Ruim 2 miljoen Belgen liepen risico op armoede of sociale uitsluiting. Alles bij elkaar genomen, liepen 2.142.000 Belgen in 2021 een risico op armoede of sociale uitsluiting.
In België lag het armoederisico op 14%. Het aandeel personen onder de armoededrempel lag in 2020 in de 27 landen van de Europese Unie (EU27) op 17% van de bevolking.
In 2019 hadden 574 duizend huishoudens een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Dat is 7,7 procent van alle huishoudens. In 2014, in de nasleep van de economische crisis, was het percentage huishoudens onder de lage-inkomensgrens nog 8,5 procent.
In 2019 maakte 6,2 procent van de Nederlandse bevolking deel uit van een huishouden met een inkomen onder de lage-inkomensgrens en liep aldus risico op armoede. Dat is iets minder dan in de twee voorgaande jaren, toen 6,3 procent van de bevolking van een laag inkomen moest rondkomen.
Eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen lopen meer risico
In de Veenkoloniën leven eenoudergezinnen met minderjarige kinderen relatief vaak in armoede (23,1% in 2019).
Voor België is de armoedegrens een inkomen van € 13.023 netto per jaar, ofwel € 1.085 netto per maand voor een alleenstaande, of € 27.348 netto per jaar of € 2.279 netto per maand voor een huishouden van twee volwassenen en twee kinderen (< 14 jaar).
De lage-inkomensgrens staat voor een vast koopkrachtbedrag en wordt jaarlijks gecorrigeerd voor de prijsontwikkeling. In 2020 lag de grens voor een alleenstaande op netto 1 100 euro per maand. Voor een paar zonder kinderen was dat 1 550 euro, en voor een paar met twee minderjarige kinderen 2 110 euro.
In landen met naar verhouding weinig inkomens onder de armoedegrens zijn in beginsel ook de inkomensverschillen tussen personen beperkt. Nederland hoort met Slowakije, Slovenië, Tsjechië, Finland en België tot de meest egalitaire landen.
Armoede die voor de samenleving niet goed zichtbaar is en die veelal veroorzaakt wordt doordat mensen niet of onvoldoende gebruikmaken van inkomensondersteunende voorzieningen.
Armste landen ter wereld
De meeste ontwikkelingslanden bevinden zich Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Azië. De allerarmste landen bevinden zich in Afrika: Centraal-Afrikaanse Republiek, Zuid-Soedan, DR Congo en Burundi behoren tot de armste landen ter wereld.
Volwassenen met een bijstandsuitkering leven vaker met een lager inkomen dan werkenden en hebben het meeste risico op armoede. Zelfstandigen hebben een groter armoederisico dan mensen in loondienst. Daarnaast hebben niet-westerse migranten en statushouders vaker een laag inkomen en risico op armoede.
Mensen uit een huishouden met een inkomen onder de armoedegrens leven gemiddeld ongeveer 5 jaar korter dan mensen met een hoger inkomen. Het verschil in gezonde levensjaren bedraagt zelfs 14 jaar.
Armoede of pauperisme is volgens de definitie van de Verenigde Naties het niet kunnen voorzien in de primaire levensbehoeften, noodzakelijk om een menswaardig bestaan te kunnen leiden. Primaire levensbehoeften zijn schoon en drinkbaar water, voedsel, kleding, huisvesting en gezondheidszorg.
Ruim 2 miljoen Belgen liepen risico op armoede of sociale uitsluiting. Alles bij elkaar genomen, liepen 2.142.000 Belgen in 2021 een risico op armoede of sociale uitsluiting.
De meeste armoede komt echter voor in Midden- en Oost-Europa. In vrijwel alle landen in deze regio is meer dan de helft van de bevolking arm. Dit aandeel loopt op tot 90% of meer in Letland en Roemenië. Wel kennen deze landen een hoge mate van zelfvoorziening, vooral op het platteland.
Een laag inkomen is een inkomen dat niet hoger is dan 120% van het sociaal minimum. Dit houdt in dat de maximale netto bedragen per huishouden als volgt zijn: Voor alleenstaanden of alleenstaande ouders van 21 jaar en ouder is het maximale nettobedrag € 1322,18 per maand (inclusief vakantietoeslag);
Iets niet kunnen betalen. Vaag zijn over hun financiële situatie. Onvoldoende werk of opleiding hebben. Fysieke of psychische problemen hebben.
Moldavië ligt in Oost-Europa en is qua oppervlakte vergelijkbaar met Nederland, maar dan met 5 keer zo weinig inwoners. Het is veruit het armste land van Europa, en er is veel corruptie.
Rotterdam had het hoogste aandeel arme inwoners (10,9%), direct gevolgd door Amsterdam (10,5%) en Den Haag (10,3%). Deze hoge armoedepercentages hangen samen met de bevolkingssamenstelling in de drie steden.
Nederland staat met een gemiddeld netto-vermogen van bijna 129.000 euro per persoon op de vierde plek in de ranglijst van rijkste landen ter wereld. De lijst is samengesteld door de Duitse verzekeraar Allianz in het Global Wealth Report over 2020.
Huishoudens met een middeninkomen hebben een jaarinkomen tussen € 41.000 tot € 56.500 voor eenpersoonshuishoudens en tussen de € 45.000 en € 75.000 voor meerpersoonshuishoudens (prijspeil 2022). Dit zijn de landelijke inkomensgrenzen voor middeninkomens.
Eind 2021 maakte het vorige kabinet bekend € 3,2 miljard te steken in een verlaging van de energiebelasting. Ook werd een eenmalige energietoeslag van ongeveer € 200 per huishouden aangekondigd om de gevolgen voor mensen met een inkomen rond bijstandsniveau te verzachten. Dat geldt ook voor ouderen met lage inkomens.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft een voorzichtige benadering: als men de laagste en hoogste 30% van de bruto inkomens zou uitsluiten dan zou een middeninkomen tussen de € 35.000 en de € 70.000 bedragen. Zie ook: inkomen, middenklasse, gemiddeld inkomen.