In 2017 hebben ruim 150.000 mensen een soa seksueel overdraagbare aandoening (seksueel overdraagbare aandoening )-test laten doen bij de centra seksuele gezondheid, 5 procent meer dan in het jaar ervoor. Bij 18,4 procent van deze mensen is ook daadwerkelijk een soa vastgesteld. Dat is hetzelfde percentage als in 2016.
Bel voor een afspraak
Let op, jongeren tot en met 24 jaar mogen 1x per jaar een test voor de zekerheid doen. Als je dit kalenderjaar al 1x getest bent, en je hebt nu geen verhoogd risico gelopen (geen klachten en niet gewaarschuwd voor een soa), dan kun je geen afspraak maken bij de GGD.
Soa-diagnoses in 2021
In 2020 waren dat er nog 105.000. Het percentage dat ook een soa had is gestegen tot 20%. In 2020 was dat 21%.
In 2019 was het soa-vindpercentage 16,8% onder vrouwen en 20,0% onder heteroseksuele mannen. Het percentage MSM met een of meerdere soa's varieert tussen 19,2% en 21,2% over de jaren (2019: 21,2%) (Figuur 1).
Ongeveer 2% van vrouwelijke prostituees is hivpositief
Prostituees zijn een risicogroep voor hiv en andere soa doordat ze veel seksuele contacten hebben met veel verschillende partners. Naar schatting is bijna 2% van de vrouwelijke prostituees in Nederland geïnfecteerd met hiv.
De meest vastgestelde soa is chlamydia. Bij hetero's volgen herpes en genitale wratten (HPV). Bij homomannen is dat syfilis en gonorroe.
Nu weten we hoevaak Chlamydia en Gonorroe voorkomen in Nederland, maar wat is nou de kans dat je dit krijgt van één keer onveilige seks? Voor vrouwen geldt dat je per keer dat je onveilige seks hebt met een besmette partner, 45% kans hebt om Chlamydia op te lopen en 80% kans hebt om Gonorroe op te lopen.
Gevolgen. Het is belangrijk om een seksueel overdraagbare aandoening tijdig te behandelen. Anders kan die ernstige gevolgen hebben, zoals verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaarheid. Zolang een soa niet is behandeld, blijf je besmettelijk voor anderen.
Omdat de meeste mensen niet merken dat ze chlamydia hebben, is het moeilijk aan te geven hoe groot de kans op besmetting precies is, per seksueel contact. Uit oudere studies blijkt dat de transmissie-kans (de kans op overdracht) van vrouw naar man 28% is, en van man naar vrouw 45%.
Kun je van chlamydia genezen? Ja. Je krijgt medicijnen en dan gaat de soa over. De klachten gaan dan weg.
Chlamydia en gonorroe oplopen zonder seksueel contact
Voor de meeste SOA's (zoals bijv. chlamydia, gonorroe) geldt dat je daadwerkelijk seks moet hebben om ze op te kunnen lopen. Gonorroe of chlamydia oplopen zonder seks (penetratie) is ook mogelijk door orale seks.
Een soa gaat niet vanzelf over. Je moet het dus laten behandelen. En hoe eerder je een soa behandelt, hoe beter. Als je een soa hebt, heb je meer kans om ook een andere soa te krijgen.
Hoe ontstaat chlamydia? De oorzaak van chlamydia is een bacterie. De bacterie zit in het slijmvlies van iemand die besmet is, in de penis, vagina of anus. Je krijgt chlamydia door onveilige seks (zonder condoom) met iemand die besmet is.
Je kunt chlamydia hebben zonder dat je het merkt. Meestal krijg je geen klachten, soms wel. Zoals pijn of een branderig gevoel bij het plassen, een veranderde afscheiding bij vrouwen of afscheiding uit de plasbuis bij mannen.
Er zijn vaak geen of alleen vage klachten. Daardoor kunnen ze lang blijven doorlopen met een chlamydia-infectie, soms wel jaren. Ondertussen kan de ziekte ongemerkt worden doorgegeven.
Syfilis. Syfilis is een ernstige soa die wordt veroorzaakt door een bacterie, die zich langzaam via je bloedbaan verspreidt. Na 2 tot 12 weken kun je klachten krijgen. Bijvoorbeeld zweertjes op of in je mond, penis, vagina of anus.
Dat verschilt van soa tot soa. Gonorroe kan zich al na enkele dagen manifesteren, terwijl hepatitis B en genitale wratten soms pas na een half jaar kunnen aangetoond worden. De meeste soa's zijn na 3-4 weken aantoonbaar.
50 procent van alle mannen merkt na het oplopen van deze soa niets. Bij vrouwen ligt dat percentage zelfs nog veel hoger, op misschien wel 90 procent. Testen is echt de enige manier om een soa uit te sluiten." "Eén keer onbeschermde seks is gewoon ook één keer een risico op een soa.
Je partner kan een soa hebben zonder het te weten
Je partner kan ook een virus hebben waar je later een soa door krijgt. Dat je partner geen klachten heeft, betekent niet dat jij ook geen klachten krijgt. Het kan dus zijn dat jullie allebei een soa hebben, maar jij wel klachten hebt en je partner niet. Of andersom.
SOA worden overgebracht door geslachtsgemeenschap, maar ook door seksuele contacten via de mond, door anale contacten of contacten met lichaamsvloeistoffen zoals sperma, speeksel, bloed en vaginale afscheiding. Slechts enkele SOA zijn overdraagbaar via huidcontact.
Genitale wratten, hepatitis B en herpes
Herpes is niet te genezen, maar de klachten zijn behandelbaar.
Een infectie met chlamydia wordt door het lichaam zelf 'opgeruimd' (geklaard). De helft van de urogenitale infecties is na 1 jaar verdwenen, bijna alle infecties zijn na 3 jaar weg.
Als je een soa hebt, kun je last hebben van de volgende symptomen: Afscheiding of pus uit de vagina, penis of anus (meer dan normaal). De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn of anders ruiken. Branderig gevoel, irritatie, pijn bij of na het plassen.