Bij opioïdnaïeve patiënten wordt een dosering van 2,5 mg morfine s.c. of i.v. aanbevolen.Bij patiënten die al een opioïd gebruiken wordt 1/6 van de dagdosis aangehouden (omgerekend naar morfine en naar subcutane of intraveneuze toediening.
Omdat patiënte inmiddels geen medicatie meer oraal tot zich kan nemen wordt een subcutaan naaldje aangelegd met daarop aangesloten een draagbare pomp. De orale toediening van morfine wordt vervangen door een subcutane toediening, in een equivalente dosering van 40 mg per 24 uur.
Artsen gaan er vaker dan nodig is van uit dat morfinegebruik in de stervensfase het levenseinde bespoedigt. Meestal wordt de dosering van morfine gedurende de laatste levensdagen niet of alleen geleidelijk opgehoogd; bij 2,1% van de patiënten is de dosering hoger dan nodig om pijn of andere symptomen te verlichten.
Morfine is niet geschikt om de dood te bespoedigen of patiënten te sederen. Het snel ophogen van morfine kan ervoor zorgen dat het bewustzijn onvoldoende wordt verlaagd, de patiënt verward raakt, of spiertrekkingen (myoclonieën) krijgt.
Gemiddeld duurt het een tot drie dagen voor de patiënt overlijdt. Hoe langer het duurt, hoe minder positief mensen zijn. Patiëntenfederatie Nederland onderstreept het belang van duidelijke informatie voor patiënten en hun naasten.
Palliatieve sedatie duurt soms langer dan de patiënt en naasten denken, continue sedatie kan heel soms een week of nog langer duren. Na enkele dagen wordt het waken voor naasten sowieso vaak zwaar, zegt Vogelaar.
Het in slaap brengen gebeurt met behulp van een slaapmiddel (midazolam), meestal in combinatie met een sterke pijnstiller (morfine). Pijn kan veroorzaakt worden door de ziekte, maar ook als gevolg van het stilliggen.
Mensen die palliatieve sedatie krijgen, krijgen vaak ook medicijnen tegen de pijn. Maar palliatieve sedatie gaat over medicijnen die zorgen dat je in slaap valt en daar zijn pijnstillers zoals morfine niet geschikt voor.
345678 Experts adviseren om sedatie in de laatste levensfase alleen toe te passen bij patiënten met een ongeneeslijke en vergevorderde aandoening bij wie de levensverwachting maximaal twee weken is.
Aanpassing aan de pijn
De kans op verslaving aan morfine is gering. De reden dat de dosering van morfine wordt aangepast, is omdat de pijn of de kortademigheid toeneemt. Er is dan meer morfine nodig om de pijn te bestrijden. Daarbij is het goed te weten dat de dosering van morfine in principe geen bovengrens heeft.
Morfine is een sterke pijnstiller. Bij ernstige pijn. Zoals na een operatie, een ongelukken, een hartaanval, bij koliekpijn en kanker. Ook als u erg benauwd bent en bij zorg voor iemand die niet beter wordt (palliatieve zorg).
De richtlijnen schrijven 2,5 tot 5 milligram morfine voor als beginhoeveelheid om benauwdheid te bestrijden. Ik dien, als dat niet voldoende is, na vier uur weer 5 milligram toe. Ik dien nooit meer dan 20 milligram morfine toe. Als de benauwdheid blijft, krijgen patiënten meestal een permanent infuus.
Palliatieve sedatie gebeurt door een arts. Door medicijnen wordt de cliënt 'soezerig' of valt in een diepe slaap. Het doel van palliatieve sedatie is het verlichten van de klachten en zo min mogelijk lijden van de cliënt. De sedatie kan tijdelijk of blijvend (in de laatste levensfase) worden ingezet.
We spreken van een terminale fase als het vermoedelijke overlijden binnen 3 maanden plaats vindt. In de praktijk wordt deze term meestal gebruikt om de laatste 6 weken van iemands leven aan te duiden. Afhankelijk van de verschillende symptomen is deze inschatting makkelijker of moeilijker te maken.
De pijn bepaalt hoeveel morfine u nodig heeft. Daarbij is het goed om te weten dat de dosis van morfine in principe geen bovengrens heeft. Er zijn mensen die het honderdvoudige van de dosering waarmee ze gestart zijn, krijgen toegediend. Fabel: Morfine werkt levensbekortend.
De terminale fase is de laatste levensfase van iemands leven. Concreet is deze persoon ziek en is deze ziekte ook niet meer te genezen of behandelen. Of de nadelen van de behandeling wegen niet op tegen de voordelen. Deze fase duurt meestal maximaal 3 maanden, maar kan ook langer duren.
Hoe werkt morfine? Morfine en morfine-achtige medicijnen zorgen ervoor dat de pijngrens sterk verhoogd wordt. Het pijnsignaal komt minder hard aan in de hersenen, waardoor je minder pijn ervaart.
Natuurlijk versterven
De patiënt raakt 'op'. Het kaarsje gaat langzaam uit. In deze gevallen is het raadzaam om voorzichtig te zijn met een vocht-infuus of met een voedingssonde. Want de kunstmatige toediening van vocht en voeding kan er toe bijdragen dat de patiënt meer last krijgt van benauwdheid, pijn en angst.
De veronderstelling dat morfine levensverkortend werkt, is niet juist. Morfine wordt niet gegeven om de dood te bespoedigen. Ongeveer 25% van de morfine wordt gebruikt door patiënten met langdurige, chronische ziekten zoals reuma. Morfine kan dus jaren achtereen als pijnstiller worden voorgeschreven.
De arts kan je dan zijn zeer sterke pijnstillers geven (opioïden). Als niets helpt tegen de pijn, kan palliatieve sedatie een mogelijkheid zijn.
Palliatieve sedatie is het opzettelijk (met medicijnen) verlagen van het bewustzijn van de patiënt in diens laatste levensfase, met als doel het lijden te verlichten. Met versterven wordt het proces bedoeld dat optreedt wanneer de terminaal zieke patiënt geen voedsel en vocht meer binnenkrijgt.
De palliatieve fase begint op het moment dat duidelijk wordt dat je niet meer beter kunt worden. De palliatieve fase kan kort of lang duren: van dagen tot enkele maanden of jaren.