Veel mensen weten dit niet, maar hommels zijn bijen. Ze zien er wel duidelijk anders uit dan andere bijen, met hun wollige, kleurrijke beharing.
Toch zijn er een aantal duidelijke verschillen tussen hommels en bijen. Hommels zijn namelijk groter en hebben meer haar op hun lichaam. Dit maakt ze beter geschikt voor bestuiving dan bijen. Verder produceren hommels, in tegenstelling tot bijen, geen honing.
Bijen en hommels zijn het makkelijkst te herkennen aan hun harige vacht. Hommels hebben een bontjasje aan met zwarte en warmgele strepen en zijn iets groter dan bijen. Wespen daarentegen zijn kaal en hebben zwarte met felgele strepen. Ze zijn doorgaans ook kleiner dan bijen en hommels.
Bij de hommels hebben, net als bij honingbijen en wespen, alleen de koninginnen en werksters een angel. De mannetjes kunnen niet steken. De angel is bedoeld als verdedigingswapen. Tijdens een steek wordt een geringe hoeveelheid gif via de angel in het lichaam gepompt.
Wat doe je best? Blijf kalm en bel zo snel mogelijk een arts of de nooddienst van het ziekenhuis en leg duidelijk uit wat er is gebeurd. Als de persoon zich duizelig voelt, laat hem dan plat liggen met zijn benen omhoog. Algemene reacties worden behandeld met adrenaline-injecties, antihistaminica en corticosteroïden.
Het probleem is dat de koninginnen voedsel nodig hebben maar dat er nog weinig voedsel te vinden is. Sneeuwklokjes, krokus, blauw druifje zijn belangrijke voedselplanten die vroeg bloeien, plant ze daarom in je tuin.
Een hommel leeft ongeveer één jaar. In het vroege voorjaar komt de koningin uit de grond waar zij overwinterde. Als eerste heeft ze nectar en stuifmeel nodig om te kunnen vliegen en voor de ontwikkeling van haar eierstokken. In onderstaande video legt boswachter Pauline Arends uit hoe een hommel stuifmeel verzameld.
In tegenstelling tot een bijenangel, bevat die van hommels geen weerhaken. Hommels kunnen hun angel dus terugtrekken zonder dat deze loskomt van hun achterlijf. Hierdoor kunnen ze ook meermaals steken. Bij de meeste mensen veroorzaakt een hommelsteek enkel een plaatselijke reactie.
Insecten hebben een chitine huid. Dat is een harde schil waar de angel van het aanvallende insect niet doorheen komt. Dus elkaar steken kan eigenlijk niet gebeuren.
Mensen willen vaak geen hommelnest in de tuin en zullen soms hommels willen bestrijden. Ook rondvliegende hommels worden nog wel eens gedood door de mens uit angst voor steken. Maar dat is helemaal niet nodig. Een hommel is geen agressief dier en ze komen je niet lastig vallen zoals wespen dat kunnen doen.
Bijen zijn er in vele soorten en maten. Hommels zijn grote, dikke bijen met een wollige, kleurrijke beharing. Andere bijen zijn juist klein, slank en bijna kaal. De kleuren variëren van geheel zwart of metaalgroen tot bontgekleurd met rode, witte of gele vlekken.
Bijen steken uit zelfverdediging, om hun nest te beschermen of om eventuele prooidieren te doden. Bij een steek ontstaat een kleine huidwonde en wordt er gif in de wonde gebracht, waardoor een insectensteek pijnlijk kan zijn.
Ze slapen waar ze eten
Ze vallen in slaap op de planten waar ze overdag op vliegen: lavendel, marjoraan, de vlinderstruik, de kaardebol, verschillende distels en wat minder bij peen.
Als de hommel lekker zit te eten, kan je misschien wel even zijn bontjasje aaien.
Hommels zijn bijzonder nuttige beestjes, vooral omdat ze veel voor planten in uw tuin kunnen betekenen. Vaak worden hommels namelijk ingezet door professionele fruittelers om tot een maximale fruitoogst te komen. Hommels zijn namelijk de beste in het bestuiven van verschillende soorten planten.
“Nee, overwinterende hommels hebben een slim trucje ontwikkeld, namelijk het produceren van glycerol als ze worden blootgesteld aan lage temperaturen. Dit zorgt ervoor dat er minder snel ijskristallen in het lichaamsweefsel worden gevormd. Je kunt het eigenlijk zien als antivries”, vertelt Martijn.
Ik had bezoek gehad van een koningin. Alle hommels die je nu ziet, zijn koninginnen. Dit zijn bevruchte vrouwtjes en de enigen onder de hommels die overwinteren. Meestal verlaat de koningin in maart haar overwinteringsplek, maar bij warm weer kan dat ook in februari of zelfs in januari.
Hommels hebben een olie-achtig laagje op hun lijf dat hen beschermt tegen water. Wanneer ze op een bloem landen, laten ze hun (geurende) voetsporen achter. Andere hommels ruiken dit, weten dan dat de bloem al geoogst is en vliegen door naar de volgende. Maar de geur dient ook als een manier om het nest terug te vinden.
Net als bijen voeden hommels zich met nectar; ze gebruiken hun lange, uitrolbare tongen om de nectar uit de bloem op te zuigen. De nectar wordt verzameld en opgeslagen in het nest.
Steken van bijen, hommels en wespen op het lichaam kunnen pijnlijk zijn, maar zijn in de regel niet gevaarlijk voor de hond. Als de angel er nog in zit, moet deze met een pincet verwijderd worden. IJsblokjes die in een doek gewikkeld zijn, verminderen de zwelling en verlichten de pijn.
Een hommelsteek zorgt voor een zwelling rond de plek van de steek en veroorzaakt roodheid en jeuk. Dit kan kort na de steek optreden, maar vaak gebeurt dit past na enkele uren. Dit kan uren of zelfs dagen aanhouden. De plek kan iets uitbreiden.
Vanwege de grootte van een hommel zijn mensen vaak bang voor zijn steek. Goed nieuws: hommels steken alleen als ze zich bedreigd voelen. Als je rustig blijft, zullen ze jou geen pijn doen.