Alle veengrond staat standaard op 250 NLV (stikstof leverend vermogen). In werkelijkheid zitten er grote verschillen in veengronden tussen de N-levering, onder andere afhankelijk van de veensoort. Een potentiële indicatie hiervoor is het kenmerk N-totaal op de bodemuitslagen.
De Nederlandse stikstofuitstoot is de hoogste van Europa: per hectare stoten we ongeveer 4 keer zo veel uit als het EU-gemiddelde. Van de Nederlandse uitstoot naar de lucht bestaat ongeveer 65% uit ammoniak (NH3) en 35% uit stikstofoxiden (NOx).
Lees door over het huidige stikstofprobleem
Die condities zijn in Nederland nog altijd zeer matig. De depositie is sinds 1990 met circa 45% gedaald (zo'n 40% voor ammoniak en ruim 50% voor stikstofdioxide). Maar op ongeveer driekwart van het Nederlandse natuuroppervlak komt nog steeds te veel stikstof terecht.
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit raadt u aan om u te houden aan de standaard gebruiksnorm voor dierlijke mest. Deze is 170 kilogram stikstof per hectare per jaar. Houd hier ook rekening mee bij het maken van uw bemestingsplan voor 2022.
De meeste planten kunnen stikstof alleen in minerale vorm uit de bodem opnemen. Verbindingen met stikstof komen ook voor in explosieven. Veel chemische verbindingen zoals ammoniak, salpeterzuur, nitraten en cyaniden bevatten stikstof.
“De stikstofemissie is vooral in bepaalde gebieden erg hoog, vooral in noordwest-Duitsland, waar relatief veel veehouderij is”, legt Ehlers uit. Maar omdat Duitsland een veel groter landoppervlakte heeft dan Nederland, is de uitstoot relatief minder.
Als er te veel schadelijke stikstofverbindingen in de lucht, het water of de bodem zitten, overwoekeren die planten andere begroeiing die minder goed gedijt in een stikstofrijke omgeving, zoals heide en zeldzame planten. Met die planten verdwijnen ook de insecten en vlinders die van die planten leven.
Waar het gemiddelde totale stikstofgehalte op 4 kilo per kuub mest ligt, varieert dit bij 95 procent van de mestmonsters tussen de 2,6 en 5,4 kilo per kuub.
De gebruiksnorm voor stikstof uit dierlijke mest is 170 kilogram per hectare landbouwgrond.
Gebruiksnorm stikstof dierlijke mest
Volgens de stikstofgebruiksnorm voor dierlijke mest is het in beginsel toegestaan om 170 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare per jaar uit te rijden. Als u een derogatievergunning heeft, mag er meer dierlijke mest gebruikt worden.
Zonder stikstof zouden er geen cellen zijn, geen leven. Omdat het element essentieel is voor de opbouw van eiwitten. Maar terwijl grote landbouwregio's te veel stikstof in de natuur brengen, neemt het gehalte aan bruikbare stikstof in veel ecosystemen al decennialang af.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
In principe is stikstof geen probleem. Sterker nog, het is een voedingsstof voor planten. Het wordt een probleem als er te veel stikstof neerslaat. In Nederland is dat al decennia aan de hand: de opeenstapeling van stikstof in de bodem is schadelijk.
6. Heeft alleen Nederland een stikstofprobleem? Nee, de Habitatrichtlijn van de EU verlangt van iedere lidstaat dat die zijn biodiversiteit beschermt. De uitspraak van het Europees Hof over de Nederlandse aanpak geldt voor alle EU-landen.
Ook in België boze boeren
Ook België heeft een grote landbouwsector in relatief klein grondgebied. "Waar wij nog een heel klein beetje ruimte hebben, is de grenswaarde in Vlaanderen echt 0,0", zegt De Vries. "Die mogen dus helemaal geen extra stikstof uitstoten rondom natuurgebieden."
Stikstofgebrek kan ontstaan door het onderwerken van stro en houtsnippers omdat voor de afbraak van deze stoffen, de bacteriën stikstof onttrekken aan de bodem. Compost en dierlijke mest, bloedmeel en hoornmeel zijn natuurlijke bronnen van stikstof. Bloedmeel en hoornmeel zijn verkrijgbaar in poedervorm.
De hoeveelheid stikstof hangt af van hoeveel melk een koe in een jaar produceert (in kilogram) en van het ureumgehalte (in milligram voor elke 100 gram melk). Ook de hoeveelheid fosfaat hangt af van de melkproductie.
Een pony of paard produceert op jaarbasis resp. 29,3 en 53,7 kg stikstof en resp. 11,7 en 22,4 kg fosfaat. Afhankelijk van de frequentie van mesten, soort strooisel en aantal uren weidegang zal een pony/paard tussen de 4,4 en 15 m³ stalmest produceren.
Wanneer compost vooral als mest wordt gebruikt, is de hoeveelheid stikstof bepalend voor de landbouwkundige waarde. Sommige GFT-composten kunnen tot wel 10 kg stikstof per ton bevatten. In de regel bevat compost rond de 5 kg stikstof per ton.
Bij een gemiddelde van 4 kg stikstof per m³ mest komt er dus 120 tot 240 kg stikstof per ha beschikbaar voor het grasland uit drijfmest. In het bemestingsplan wordt exact uitgerekend hoeveel kuub moet worden bemest voor de eerste snede. Maar minstens zo belangrijk is de vraag: wat er ín de mest zit.
De variatie in de bemesting per ha grasland tussen bedrijven bedraagt circa 115 tot 325 kg werkzame stikstof per ha. Melkveebedrijven in de Zandregio bemesten in 2019 gemiddeld circa 20 kg werkzame stikstof per ha grasland minder dan het gemiddelde van de vijf voorgaande jaren.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem. De meeste uitstoot van ammoniak komt dan wel van de boeren, maar ze zijn zeker niet de enige die ammoniak uitstoten.
Vogelsoorten als de korhoen en de tapuit worden ernstig bedreigd, de duinpieper is al verdwenen en ook de boomleeuwerik lijdt volgens het WNF onder de stikstof. Sterke dalers onder de vlinders zijn de kleine heivlinder en het gentiaanblauwtje. Onder de reptielen gaat het slecht met de levendbarende hagedis.
Stikstof is een scheikundig element en CO2 een scheikundige verbinding. Een chemisch element is niet meer splitsbaar. Dat is anders met CO2, wat een verbinding is van het element koolstof (de letter C) met twee elementen zuurstof (de letter O).