Een orkaan is een enorme wervelstorm waarin windsnelheden voorkomen van boven de 117 km/uur. Het zijn enorme weersystemen die soms wel meer dan 1000 km in doorsnee zijn. Zware orkanen kunnen voor veel schade en slachtoffers zorgen. Orkanen moeten niet verward worden met tornado's.
Je noemt een orkaan zeer klein als die kleiner is dan 222 kilometer. Een orkaan tussen de 333 tot 670 kilometer is middelgroot. Een orkaan is zeer groot als die groter is dan 888 kilometer.
De orkaan Wilma is de sterkste orkaan die ooit is gemeten. Dat heeft het Amerikaanse Nationale Orkanen Centrum (NHC) woensdag bekendgemaakt. De storm was de afgelopen 24 uur al aangezweld tot orkaan van de zwaarste en ,,potentieel catastrofale'' categorie 5.
Wanneer storm
Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan. Een echte orkaan komt in ons land zelden voor en dat is maar goed ook.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Een orkaan is een supersterke storm, met veel wind en vaak heel veel regen. Een tornado is een wervelwind, een supersnelle rondtollende draaikolk van lucht. Tornado's ontstaan boven land, en vaak tijdens een zware onweersbui.
"Dat is eigenlijk heel simpel", vertelt Nicolien Kroon van Buienradar. "Warmte en vocht is de voeding voor een orkaan. Het zeewater moet daarom een minimale temperatuur van 27 graden hebben, wil een orkaan zich kunnen voeden", legt Kroon uit. "In Nederland hebben wij dat nooit.
Daar staat windkracht 11, oftewel zeer zware storm. De zwaarste windstoot die in Nederland ooit is gemeten, bedroeg 162 kilometer per uur, op 6 november 1921 in Hoek van Holland.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Zoek op tijd beschutting in hogergelegen gebouwen, dus in woningen boven het overstromingsniveau. Voor degenen die huis en haard niet kunnen of willen verlaten – of simpelweg eigenwijs zijn of te laat reageren op de actuele omstandigheden – volgen enkele belangrijke tips om een orkaan te overleven.
Het korte antwoord is 'nee'. Volgens berekeningen van het KNMI is de kans nihil dat een orkaan (met windkracht 12 of hoger) in Nederland aan land komt. Een orkaan ontstaat namelijk in gebieden waar het zeewater zeer warm is en de wind niet al te hard waait. Erg on-Nederlandse omstandigheden dus.
Verlaat de route die de orkaan volgt, als dat mogelijk is. Orkaanwaarschuwingen worden meestal 24 uur van tevoren gegeven als ze verwacht worden. Blijf weg van de kust en van rivierbanken. Bescherm ramen en zorg voor een veilige plek voor voorwerpen die buiten staan en weggeblazen kunnen worden.
Het duurt meestal enkele tientallen seconden tot 2 á 3 minuten, bij zware tornado's soms wel een minuut of 5 á 10. Een F4 of F5-tornado kan een levensduur hebben van enkele uren en kan daarbij een spoor van vernieling van zo'n 100 km veroorzaken.
De storm van 25 januari 1990 wordt nog altijd beschouwd als een van de ergste in zeker honderd jaar. De avond voor de storm had het KNMI al gewaarschuwd voor windkracht 10, maar de dramatische weerberichten konden een ramp niet voorkomen. Zeventien mensen verloren het leven.
Bij een orkaan (windkracht 12) bedraagt de gemiddelde windsnelheid meer dan 117 km/h. Wellicht hebben sommigen dat geïnterpreteerd als de "rukwinden met orkaankracht". Fout dus. Er is in België nog nooit een orkaan langsgekomen.
En zolang de tornado bestaat, bestaat het oog ook. Als de tornado beweegt, beweegt het oog mee. Dat betekent dat ook die BIC, die immers leeft in het oog van de lichttornado, robuust is en het licht dus langere tijd gevangen kan blijven.
Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado. In de twintigste eeuw gebeurde dat slechts enkele malen.
Verwoestend natuurverschijnsel niet precies voorspelbaar
Het gebied waar een tornado zich gaat ontwikkelen is vaak voorspelbaar maar niet de precieze plaats en het exacte tijdstip. Door die voorspellingen kunnen mensen voor de kick een tornado opzoeken.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
Winderosie is mogelijk 10-100 maal effectiever dan tot nu toe werd gedacht. Onderzoekers kwamen tot deze conclusie na bestudering van zogenaamde 'yardangs' in China.