In 2020 hadden 1,2 miljoen Nederlandse werknemers burn-outklachten. Dit blijkt uit de factsheet 'Werkstress' die TNO vandaag, bij de start van de week van de werkstress, publiceert.
Jaarlijks ervaart 17% van de beroepsbevolking in Nederland burn out klachten en symptomen. De huidige werkzame beroepsbevolking bestaat uit ca. 8,3 miljoen mensen, dit betekent dat circa 1,3 miljoen mensen te maken hebben met burn out gerelateerde klachten.
TNO deelt die mening. In het onderzoek De impact van de COVID-19-pandemie op werknemers is een daling van burn-outklachten te zien: van 16,8 procent medio 2020 naar 15,4 procent eind 2020 en 15,2 procent in maart 2021. 'Er is absoluut een dalende tendens', zegt Wendela Hooftman, onderzoeker Work&Health bij TNO.
De gemiddelde leeftijd waarop mensen een burn-out krijgen is gekelderd van 50 naar 32 jaar. Wat is er gebeurd met de jongeren van nu? 30 is het nieuwe 20, wordt wel eens gezegd. Maar als het om carrières gaat, lijkt 30 het nieuwe 50 te zijn.
Niet alleen volwassenen kunnen een burn-out krijgen, maar jongeren ook. Bij een burn-out zijn vaak zowel je fysieke als mentale energiereserves volledig 'opgebrand'. Je merkt dat je in het begin hier vaak nog wel mee om kunt gaan. Je werkt bijvoorbeeld door de vermoeidheid heen.
En misschien dat we dan meteen ook het tweede grote misverstand kunnen tackelen: een burn-out kan je niet faken. Een getrainde professional prikt daar meteen doorheen en iemand met een burn-out wil dat ook helemaal niet faken, want wil niks liever als zijn werk gewoon blijven doen.
Iemand met burn-out klachten heeft last van de volgende drie kenmerken: Spanningsklachten, zoals: lichamelijke vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, onrustig slapen, piekeren en/of een gejaagd gevoel. Verliezen van grip op de situatie en een gevoel van machteloosheid.
Een burn-out ontstaat heel geleidelijk. Vaak gaan er maanden en soms zelfs jaren stress aan vooraf. In een eerdere fase van overspannenheid raakt je energie op en heb je moeite om alles goed te doen. Ook heb je vaak al last van lichamelijke klachten.
Jongeren tussen de 12 en 25 jaar ervaren het vaakst stress van hun drukke leven en van hun school of studie8). Ook over hun toekomst maken veel jongeren zich weleens druk. Tieners hebben naar verhouding vaker stress van school of studie, jongvolwassenen vaker van een te druk leven en hun toekomst.
Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (88%) ervaart stress in het dagelijks leven, met name in de donkere maanden. Slechts iets meer dan de helft onderneemt hierop actie. Dit blijkt uit onderzoek van Agis Zorgverzekeringen.
Volgens TNO zijn er twee belangrijke oorzaken voor de stijging van het aantal burn-outklachten. Allereerst ervaren mensen minder vrijheid als ze aan het werk zijn. Ten tweede wordt er meer van ze gevraagd. Die twee zaken verhogen de de werkstress en -druk, aldus TNO.
Burn-out kenmerkt zich door zowel lichamelijke, psychische als sociale klachten die gepaard gaan met een verminderd gevoel van eigenwaarde op het werk. Het is geen ziekte, maar een syndroom. Dat wil zeggen dat burn-out zich uit door klachten op verschillende vlakken. Het is een langzaam en sluipend proces.
Wat is er gebeurd? Je hebt het dit weekend misschien wel voorbij zien komen in het nieuws: acht op de tien jongeren zit tegen een burn-out aan. Dat blijkt uit weer een nieuw onderzoek.
Volgens de jaarlijkse analyse van TNO op basis van de Werkgevers Enquête Arbeid en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden hadden vorig jaar 1,3 miljoen Nederlanders gezondheidsklachten door hoge werkdruk.
Maar liefst een kwart van alle studenten in Nederland heeft last van burn-outklachten. Een kwart, dat is een schrikbarend aantal. Tegelijk zijn het maar cijfers.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.
Ook ben je gevoeliger voor pijn. In die zin maakt stress tal van aandoeningen en kwalen erger, waaronder hoofdpijn en migraine, buikpijn, rugklachten en fibromyalgie, een vorm van reuma. Verder kan stress eerder doorgemaakte psychische problemen opnieuw doen opflakkeren, zoals verslaving, angst en depressie.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Een burn-out kan dus zowel leiden tot afvallen als ook aankomen in gewicht. Een stressreactie zorgt ervoor dat het lichaam kiest om in leven te blijven.
De meeste mensen beginnen na een burn-out eerst voorzichtig met het opbouwen van uren. Denk bijvoorbeeld in in het begin aan twee dagen per week twee uur werken. Meestal worden de uren per twee tot drie weken uitgebreid.
Burnout duurt het langst van alle werkgerelateerde psychische klachten. Opvallend is ook de grote spreiding in duur van burnout: van drie maanden tot meer dan een jaar.
Dit breingedeelte is betrokken bij veel emotionele en cognitieve functies. Hierdoor gaat een burn-out vaak ten koste van zaken zoals het denk- en leervermogen, concentratievermogen, probleemoplossend vermogen, geheugen en het vermogen om beslissingen te nemen.
We noemen niets voelen of geen plezier meer beleven ook wel anhedonie. Iedereen heeft dit weleens en het gaat vaak gewoon weer over. Als het lang duurt en erg is, kan het ook onderdeel zijn van bijvoorbeeld depressie, trauma, psychose, persoonlijkheidsproblemen.