De toevoer van Russisch gas naar België is met 6 procent inderdaad beperkt. 33 procent komt uit Nederland, 30 procent uit Noorwegen en 20 procent uit Qatar.
Waar komt het aardgas vandaan? In België zijn er geen aardgasbronnen. Het aardgas wordt voornamelijk ingevoerd uit Noorwegen, Nederland en Qatar (LNG) en in mindere mate uit Rusland en Groot-Brittannië. Aardgas kan onder vloeibare vorm, dit is LNG, worden aangevoerd per methaanschip via Zeebrugge.
Ok, geen Russisch gas meer. Maar wat dan? Uit het jaarverslag van Gasterra van 2021 (pdf) blijkt dat het vorig jaar 44 miljard kubieke meter gas inkocht, waarvan 10 miljard kuub uit Groningen kwam, 10 miljard kuub uit kleine velden en 24 miljard werd geïmporteerd en gekocht op de internationale markt.
Onderstaande grafiek geeft de procentuele verdeling van aardgasimport in België per land van herkomst weer voor het jaar 2020. Ons land beschikt momenteel niet over eigen aardgasproductiebronnen en importeert 100% van zijn verbruik. In 2020 bedroeg de totale import 231,3 TWh.
Vier sectoren waren twee jaar geleden goed voor meer dan 70 procent van de Belgische export naar Rusland: chemische producten (32,1 procent), machines & uitrusting (15,5 procent), transportmateriaal (13,3 procent) en kunststoffen (10 procent).
De Russen zijn goed voor 40 procent van de gasvoorziening in de EU. Het is dus niet reëel dat de EU snel de Russische gaskraan dichtdraait. In Nederland gaat het om 15 procent Russisch gas, 6 miljard kubieke meter. Nederland moet het wel lukken.
Bij de import staan de chemische producten eveneens op kop met 21,9%, gevolgd door mineralen (15,1%) en transportmaterieel (12,8%). Machines (11,8%) en metalen (7,4%) maken de top 5 compleet.
Daarom moet ongeveer de helft van de Belgische gasgebruikers overschakelen naar 'rijk gas'. Die omschakeling is gestart in 2018 en gebeurt geleidelijk, per gemeente. Tegen eind 2024 zal ze helemaal voltooid zijn.
Kernenergie is de voornaamste bron van elektriciteit in België, op enige afstand gevolgd door aardgas. Een veel kleiner deel wordt opgewekt uit biomassa, steenkool, waterkracht (vooral pompcentrales), wind en zon. De productie in de periode 2011-2020 schommelde tussen de 70 en 90 TWh.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
Afbouw fossiele brandstoffen
Naar schatting kan het Nederlandse gasverbruik door verduurzamende maatregelen in 2025 met zo'n 9 miljard m3 zijn teruggedrongen. Dat is meer dan de import uit Rusland (ca. 6 miljard m3).
Het gasveld heet South Pars/North Dome Gas-Condensate. Wat is het precies? Inderdaad het grootste aardgasveld ter wereld, drie kilometer onder de Perzische Golf en net zo omvangrijk als de volgende top-20 bronnen in de wereld samen.
In tegenstelling tot de Verenigde Staten bijvoorbeeld, die de grootste producent van aardgas ter wereld is, produceert België zelf geen gas. Het importeert dus 100% van haar verbruik. België importeert bijna al haar verbruik van de Europese landen: Nederland: meer dan 45% van het Belgisch gas komt uit Nederland.
De Rijksoverheid wil de CO2-uitstoot verminderen door over te stappen op duurzame energie. Daarom kunt u vanaf 2050 in principe niet meer koken op gas of stoken op aardgas. Dan kan dit alleen nog met duurzame installaties. Voor de aankoop van deze installaties kunt u subsidie krijgen.
Veel Europese landen zijn traditioneel afhankelijk van (Russisch) gas. Duitsland en Italië zijn grote afnemers en sommige kleine landen, zoals Estland en Letland, krijgen bijna al hun gas uit Rusland.
Vooral door de sterk ontwikkelde industriële sector is Duitsland een grootverbruiker van olie en gas. Net als andere westerse landen is Duitsland voor de aanvoer hiervan afhankelijk van olie-exporterende landen uit het Midden-Oosten en van Rusland.
De energiemix van Engie-Electrabel bestaat nog voor 42% uit kernenergie en 40% uit fossiel gas. De rest is verdeeld over waterkrachtcentrales, windenergie en biomassa.
Het in Zwitserland verbruikte gas is uitsluitend afkomstig van import . In 2004 kwam het door Zwitserland gekochte gas voor 51,9% uit Duitsland, 22,6% uit Nederland , 9,5% uit Rusland , 10,5% uit Frankrijk en 5,5% uit Italië .
Mix op de factuur ? De mix van Mega is volledig groen en voornamelijk afkomstig uit biomassa, waterkracht en windenergie, aangevuld met een beetje zonne-energie.
De energieprijzen in België zijn sinds mei 2020 sterk aan het stijgen. In mei 2020 bedroeg de gemiddelde prijs voor elektriciteit € 848,07 per jaar en voor aardgas € 926,88. Iets meer dan twee jaar later, in augustus 2022, lag de prijs voor elektriciteit op € 2.154 per jaar en voor aardgas op € 5.143 per jaar.
Het gas heeft een speciale samenstelling (laagcalorisch) wat voor extra problemen zorgt. Onder België liggen vandaag twee aparte gasnetten: een voor laagcalorisch gas en een voor het normale (hoogcalorisch). Als er straks normaal aardgas door het 'Nederlandse' gasnet moet, zijn aanpassingen nodig.
Het totale exportvolume bedroeg in 2021 ruim 3,4 miljard euro en het importvolume 6,9 miljard euro. De uitvoer omvat vooral chemische en farmaceutische producten. De geïmporteerde goederen zijn vooral metalen, staal, mineralen en (afgeleide) petroleum(producten).
Wanneer we de invoer vanuit China bekijken, merken we op dat een groot aandeel (27,81%) bestaat uit machines, toestellen en elektrisch materieel. De grootste categorie is echter 'overige' (29,24%).
Een derde van alle EU-handel gebeurt met de VS (610 miljard euro of 17,7 procent van het totaal) en met China (515 miljard of 14,9 pct). Dat is ver voor landen als Zwitserland (264 miljard euro of 7,6 pct), Rusland (191 miljard of 5,5 pct), Turkije (145 miljard of 4,2 pct) of Japan (125 miljard euro of 3,6 pct).