Tot nu toe wordt geadviseerd om een lipidenprofiel, oftewel 'het cholesterol' na 8 uur vasten te bepalen. Meestal komt dat neer op een nuchtere ochtendbepaling.
Cholesterol meten via je arts
Via de huisarts krijg je een verwijzing om bloed te laten prikken. Je arts vertelt je of het nodig is dat je nuchter komt en hoe lang van te voren je niet mag eten of drinken. Na het bloed prikken krijgt de arts na ongeveer 3 dagen de uitslag.
Het lipidenprofiel
Het Medisch Contact verduidelijkt dat de variatie in de tijd voor nuchtere en niet-nuchtere waardes vergelijkbaar is, net als de associatie met de kans op hart- en vaatziekten. Alleen bij een erg hoge triglyceridenwaarde (>5 mmol/l) valt een nuchtere bepaling te overwegen.
Soms kunnen je cholesterolwaarden licht schommelen, hooguit 10 tot 15%. Dan worden twee metingen uitgevoerd met enkele weken ertussen. Onderbelicht maar niet onbelangrijk is die derde speler bij de cholesterolbepaling: de triglyceriden of bloedvetten.
Het probleem ontstaat echter wanneer er teveel cholesterol is dat opgehoopt blijft in de vaatwand. Dit zorgt voor een vernauwing wat bloed en zuurstoftoevoer verslechterd. Dit zorgt voor bijvoorbeeld het hebben van etalagebenen, sneller moe worden of andere doorbloedingsklachten.
Haver, peulvruchten en fruit die pectine bevatten (zoals citrusvruchten, appels en grapefruits) helpen om je cholesterol te verlagen. In je darmen gaan de pectinevezels een verbinding met gal aan. Daardoor worden er minder vetten door je lichaam opgenomen.
Brood. De meeste soorten brood bevatten weinig verzadigd vet. Alleen aan de luxe broodsoorten wordt vet toegevoegd. Het is wel verstandig om vooral bruine en volkoren soorten te kiezen, omdat deze rijker zijn aan voedingsvezels, vitamines en mineralen.
Normaalwaarden cholesterol
Je totale cholesterol zou niet hoger dan 200 tot 238 mg/dl zijn. Wanneer je totale cholesterolgehalte boven de 240 mg/dl is, wordt het zelfs gevaarlijk en met je je cholesterol verlagen. Naast de totale cholesterol waarde heb je ook de LDL en de HDL waarde.
Dit is nodig omdat ze dan je bloedwaardes nauwkeurig kunnen bepalen. Dit geldt mogelijk ook voor periodieke controles bij diabetes. Voor onderzoeken naar je glucose (bloedsuikerspiegel) mag je sinds kort wel weer gewoon eten en drinken. Vaak kunnen de niet-nuchtere waardes goed met elkaar worden vergeleken.
hoger dan 1,0 mmol/l bij mannen. hoger dan 1,2 mmol/l bij vrouwen.
Klachten. Van een verhoogd cholesterol merk je meestal niets. Enkel bij mensen met een familiaire hypercholesterolemie, zijn er soms aan de buitenkant symptomen waar te nemen zoals verdikkingen in de pezen, bij de knokkels, op de handrug. Of een witte ring rond het regenboogvlies (de iris) van het oog.
Mocht er uit de test een hoger gehalte dan vijf komen, dan is dat geen reden voor paniek. Het cholesterolgehalte in ons lichaam schommelt namelijk van nature. Een hoge waarde kan een uitschieter zijn. Er zijn dan ook meerdere metingen nodig om een betrouwbaar beeld te krijgen.
Ook door stress kun je een hoge cholesterol hebben. Veel stress verhoogt het hormoon cortisol. Dit heeft op zijn beurt een effect op de verwerking van vet en suikers. Wat daarop volgt is een verhoging van de cholesterolwaarden.
Over een normaal cholesterolgehalte zegt de Hartstichting het volgende: Lager dan 5,0 mmol/l is normaal. Tussen 5,0 en 6,4 mmol/l is licht verhoogd. Tussen 6,5 - 8,0 mmol/l is verhoogd.
Om je cholesterol te verlagen, kan het daarom helpen om een ontbijt te maken waarin je wat minder producten met relatief veel verzadigde vetten (boter, volvette kaas en zuivel) eet en wat vaker producten rijk aan onverzadigde vetten (plantaardige margarines, avocado, noten en zalm) in je voeding probeert op te nemen.
Gefilterde koffie, zoals filterkoffie, oploskoffie, koffie van koffiepads, percolatorkoffie en de meeste automatenkoffie verhoogt het cholesterol daarom niet of nauwelijks. Ongefilterde koffie, indien dit type koffie dagelijks gedronken wordt, kan het cholesterol- gehalte in het bloed verhogen.
In kaas, melk en andere melkproducten zit verzadigd vet, wat het LDL-cholesterol verhoogt. Toch zijn het producten die goed zijn voor je gezondheid. Kies daarom voor producten met minder vet, zoals 20+ en 30+ kazen, mozzarella, hüttenkäse en zuivelspread en voor halfvolle en magere melk(producten).
Aardappels en cholesterol
Aardappels bevatten geen vet. Voedingsmiddelen zonder verzadigd vet, zoals aardappels, dragen bij aan het behoud van een normale concentratie LDL-cholesterol in het bloed.
Havermout koekjes
Havermout verminderd het slechte LDL cholesterol en houdt het goede HDL cholesterol op peil. Havermout bevat veel vezels voor een goede darmwerking. Daarnaast bevat het veel essentiële vitamine, mineralen en spoorelementen. Aan de havermoutkoekjes is geen suiker toegevoegd.
Toch is pindakaas gezond
Maar omdat pindakaas voor ruim de helft uit vet bestaat, is het behoorlijk calorierijk: ongeveer 630 kilocalorieën per 100 gram, veel meer dan bijvoorbeeld volvette kaas (ongeveer 390 kcal) of boterhamworst (309 kcal). Toch is het een gezonde vervanger van zulk hartig beleg.