Dyslexie is een aangeboren en erfelijk bepaalde leerstoornis met een neurologische basis, waarbij de kern van het probleem ligt in het vlot lezen en spellen van woorden. Een leerling die één ouder heeft met dyslexie, heeft 40 tot 50% kans ook aanleg te hebben voor dyslexie.
Hoewel we de precieze oorzaak dus niet weten, is wel duidelijk dat dyslexie een neurologische basis heeft. Dit houdt in dat afwijkingen in de hersenen leiden tot verstoringen in het opnemen van talige informatie. Het gaat dan vooral om de verwerking van klanken en letters, dat zich uit in moeite met lezen en spellen.
Verworven dyslexie is vaak het gevolg van een hersenbeschadiging. Dit kan onder meer optreden door: Een hersenbeschadiging door een ongeval. Een infectie die de hersenen aantast, zoals een hersenvliesontsteking.
Dyslexie is een psychisch probleem. Artikel 2.3 van de Jeugdwet beperkt de voorzieningenplicht niet tot problemen vanwege EED en sluit andere vormen van dyslexie ook niet uit. In artikel 1.1 van de Jeugdwet wordt een definitiebepaling van opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen gegeven.
Dyslexie en dyscalculie ontstaan door een combinatie van factoren. Een heel belangrijke factor is erfelijkheid: je hebt dan een foutje in je genen. Als 1 van je ouders of je beide ouders dyslexie hebben, dan is de kans namelijk veel groter dat jij ermee geboren wordt.
Dyslexie gaat vaak samen met andere problemen en stoornissen. We noemen dit comorbiditeit. Het is het samengaan van één of meerdere stoornissen. Uit onderzoek blijkt dat stoornissen zoals ADD, dyslexie en autisme vaker dan gemiddeld in combinatie met elkaar kunnen voorkomen.
Mensen met dyslexie hebben vaak een sterk ontwikkeld visueel geheugen. Dit helpt om innovatief en creatief te denken. Ook leggen ze sneller verbanden en leren ze om zichzelf op een andere manier uit te drukken dan met taal.
Kinderen met dyslexie ervaren problemen op het gebied van technisch lezen. Ze vinden het lastig om letters om te zetten in klanken en om die klanken samen te voegen tot woorden. Het aanleren van deze zogenaamde klank-tekenkoppelingen kost kinderen met dyslexie meer tijd en energie.
visuele dyslexie: veroorzaakt moeite met het lezen en begrijpen van teksten. auditieve dyslexie: veroorzaakt moeite met het interpreteren en het begrijpen van geluid. attentionele dyslexie: veroorzaakt moeite met het lezen van woorden in zinsverband, doordat er te veel woorden en letters zichtbaar zijn.
Dyslexie gaat nooit over. Je kunt wel leren om er minder last van te hebben. Daarnaast kan het veel oefenen helpen om steeds iets beter te worden in het lezen en spellen. Niet ieder kind met dyslexie heeft veel moeite met zowel het lezen als de spelling.
Het is na een behandelperiode nog steeds te verwachten dat een leerling met dyslexie een achterstand heeft op het gebied van lezen en spellen in vergelijking met klasgenoten zonder dyslexie. De dyslexie zal nooit helemaal overgaan.
Je kan dyslexie niet doen verdwijnen. Je kan er alleen mee leren omgaan. Zo weegt dyslexie minder zwaar.
Vanaf welke leeftijd kan je testen op dyslexie? Je kind mag vanaf zijn zevende levensjaar getest worden op dyslexie. Als je wilt dat de test vergoed wordt, moet deze voor het twaalfde levensjaar van je kind uitgevoerd worden.
Bij mensen met dyslexie kan er een 'stoornis' (zo noemen we dit in het medische model) zijn met het automatisch verwerken van informatie die via de kanalen van de ogen en oren naar de hersenen gaat. Dit wordt het automatiseringstekort genoemd en heeft betrekking op verwerkingsprocessen in de hersenen.
Een bekende beschrijving van dyslexie is dat het lijkt alsof de letters verspringen. De letters staan er wel en ze zijn los van elkaar ook prima te lezen maar het is lastig om snel woorden te herkennen.
Mensen met dyslexie zijn over het algemeen goed in het waarnemen van de dingen in hun omgeving, het zien van grote gehelen maar ook van details die anderen niet altijd opvallen. De meeste dyslectici denken ook op een sterk visuele (en minder talige) manier.
Op hele jonge leeftijd dyslexie herkennen kan moeilijk zijn. Er kunnen al wel een aantal signalen zijn, zoals allergisch lijken te zijn voor boeken, slecht versjes kunnen onthouden, moeite met het verschil van links en rechts en moeite hebben met de namen van kleuren.
Belemmeringen in het onderwijs
Dit heeft ernstige gevolgen voor het volgen van onderwijs en belemmert kinderen om hun capaciteiten te ontwikkelen. Veel kinderen met dyslexie kiezen ook een onderwijsniveau dat lager id dan ze op grond van hun intelligentie aan kunnen.
Dyslexie in het voortgezet onderwijs
extra examentijd krijgen;gebruikmaken van hulpmiddelen zoals een daisyspeler of een computer met spellingcontrole;extra begeleiding krijgen bij lezen, spelling of taal. Dit gebeurt vaak in samenwerking met een onderwijsbegeleidingsdienst of een remedial teacher.
Dyslexie is de algemene term voor ernstige lees- en/of spellingproblemen, die internationaal ook wordt gebruikt. Ernstige dyslexie (ED) is een Nederlandse term, die vooral met regelgeving voor vergoede zorg in Nederland te maken heeft (tot 1 januari 2022 werd gesproken van EED, Ernstige Enkelvoudige Dyslexie).
Iemand met dyslexie heet een dyslecticus of dyslectica, meervoud respectievelijk dyslectici en dyslecticae, maar wordt geslachtsneutraal meestal 'dyslect' (meervoud 'dyslecten') genoemd.
Doordat bepaalde taken veel meer tijd kosten, kan aandacht en concentratie verslappen en het zelfvertrouwen verminderen. Andere leer- en gedragsproblemen kunnen de dyslexie verergeren.
ontwikkelen van faalangst; moeite met aansluiting bij leeftijdgenoten of volwassenen door verminderde sociale acceptatie; schroom om aan een vervolgopleiding of baan te beginnen; vermijden van bepaalde taken op sociaal gebied zoals vrijwilligerswerk en bestuurswerk.
Dyslexie is voor een deel erfelijk. Dat wil zeggen dat de kans groter is dat een kind dyslexie heeft als één van de ouders dyslexie heeft. Kinderen van wie één van de ouders dyslexie heeft, hebben ongeveer een vier keer grotere kans om dyslexie te ontwikkelen dan kinderen van wie de ouders geen dyslexie hebben.