"Gemiddeld één keer per week komt iemand een vliegtuigbom tegen." Schattingen over hoeveel bommen er nog in de Nederlandse bodem liggen, lopen uiteen. Volgens de EOD zijn er nog een stuk of honderd onontdekt, maar Frank Barink denkt eerder dat het er duizenden zijn.
DEN HELDER - Marinestad Den Helder heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog enorm geleden, het is zelfs de meest gebombardeerde stad van Nederland.
Tweede Wereldoorlog
Het was de bedoeling van de Duitsers om Nederland, België en Luxemburg snel te veroveren om zo Frankrijk aan te vallen. Het veroveren van Nederland ging alleen niet snel genoeg volgens de Duitsers. Hierop besloten ze om te dreigen met een bombardement van de stad Rotterdam.
Van de 2,7 miljoen ton bommen die van 1940 tot 1945 boven Europa zijn uitgeworpen, vielen er meer dan 1,5 miljoen op Duitsland. Dat aantal is trouwens zeer ongelijk verspreid, want in 1944 alleen kregen de Duitsers 650.000 ton bommen op zich en in de eerste maanden van 1945 nog eens 500.000 ton.
Zesmaal was er sprake van een 'onbedoeld gevolg', waarbij men wel het opgegeven doel trachtte te raken, maar dit (vrijwel) volledig miste (Amsterdam in juli 1943, Maastricht in augustus 1944, Wageningen in september 1944, Hengelo in oktober 1944, Rotterdam in november 1944, Den Haag in maart 1945).
Anders dan Rotterdam of Arnhem is Amsterdam de oorlog betrekkelijk ongeschonden doorgekomen. De stad werd slechts een paar keer gebombardeerd. Wel is er in die vijf jaren weinig gebouwd, en was er van de infrastructuur in mei 1945 echter nauwelijks iets over. Er was geen gas, geen licht, geen voedsel.
Het bombardement
De Duitse strijdkrachten stonden 's ochtends 14 mei voor Rotterdam, maar het Duitse opperbevel was bang voor grote verliezen en viel de stad niet aan. De Nederlandse commandanten waren ook niet van plan zich over te geven. Hermann Göring besloot tot een algeheel bombardement op Rotterdam.
Vandaag is het precies 75 jaar geleden dat Rotterdam werd gebombardeerd, waarbij de binnenstad volledig werd verwoest. Tussen de 800 en 900 mensen kwamen daarbij om het leven. Historici houden zich nog steeds bezig met de vraag of het bombardement ook anders had kunnen aflopen, of het niet voorkomen had kunnen worden.
De Meidagen 1940 betekende voor Nederland het begin van de Tweede Wereldoorlog met de Duitse inval op 10 mei. Er werd veel gevochten bij de Grebbeberg, de IJssel- en Maaslinie, de Peellinie, de Moerdijkbruggen en Den Haag.
Cijfers. Het Heer (landmacht) had in de Tweede Wereldoorlog bijna 13 miljoen troepen. Het mobiliseerde 1.000.000 Russische gevangenen. Meer dan 3 miljoen Duitsers werden gedood en nog eens 4,1 raakten gewond.
Nederland had een bijzonder klein leger. Met een inwoneraantal van 8,8 miljoen inwoners werd een leger van slechts 280,000 man op de been gebracht [ca. 6% van de mannelijke bevolking).
Op 10 mei 1940 begon voor Nederland de Tweede Wereldoorlog met de inval van het Duitse leger. Nederland had tot die tijd de neutraliteitspolitiek bedreven. Door geen partij te kiezen voor een van de oorlogvoerende partijen hoopte Nederland, net als tijdens de Eerste Wereldoorlog, buiten het strijdgewoel te blijven.
In Nederland zijn zo'n 10.000 bunkers gebouwd, nog maar een fractie daarvan is zichtbaar aanwezig. In de Basisregistratie Grootschalige Topografie stonden per 1 oktober 2017 1586 bouwwerken als bunker geregistreerd. In een aantal bunkers is een museum ingericht.
Het bombardement was de reactie van de Duitse invallers op het verzet van de Nederlandse troepen (vooral bij de Afsluitdijk, op de Grebbeberg en aan de Moerdijkbruggen), waardoor de Duitse opmars werd vertraagd.
In de stad van voor de oorlog was het altijd sneller om in plaats van paard en wagen van de ene wal naar de andere wal te sturen met een boot. Er kon ook veel meer. Passagiersschepen, stoomschepen, duwboten, loodsboten, zeilschepen en avontuurlijke pieremachochels. De haven van Rotterdam lag er vol mee.
De oorlogsjaren waren ook letterlijk een donkere tijd: de bezetter stelde al in mei 1940 verduistering verplicht. Goed verlichte steden en dorpen waren 's avonds of 's nachts immers handig oriëntatiepunten voor bommenwerpers op weg naar Duitsland.
Ze voeren overdag precisiebombardementen op bijvoorbeeld wapenfabrieken en de Britten bombarderen 's avonds het gebied rond het doel om herstel onmogelijk te maken.
Geallieerde bommen maakten méér slachtoffers in Rotterdam dan de Duitse bommen op 14 mei 1940. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de regio Rotterdam meer dan driehonderd keer gebombardeerd door de Britse en Amerikaanse luchtmachten.
Het kleine Nederlandse leger werd volkomen onder de voet gelopen door de Wehrmacht en het moest zich na vijf dagen vechten, op 14 mei, overgeven na het Bombardement op Rotterdam. Zeeland capituleerde pas op 18 mei, na het Bombardement op Middelburg.
280.000 Nederlandse soldaten opgeroepen
Tijdens de mobilisatie van 1939 en in de Meidagen van 1940 waren 280.000 beroeps- en dienstplichtige militairen onder de wapenen. 6.000 van hen raakten gewond. En meer dan 2.300 kwamen om op het slagveld tussen 10 en 17 mei 1940, of zij overleden later aan hun verwondingen.
In Rotterdam woonden in 1940 (inclusief de in 1941 geannexeerde gebieden) 620.000 inwoners dus zo'n 2,1 % van de Rotterdamse bevolking was van Joodse afkomst.
Luchtaanvallen 10-14 mei
Tussen 10 en 14 mei vinden tenminste twintig luchtaanvallen op Rotterdam plaats, uitgevoerd door de Luftwaffe (10), de Militaire Luchtvaart (5) en Royal Air Force (5). Het totale aantal doden onder de burgerbevolking bedraagt naar schatting 850-950.
In 1939 breekt de Tweede Wereldoorlog uit met de Duitse inval in Polen. Op 10 mei 1940 vallen Duitse troepen Nederland binnen. Binnen 5 dagen is de strijd afgelopen. De Nederlandse regering gaat in ballingschap en vestigt zich in Londen.
Het eerste bombardement op Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog vond plaats op 11 mei 1940. Veertien panden aan de Blauwburgwal werden bij een Duits bombardement geheel verwoest, er vielen 44 doden en 79 gewonden.