Ongeveer 3 op de 100 mensen in Nederland heeft last van een winterdepressie. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en kan op alle leeftijden voorkomen.
We spreken van een winterdepressie als jij in de wintermaanden last hebt van somberheid, meer behoefte hebt aan slaap en kampt met andere depressieve klachten. Je lichaam heeft in de donkere maanden moeite met het wennen aan het gebrek aan licht, en dat merk je.
Een winterdepressie begint vaak al in het najaar en gaat in het voorjaar vanzelf over. U heeft ten minste 2 jaar achter elkaar depressieve klachten. Behandeling met licht van een speciale lamp kan helpen (lichttherapie). Als u 1 keer per dag in het licht van deze lamp zit, helpt dat vaak al na 1 week.
Na de zomer wanneer het weer begint om te slaan en de dagen langzaam korter worden, voelen veel mensen zich somberder of lusteloos. Het humeur van mensen verslechterd, en ze functioneren minder goed. Dit wordt ook wel een herfstdip genoemd.
Depressies lijken het vaakst voor te komen op middelbare leeftijd. Een op de tien 40- tot 50-jarigen geeft aan het afgelopen jaar depressief te zijn geweest. Na de 'midlife' periode geeft men minder vaak aan een depressie te hebben of te hebben gehad.
Wereldwijd staat Afghanistan bovenaan met ruim 4.800 depressieve levensjaren. Volgens de onderzoekers komt dit doordat het land door oorlog geteisterd is. Japan scoort wereldwijd het laagst.
In Nederland krijgt ongeveer een kwart van de volwassenen van 18-75 jaar ooit in het leven te maken met een depressie (2019-2022). Elk jaar geldt dat voor ongeveer 9% van de volwassenen. Vrouwen in de leeftijdscategorie 18-34 jaar hebben de grootste kans op een depressie (2019-2022).
Wat is de oorzaak van een winterdepressie? De oorzaak van een winterdepressie is veelal het gebrek aan licht. In de winter zijn de dagen korter, neemt de lichtsterkte van de zon af en komt de zon later op. Dit heeft effect op onze biologische klok, die daardoor in het najaar ontregeld kan raken.
Beweeg, het liefst overdag in de buitenlucht. Door regelmatig te bewegen halveer je de kans op een winterdip, en maak je hem sowieso minder diep. Eet gezond met lekker veel groenten en weinig suiker. Eet dagelijks een paar walnoten, gebruik gebroken lijnzaad of slik (plantaardige) omega 3.
Vitamine D bij een winterdip
Het slikken van vitamine D voordat de echte winter begint, lijkt te helpen bij een winterdepressie.
De eerste klachten van een winterdepressie ontstaan vaak al aan het begin van de herfst, bereiken in december en januari hun hoogtepunt en verdwijnen langzaam in het voorjaar. Overigens bestaan er ook zomerdepressies, al komen deze een stuk minder vaak voor.
Psycholoog Douwe van Tuinen van de polikliniek winterdepressie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) vertelt: "We gaan er op basis van eerder wetenschappelijk onderzoek van uit dat ongeveer 3 procent van de Nederlanders een winterdepressie heeft."
Vitamine D
Sommige mensen die een winterdepressie hebben, kunnen baat hebben bij het slikken van een vitamine D-supplement.
Er zijn een paar verschillen tussen een winterdip en een winterdepressie: Bij een winterdip voel je je ook somber en vermoeid, maar het lukt nog wel om activiteiten en bezigheden te doen. Bij een winterdepressie is dit niet het geval. Zelfs simpele dingen voelen dan zwaar aan.
Kortere dagen, kou en minder zonlicht tijdens de wintermaanden kan een winterdipje als gevolg hebben.En dat kan ook kinderen overkomen.
Winterdepressie symptomen
aanhoudende vermoeidheid. grote behoefte aan slaap, veel slapen en toch niet uitgerust wakker worden. somber zijn, je depressief voelen. moeite hebben met concentreren.
Een herfstdip/winterdepressie is niet te vergelijken met een echte depressie. Bij een herfstdip/winterdepressie gaan de negatieve gedachten op en af, is er een verhoogde eetlust en een grotere behoefte aan slaap.
De dagen zijn korter en je komt minder vaak buiten. Doordat je minder daglicht ziet, maken je hersenen bepaalde stoffen minder of juist meer aan. En dat maakt veel uit voor je humeur en hoe je je voelt. De winter kan dus echt voor vermoeidheid zorgen.
Mogelijk is dat het gevolg van een evolutionair proces”, zegt Meesters. “Interessant is dat onder IJslanders die naar Canada emigreerden, veel minder winterdepressies voorkwamen dan bij 'autochtone' Canadezen. Dat is één van de aanwijzingen die we hebben dat winterdepressies erfelijk zou kunnen zijn.
De resultaten van de meta-analyse laten zien dat toevoegen van vitamine D effectiever is dan een placebo bij het verlichten van depressieve symptomen bij mensen met een depressie. Er waren grote verschillen in de gebruikte vitamine D-doses, maar meestal was het 50-100 microgram per dag.
Neurotransmitters en depressie
Bij het ontstaan van een depressie zijn vooral serotonine, noradrenaline en dopamine van belang.
Mensen die zich bijvoorbeeld lang eenzaam voelen en/of een klein sociaal netwerk hebben, hebben ook een hoger risico op het ontwikkelen van een depressie. Gevoeligheid voor een depressie kan ook te maken hebben met mentale factoren: sommige persoonlijke eigenschappen of karaktertrekken.
De oorzaak verschilt per persoon. Sommigen hebben het door ingrijpende (sociale) gebeurtenissen of nare ervaringen in hun jeugd ontwikkeld. Anderen hebben het gevoel dat ze zonder aantoonbare reden depressief zijn. Wanneer je niet weet waarom je je zo somber voelt, kan dat frustrerend zijn.
De derde maandag van januari staat zelfs bekend als 'blue Monday', de meest depressieve dag van het jaar.