasting betaald door de langstlevende, zodat de kinderen bij het eerste overlijden niet in de problemen komen.
Mag de langstlevende eerder het kindsdeel uitbetalen? Ja, meestal mag de langstlevende tijdens het leven het kindsdeel eerder uitbetalen. Dat is niet verplicht. De kinderen kunnen het kindsdeel ook niet opeisen, tenzij dat in het testament staat of als er sprake is van een wilsrecht.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Als onterfde echtgenoot heeft u inderdaad geen rechten meer, ook niet op een legitieme portie. Als onterfd kind heeft u wel rechten: Recht op inzage in de financiën van de overledene. Recht op de legitieme portie.
De vrijstelling voor kinderen is ruim € 20.000. Als u meer erft, dan wordt erfbelasting geheven over het gedeelte dat u erft dat meer is dan de vrijstelling.
In principe geen notaris nodig
In beginsel zijn het de erfgenamen zelf die gezamenlijk verdelen, tenzij er een executeur-afwikkelingsbewindvoerder (ook wel drie sterren executeur genoemd) is die op grond van het testament bevoegd is om zelfstandig te verdelen.
Nee, u heeft niet in alle gevallen een testament nodig. Het erfrecht is in Nederland in een wet vastgelegd. Deze wet regelt naar wie uw erfenis gaat na uw overlijden.
Bij overlijden gaan het vermogen en de schulden over naar de erfgenamen. Een eigen woning met de daarop rustende hypotheek behoort samen met alle overige bezittingen tot de nalatenschap.
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Onterfd kind
Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is. U kunt uw eigen notaris vragen om u te helpen.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.