Omdat de hoeveelheid zwerfafval alleen maar toeneemt, heeft de overheid begin vorig jaar al besloten om statiegeld op blikjes in te voeren. Net als nu al geldt voor kleine plastic flesjes gaan consumenten voor elk blikje straks 15 cent statiegeld betalen, dat ze terugkrijgen bij inlevering van de lege verpakkingen.
Statiegeld op kleine flesjes en blikjes
Sinds 1 juli 2021 zitten op kleine PET-flesjes 15 cent statiegeld. Je herkent de flesjes aan het statiegeldlogo.
Vandaag is vanuit Afvalfonds Verpakkingen bekend gemaakt dat blikjes opgenomen zullen worden in het systeem van Statiegeld Nederland. Het nieuwe statiegeldsysteem met blikjes zal ingevoerd worden per 1 april 2023. Vanaf die datum stromen de blikjes met statiegeld de markt op.
Tachtig drankblikjes maakt ongeveer een kilo. En dat levert vandaag de dag zo'n 50 cent op (prijzen fluctueren nogal). Tenminste, als het om aluminium zijn. Drankblikjes van sommige biermerken kunnen ook van ijzer zijn.
Voor ieder blikje dat supermarkten innemen krijgen ze (omgerekend) 0,0209 euro en voor ieder flesje 0,0261 euro. Omdat het gaat over honderdduizenden flesjes en blikjes per machine, lopen de inkomsten jaarlijks in de duizenden euro's. Zo worden ze volledig gecompenseerd voor de kosten die ze maken.
De blikjes kunnen, net als de plastic flessen, vanaf 1 april 2023 worden ingeleverd bij de reverse vending machine (RVM) in de supermarkt. Daarnaast zijn er nog duizenden innamepunten waar de blikjes gedoneerd kunnen worden. Dat statiegeld wordt dan overgemaakt aan een goed doel of de sportvereniging.
Een blikje voor frisdrank of bier woog in 1992 nog 11,4 gram. Inmiddels is het gewicht teruggebracht tot 9,9 gram. De wanddikte van een blikje was in 2006 nog 0,103 mm. Door nieuwe technieken is die op dit moment verdund tot 0.097 mm.
In veel gemeenten kun je metalen verpakkingen (bier- en frisdrankblikjes, soepblikken, aluminium schaaltjes) samen met het plastic inleveren. Grote stukken metaal (zoals sloopafval en oude fietsen) kun je als grofvuil inleveren bij de gemeente. Of breng het naar een oud-ijzerhandel: daar krijg je er nog geld voor.
Vanaf 31 december komt er ook statiegeld op blikjes in Nederland. Per blikje zal dat, net als de kleine flesjes, om 15 cent gaan. In Duitsland gaat het zelfs om 25 cent per blikje. Flesjes en blikjes die gekocht zijn in Nederland kun je niet inleveren in Duitsland en andersom evenmin.
Helaas wordt afval in de meeste appartementencomplexen matig tot niet gescheiden. Het resultaat daarvan is, dat alle duizenden kilo's afval als restafval in de verbrandingsoven verdwijnt. En juist dat restafval is het duurst van alle soorten consumentenafval per kilo. Het kost je VvE dus letterlijk geld.
De studie schat dat statiegeld leidt tot 70 tot 90 procent minder plastic flessen en blikjes in het zwerfafval. Dit sluit nauw aan bij de beleidsdoelstelling om de hoeveelheid plastic flesjes in het zwerfafval met 90% te verminderen in 3 jaar tijd.
Per blikje wordt straks 15 eurocent statiegeld gerekend. Net als voor kleine plastic flesjes. Het doel van de maatregel is de circa 2 miljard blikjes die jaarlijks over de toonbank gaan in te zamelen en te recyclen in plaats van dat deze in ons milieu belanden.
Jaarlijks komen er zo'n 2 miljard blikjes op de markt in Nederland. Daarvan belanden er zo'n 150 miljoen in het milieu, schrijft staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven.
Hoe die terugbetaling gebeurt, is niet wettelijk geregeld. Uiteindelijk kan elke handelaar of supermarktketen daarover zelf beslissen. De ene winkel maakt er geen punt van om de bon cash uit te betalen, terwijl je elders verplicht wordt om eerst met nieuwe aankopen (soms dezelfde dag nog) langs de kassa te passeren.
Per flesje (< 1 liter) wordt straks 15 cent statiegeld gerekend. Voor grote flessen (> 1 liter) blijft het 25 cent. Inleveren kan in supermarkten, op treinstations, bij tankstations langs de weg en via cateraars. Deze maatregel moet leiden tot veel minder plastic zwerfafval.
Toch wordt die niet rijker als jij je flessen kwijtraakt, want het statiegeld van de verkochte flessen gaat naar de producenten en importeurs van de flessen. Alleen voor de ingeleverde flessen moeten zij het geld geven aan de Stichting Retourverpakking Nederland (SRN).
Plastic wattenstaafjes al verboden
Met dit besluit loopt Frankrijk voor op nieuwe Europese wetgeving die – als deze wordt aangenomen – vanaf juni 2019 geleidelijk van kracht wordt. Statiegeld op plastic flessen bestaat overigens (nog) niet in Frankrijk, wel wordt plastic al 15 jaar gescheiden van het huisafval.
Daarop besliste de regering om statiegeld van 15 cent te heffen op kleine plastic flessen. Die maatregel gaat in op 1 juli 2021. De regering stelde een gelijkaardige deadline voor blikjes: tegen 2022 moet het aandeel blikjes in het zwerfafval met 70 procent zijn afgenomen.
België kent tot nog toe alleen statiegeld op hervulbare glazen bierflesjes, en hervulbare glazen water- en frisdrankflessen in bijvoorbeeld horeca, maar overweegt al enige tijd bredere invoering van statiegeld.
Van plastic worden bijvoorbeeld broodtrommels en bermpaaltjes gemaakt. Blik wordt gerecycled tot nieuwe blikjes of treinonderdelen. Het gescheiden materiaal van drinkpakken levert bijvoorbeeld nieuwe pannen, pennen en emmers op. Daarom houden wij plastic, blik én drinkpakken apart.
Statiegeld werkt
In deze landen is bewezen dat statiegeld een structurele oplossing is om zwerfafval te verminderen en recycling te verbeteren. In Europa alleen al hebben meer dan 115 miljoen mensen toegang tot een statiegeldsysteem voor PET-flessen en blikjes.
Een blikje is een cilindervormige of doosvormige metalen verpakking voor dranken. Oorspronkelijk waren drankenblikjes gemaakt van blik, wat de aanduiding is voor vertind staal, tegenwoordig worden ze ook vaak van aluminium gemaakt.
Een blikje is geoptimaliseerd om het maximum volume te bepalen en niet de minimale oppervlakte. Bij minimale oppervlakte krijg je een blik van ongeveer 7 cm hoog met een diameter van ongeveer 8cm.
Dan zijn er verschillende oplossingen: je kunt direct in contact treden met een erkend metaalrecyclebedrijf, je kunt contact opnemen met een autosloperij in de buurt óf je kunt contact opnemen met een van de vele kleine schroothandelaren die, meestal gratis en tegen een vergoeding, oud ijzer ophalen bij jou thuis.
Het gewicht van een klein bierflesje bedraagt 180 tot 200 gram. Een aluminium blikje weegt 5 tot 10 gram. Voor een sixpack (dus zowat twee liter bier) is er dus een meergewicht van een kilo glas... of slechts enkele tientallen grammen aluminium.