Het CBS publiceert jaarlijks een schatting van de omvang van de populatie feitelijk daklozen in Nederland. Daaronder worden verstaan mensen die slapen op straat, in portieken, gebruikmaken van laagdrempelige opvang, of incidenteel van opvang bij vrienden of familie. Op 1 januari 2021 ging het om 32.000 mensen.
Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
Ja, in het wild kamperen of vrij kamperen, zomaar je tent opzetten op een plek langs de weg, in het park of in het bos en daar overnachten is in Nederland verboden.
Ben je dakloos en je zoekt een plek voor één nacht en kun je nergens slapen, dan kun je terecht bij de Nachtopvang van Humanitas Onder Dak. Hier wordt een veilige slaapplaats geboden, is er de mogelijkheid om te douchen en kleding te wassen.
Kleiner deel van dakloze mensen tussen 18 en 27 jaar
Begin 2020 was dat 23 procent, op 1 januari 2016 nog 35 procent. Het aandeel 27- tot 50-jarige daklozen is toegenomen van 49 procent (2016) tot 62 procent (2021). Het percentage dakloze mensen tussen 50 en 65 jaar is eveneens licht gestegen.
Relatief veel daklozen verblijven in een van de vier grootste gemeenten (Rotterdam, Den Haag, Utrecht of Amsterdam): 36 procent van alle daklozen was in 2020 in een van deze vier steden te vinden.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Heeft u geen huis of dreigt u dakloos te worden? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijke opvang voor een tijdelijke verblijfplek. Deze opvang biedt ook zorg, begeleiding en praktische hulp.
Sinds 1977 zijn er geen straffen meer opgelegd aan bedelaars en landlopers.
Als u dakloos bent, kunt u overdag terecht bij een inloophuis. U kunt gewoon binnenlopen tijdens de openingsuren. In het inloophuis kunt u opwarmen, naar de wc gaan, douchen en koffiedrinken. Soms kunt u er eten krijgen of uw kleding omruilen.
De boete voor een illegale overnachting in een geparkeerde auto bedraagt 140 euro.
Volgens de Nederlandse wet mag je in principe overal langs de openbare weg in je auto slapen, echter heeft bijna elke gemeente dit in zijn Algemene Plaatselijke Verordening (APV) direct weer verboden.
Als je iemand op straat ziet, dan is contact opnemen met de plaatselijke daklozenopvang vaak het beste dat je voor hem/haar kunt doen. Sommige mensen weten vaak niet waar ze hulp kunnen vinden, en krijgen die dus ook nooit. Bel voor hen, om hen op de weg naar herstel brengen. Bel de hulpdiensten.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
De oorzaak van de dakloosheid wordt meestal niet specifiek benoemd maar deze is vaak terug te vinden in de situatie vóór mensen zich aanmelden. Denk aan een relatiebreuk, ruzie met ouder(s), vrienden of huiseigenaar. Maar daar onder hangt de problematiek die verantwoordelijk is voor het verliezen van een woonplek.
Ons land telt een groot aantal dak- en thuislozen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang en begeleid wonen. Daarmee spelen zij een belangrijke rol in de opvang van dak- en thuislozen.
Een meerderheid van de geïnterviewden vindt het betalen van een eigen bijdrage voor de nachtopvang 'redelijk', 'gewenst', 'normaal' of 'logisch' voor daklozen met een inkomen. Het tarief van €5,- en €7,50 wordt als acceptabel beschouwd in vergelijking met de uitkering die daklozen ontvangen.
Mensen worden dakloos door 'een opeenstapeling van crisissen, onfortuinlijke keuzes en domme pech'. Dit noemt Van Doorn het 'Mattheus-effect', naar Mattheus 13, vers 12: 'Want wie heeft, hem zal gegeven worden en hij zal overvloedig hebben; maar wie niet heeft, ook wat hij heeft, zal hem ontnomen worden.
Uit huis zetten kan niet zomaar
En wil uw verhuurder u uit huis zetten? Dan moet dit via de rechter. De rechter beslist of uw huis ontruimd mag worden. Moet u voor de rechter verschijnen, schakel dan juridische hulp in.
Het is namelijk niet zo dat het overnachten in zo'n opvang gratis is. Nee, er wordt een kleine vergoeding voor gevraagd. Zo betaal je bij het Leger des Heils bijvoorbeeld 5 euro per nacht. Bij strenge vorst in de winter is het soms mogelijk om gratis te slapen bij het Leger des Heils.
Meerderjarige kinderen uit huis zetten
Een meerderjarig kind mag zonder meer uit huis worden gezet, omdat je als ouder dan niet meer het gezag over je kind hebt. Je onderhoudsplicht blijft echter wel bestaan (uitzonderingen daargelaten) tot je kind 21 jaar wordt.
Ook steeds meer Nederlanders met een baan lukt het niet om een betaalbare woning te vinden, en eindigen op straat. Hoe is dat mogelijk, in een klein en rijk land als Nederland? De snel groeiende dakloosheid is het resultaat van decennialang overheidsbeleid, zegt stadsgeograaf Cody Hochstenbach.
De nachtopvang biedt kosteloos een veilig bed aan aan mensen die toegeleid zijn door een erkende hulpverleningsorganisatie en die nergens anders de nacht kunnen doorbrengen; noch in hun eigen netwerk, noch bij andere opvanginitiatieven en woonvormen. Het is een laagdrempelige, maar tijdelijke oplossing.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.