Depersonisatie is onschuldig en niet gevaarlijk. Het komt ook vaak voor. Een brede schatting is dat 34-70% van de bevolking wel eens deze ervaringen heeft gehad. Een kleine groep hiervan heeft er last van.
Sommige mensen met depersonalisatie hebben het gevoel buiten hun eigen lichaam te treden en zichzelf te bekijken als een toeschouwer. Depersonalisatie wordt vaak beschreven als erg onprettig en kan leiden tot (heftige) angstgevoelens.
Symptomen van depersonalisatie en derealisatie
Angst om gek te worden, uit elkaar te vallen, dat er iets mis is in de hersenen. Paniekaanvallen door angstige en negatieve gedachten. De omgeving voelt niet vertrouwd (bij derealisatie). Zichzelf als toeschouwer zien en/of horen (bij depersonalisatie).
Het komt voor bij vermoeidheid of overbelasting door slaaptekort.Ook alcohol en drugs, middelen die je lichaam en hoofd vermoeien, veroorzaken deze ervaringen. Zelfs bij eerste tekenen van griep komt het voor, of als je opgaat in muziek of bij het hebben van seks.
Wat is depersonalisatie? Je kunt depersonalisatie zien als een verdedigingsmechanisme van het brein bij overprikkeling of langdurige stress. Het komt vaker voor bij mensen die in hun jeugd traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt.
Het realiteitsbesef is wel normaal gedurende de episoden van depersonalisatie- en/of derealisatie. Je hebt dus wel door dat je waarneming niet helemaal klopt. De episoden kunnen een aantal uren tot dagen aanhouden.
Het voelt alsof u soms 'losraakt van uzelf of van de omgeving'. Dit heet dissociatie. Alles om u heen lijkt bijvoorbeeld vreemd of wazig. Of het voelt alsof uw lichaam niet van uzelf is.
Is dissociatie gevaarlijk? Dissociatie is ongevaarlijk. Je bent teveel naar binnen en op jezelf gericht en daardoor minder bezig met de buitenwereld. Je raakt het contact met de wereld om je heen kwijt.
Mensen met alexithymie hebben vaak naast de bovengenoemde symptomen te lijden van chronische dysforie of uitbarstingen van schreeuwen of woede. Bij het vragen naar gevoelens kunnen de meesten zich redelijk uiten, maar lijken verward bij vragen over details.
Je snapt jezelf niet meer. Je gevoelens worden negatiever. Je begint zwart -wit te denken, in extremen, er is geen ruimte meer voor reflectie, alles voelt te veel en je voelt je snel overweldigt. Ook lijkt het alsof sommige functies en vaardigheden je niet meer zo goed lukken.
Structurele dissociatie ontstaat doordat iemand op jonge leeftijd zoveel onveiligheid en machteloosheid heeft ervaren dat de persoonlijkheid gefragmenteerd is geraakt. In plaats van de persoonlijkheid als één geheel te ervaren, is de persoonlijkheid bij deze mensen opgebouwd uit verschillende afgesplitste delen.
Bij de meeste mensen is het een gevolg van vermoeidheid en overbelasting. Het komt bijvoorbeeld door slaaptekort. Maar ook alcohol en drugs vormen een belasting voor lichaam en geest, waardoor je eerder dit soort vreemde ervaringen kunt krijgen. Ook bij de eerste tekenen van griep en verkoudheid komen ze geregeld voor.
Er bestaat echter geen medicijn tegen dissociatie. Het kan zijn dat je door je psychische klachten moeite hebt met alledaagse dingen, zoals het huishouden doen, je rekeningen op tijd betalen of de deur uit komen. Als dat bij jou ook zo is, is professionele ondersteuning op dat gebied misschien fijn of nodig.
Wat is dissociatie? In het kort: Dissociatie is een beschermingsmechanisme dat je in staat stelt om nare ervaringen en de herinneringen daaraan te ontlopen. Bij dissociatie zijn bepaalde functies in de hersenen verstoord, zoals het bewustzijn, geheugen of de waarneming van de omgeving.
Sommige mensen hebben tijdens hun eerste aanval het gevoel dood te gaan. In een mildere vorm hebben mensen het gevoel er niet helemaal bij te zijn. Vaak zeggen patiënten zich bewust te zijn van de mensen om hen heen, maar niet met hen te kunnen praten.
Het gevoel 'los te raken van uzelf of van uw omgeving' heet dissociatie. Dingen die u dan bijvoorbeeld merkt: De tijd lijkt veel sneller of langzamer te gaan dan normaal.U vergeet (belangrijke) dingen die u heeft meegemaakt.
Gewoonlijk zijn ze te omschrijven als: 'zweverigheid', beverigheid, vage angst of onrust, verlamming, het gevoel dat de omgeving wazig of onecht wordt, het gevoel zelf onecht of 'als een pop' te worden. Deze gevoelens kunnen een signaal worden waarop je kunt leren reageren om te voorkomen dat je helemaal wegglijdt.
Zelfvervreemding is een overlevingsstrategie om de gehechtheid aan mishandelende of niet- aanwezige verzorgers in stand te houden door het zelf te verloochenen en als 'slecht' of 'niet om van te houden' te beschouwen.
Jaarlijks krijgen ongeveer 4000 mensen in Nederland de diagnose Dissociatieve identiteitsstoornis. Een dissociatieve stoornis is een psychische stoornis, waarbij dissociatie het belangrijkste en meest centrale kenmerk is.
De 'dissociatie' is een angstige ervaring omdat je niet meer weet wat er gebeurt. Mensen met borderline kunnen ook paranoïde ideeën hebben en bijvoorbeeld denken dat ze worden achtervolgd. Voor iemand met borderline kan het zelfbeeld of zelfgevoel enorm veranderen.
Therapie bij DIS
De meest gekozen therapievorm bij een dissociatieve identiteitsstoornis is psychotherapie. Deze therapie is vaak zwaar en pijnlijk doordat traumatische herinneringen naar boven komen. Tijdens de behandeling kan iemand met DIS veel emotionele crises doormaken.