In Europa stierven tussen de 25 en 40 miljoen mensen aan de pest. Maar wereldwijd kan het om wel 200 miljoen doden gaan.
De pest bleef nog meer dan 300 jaar actief in Europa. De laatste grote uitbraak in West-Europa vond plaats in 1720 in Marseille. In 1738 was er nog een epidemie in Oost-Europa en de ziekte verdween pas uit Europa na een laatste heropflakkering in Rusland van 1770-1773.
Velen dachten dat de ziekte een straf van God was. Omdat niemand wist waar de Zwarte Dood vandaan kwam, kregen minderheden de schuld. Zij zouden waterbronnen vergiftigd hebben of op een andere manier besmetting veroorzaken. Deze gedachte leidde tot vervolging van Joden, bedelaars en mensen met lepra.
Waar de antibiotica de dodelijkheid hebben verminderd, heeft de toegenomen hygiëne ervoor gezorgd dat de ziekte zich tegenwoordig minder goed kan verspreiden. De bacterie komt van nature voor bij vlooien in de vacht van knaagdieren, zoals de eekhoorn, de marmot en de hamster.
Omdat de bacterie niet alleen bij mensen voorkomt, maar ook bij dieren, is ze quasi onmogelijk uit te roeien. Hoewel de pest snel dodelijk kan zijn (zo is longpest 100% dodelijk binnen de 24 uur na het begin van de symptomen), is het goed te behandelen met antibiotica wanneer de kuur snel genoeg gestart kan worden.
De pest is meerdere malen ontstaan in de loop van de geschiedenis en dit kan opnieuw gebeuren, zo waarschuwen wetenschappers.
De ergste uitbraak in vijftig jaar op Madagaskar
Vooral op het eiland Madagaskar zijn regelmatig uitbraken. Van augustus tot november 2017 heeft daar de ergste pestepidemie in 50 jaar plaatsgevonden. In amper 4 maanden tijd raakten 2417 mensen besmet, waarvan 209 mensen stierven.
De pest verspreidde zich over heel Europa, op de klassieke wijze, reizend met paard en kar. In twee jaar tijd had de ziekte het volledige continent bereikt. Ze heeft gewoekerd tot 1351.”
Miltvuur of antrax is een acute infectie die veroorzaakt wordt door de bacterie Bacillus anthracis. De infectie komt voornamelijk voor bij vee en is dan vaak fataal.
De Zwarte Dood (1347-1352)
In de middeleeuwen werden Azië en Europa geteisterd door de builenpest. De pandemie wordt meestal toegeschreven aan de bacterie Yersinia pestis, die gevonden werd in de botten uit de massagraven van de Zwarte Dood. Tijdens deze epidemie kwam een derde van de Europese bevolking om het leven.
Van de 15e tot de tweede helft van de 17e eeuw hebben pestepidemieën grote delen van de stadsbevolking is ons land weggevaagd. De pestbacterie (Yersinia pestis) werd via besmette ratten en vlooien overgedragen op de mens en werd vanuit China overgebracht naar Europa via de handelsroutes over land en zee.
Tyfus is een vaak dodelijke bacteriële ziekte die wordt verspreid door luizen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woedde de ziekte hevig in Europa. In nazipropaganda werden Joodse mensen neergezet als de voornaamste verspreiders van de ziekte.
Er bestaan drie soorten pest: builenpest, bloedpest en longpest. De builenpest begint met koorts, hoofdpijn en koude rillingen. Daarna ontstaan zeer pijnlijk zwellingen rond de liezen en de oksels.
De enorme schok die de zwarte dood van 1347-'50 veroorzaakte, had volgens een aantal historici een diepgaand effect op de Europese geschiedenis. Volgens sommigen zou de uitzonderlijk hoge mortaliteit in Europa geleid hebben tot een verlaging van het arbeidsaanbod, en een hoger inkomen per hoofd van de bevolking.
Cholera is in Nederland een importziekte. Cholera wordt veroorzaakt door de bacterie Vibrio cholerae en wordt gekenmerkt door heftige, waterige diarree. Tegenwoordig is cholera een importziekte en zeer zeldzaam in Nederland.
Er sterven meer dan 25 miljoen mensen, een kwart van de totale bevolking. In Nederland komt in 1349 de pest aan land in Bergen op Zoom. Binnen de stadsmuren zijn pas in de jaren '90 van de vorige eeuw de sporen hiervan gevonden. De pest blijft nog eeuwenlang rondwaren.
Al op het einde van de middeleeuwen was de pest de besmettelijke ziekte die de meeste slachtoffers maakte. De pest is een zogenoemde zoönose, een ziekte die van dieren op mensen kan worden overgedragen, vooral door (ratten)vlooien.
Cholera is een infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Vibrio cholerae. De ziekte wordt vooral overgebracht door vervuild drinkwater of voedsel. Het belangrijkste kenmerk van de ziekte is ernstige diarree en uitdroging.
De beruchtste pestuitbraak is echter de pandemie die tussen 1347 en 1351 een derde van de Europese bevolking uitroeide en de bijnaam 'Zwarte Dood' kreeg. Er zijn veel aanwijzingen dat de pest toesloeg in Europa toen 12 schepen uit de Zwarte Zee in oktober 1347 aanlegden in de Siciliaanse stad Messina.
Als je de ziekte hebt gehad krijg je meestal de ziekte niet nog een keer. Of dat na vaccinatie ook zo is, weten we niet zeker. Mogelijk kun je nog wel blaasjes krijgen door direct huid-op-huidcontact met iemand met monkeypox en die blaasjes zijn besmettelijk.
Het virus wordt verspreid door druppeltjes. Bijvoorbeeld door hoesten, niezen of zingen of praten. Dan komen er druppeltjes vrij en komt het virus in de lucht. Als andere mensen die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen, kunnen zij besmet raken met het virus.
Het virus zit in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand met apenpokken. U kunt het krijgen als u iemand met apenpokken veel aanraakt. Zoals bij lang knuffelen, zoenen of seks. Het vocht uit de blaasjes kan dan via uw handen in uw ogen, neus of mond komen.
De eerste grote pandemie die we kennen, is de pest in de 14e eeuw. Dat was geen virus, maar een bacterie.
De epidemische vorm van vlektyfus wordt veroorzaakt door besmetting met de bacterie Rickettsia prowazekii. Deze ziekte is zonder behandeling in 10% tot 60% van de gevallen dodelijk.