In het algemeen kan biobased bouwen in eerste instantie duurder uitvallen vanwege de kosten van grondstoffen zoals hout of stro. Echter op langere termijn valt er geld te verdienen, zodra de woning of kantoorpand is gerealiseerd.
Biobased bouwen is gezonder, comfortabeler en klimaat- en milieuvriendelijker. Bij de bouw van een gemiddelde woning komt nog steeds veel CO2 vrij door de materialen die er gebruikt worden. Zo is de productie van cement goed voor 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot.
Van den Brand: “Afhankelijk van de variant wordt bij een investering in bouwkosten van 3% - 6% respectievelijk 30 tot 60% CO2 gereduceerd. Men denkt bij circulair bouwen vaak aan hout- en/ of CLT-bouw met bouwkosten van 15% of hoger ten opzichte van traditioneel bouwen.
Biobased bouwmaterialen zijn bouwmaterialen gemaakt van dierlijk materiaal of van schimmels, planten, bacteriën die ecologisch verantwoord geteeld, geoogst, gebruikt en hergebruikt worden. Deze definitie is afgestemd met de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen.
Deze doelen kunnen met elkaar verbonden worden door in te zetten op biobased bouwen: een vorm van circulair bouwen waarbij je gebruik maakt van duurzame grondstoffen die steeds opnieuw aangroeien, zoals vlas, hennep, olifantsgras of stro.
“Schelpen, hout, vezels, allemaal afkomstig uit de korte cyclus en regeneratief.” Zo krijg je bijvoorbeeld isolatiemateriaal van riet of lisdodde, vezelplaten van zeewier en vloeren van riet en schimmelweefsel. Maar ook hout, zeker als het onbewerkt is, is een biobased bouwmateriaal.
Steen of zand zijn wel natuurlijke materialen maar niet biobased, omdat het heel lang duurt voordat deze materialen zijn gevormd.
Biobased betonproducten bevatten voor een deel hernieuwbare grondstoffen zoals bamboe, houtsnippers of andere materialen met een biobased koolstofgehalte of samenstelling, zoals miscanthus. Beton haalt zijn sterkte voor een groot deel uit grindfracties en cement, zodat deze voldoen aan de kwalitatieve eisen.
Hout is de belangrijkste biobased grondstof. In de bouw kennen we ook een toenemend gebruik van bijvoorbeeld stro, hennep, jute en producten ontwikkeld uit natuurlijke suikers, zoals Bioplastics (biorenewables).
Biobased isolatie, vertegenwoordigt een belangrijke stap voorwaarts in duurzaam bouwen. Dit type isolatiemateriaal wordt vervaardigd uit natuurlijke, hernieuwbare bronnen zoals hennep, vlas, schapenwol en gerecycled katoen.
Toch is circulair bouwen vandaag nog altijd duurder dan traditioneel bouwen. Dat geldt echter enkel wanneer we de traditionele, kortetermijnvisie aanhouden. Want circulair bouwen overstijgt dat kortetermijndenken, niet enkel op het vlak van materiaalgebruik en bouwmethodiek, maar ook op het financiële vlak.
Waarom zijn de prijzen voor bouwmaterialen zo gestegen? In het voorjaar van 2021 ontstond een groot tekort aan hout, waardoor de prijs van dit bouwmateriaal flink omhoog ging. Ook de prijzen voor staal, bijvoorbeeld wapeningsstaal voor beton is met meer dan 50% gestegen.
De bouw van een doorsnee-eengezinswoning is in een jaar 37.000 euro duurder geworden, blijkt uit berekeningen van de Bouwunie. Dat schrijft Het Nieuwsblad. 'In december 2021 kostte de bouw van een eengezinswoning gemiddeld 270.000 euro.
Prefab is duurzamer dan traditionele bouw
Bomen waar het hout van wordt gemaakt hebben tijdens hun leven veel CO2 opgeslagen. Wanneer dit hout onderdeel blijft van een bouwwerk, functioneert dit als CO2 opslag. Bovendien wordt er bijna 40% aan transportbewegingen richting de bouwplaats bespaart bij prefab bouwen.
De basisprincipes van ecologisch bouwen
Promotie van natuurlijke energiebronnen; Het verminderen van de hoeveelheid afval en uitstoot; Het verbeteren van de kwaliteit van leven voor degenen die van het gebouw gebruik maken; Het reduceren van de onderhoudskosten van gebouwen.
Wat zijn ecologische bouwmaterialen? Ecologische bouwmaterialen bestaan uit zo goed als onuitputtelijke natuurlijke grondstoffen met zo weinig mogelijk chemische additieven. De belasting voor het milieu is dus minimaal én ze hebben geen schadelijke gevolgen voor de gezondheid.
Bos waar geen nieuw bos voor in de plaats komt, kan bovendien geen CO2 meer opnemen: houtkap versterkt zo de klimaatverandering. Verder is het nadelig als 'echte' natuur moet wijken voor productiebossen. Dan komt er kwalitatief minder bos in de plaats van oer bossen.
Hout heeft daarnaast, in vergelijking met andere fossiele materialen, zoals beton, aluminium, staal en kunststof, voor de winning en productie zeer weinig energie nodig wat dus leidt tot een lagere CO2-uitstoot (1,1 ton/m3). Ook heeft hout als natuurproduct geen schadelijke emissies tijdens de gebruiksduur.
Hout is in principe erg milieuvriendelijk: het is een hernieuwbare grondstof, geschikt voor hergebruik en het vereist niet zo veel fossiele brandstoffen. Daarnaast is het volledig biologisch afbreekbaar.
Gebruik van hout in plaats van beton verlaagt niet alleen het energieverbruik en daarmee de CO2 uitstoot in het productieproces. Bij de groei van bomen wordt er juist ook CO2 opgeslagen in het hout. In één m3 hout zit ruim 750 kg CO2 opgeslagen (afhankelijk van de houtsoort).
Zo'n 80 procent van de CO2-uitstoot van de productie van beton komt voor rekening van cement. Vanwege de fossiele brandstoffen die gebruikt worden om die temperatuur te bereiken (2 tot 3 procent van de totale jaarlijkse energieconsumptie gaat naar de productie van cement), maar meer nog door het chemische proces zelf.
Grind-zand is betongrind 4-16mm en betonzand 0-8mm voorgemengd en geschikt om beton met niet constructieve eisen mee te maken. Bijvoorbeeld funderingen voor tuinmuren, betonpoeren, enzovoort.
Zand is een belangrijk bouwmateriaal.
Biogeen zand (bio: leven, geen: gemaakt door) is van een organische samenstelling en komt vooral uit de zee. Het kan zowel van dierlijke als van plantaardige afkomst zijn, en is door de aanwezige kalk vaak licht van kleur. De meest algemene bronnen van dit organische zand zijn de skeletoverblijfselen van zeeorganismen.